Светлина во август

„Светлина во август“ (англиски: Light in August) е роман на американскиот писател Вилијам Фокнер. Припаѓа на книжевните жанрови Јужна готика и модернистички.

Светлина во август

прво издание
Автор	Вилијам Фокнер
Јазик	Англиски
Жанр	Јужна готика, модернистичка
Издавач	Смит и Хас
Издадена	1932
Страници	480
Дјуи	813.52
Претходна	Светилиште
Следна	Пилон

Содржина

Романот се состои од 21 глава:

• 1-5 глава: Лена Гроув е млада жена која пешачи од Алабама до Мисисипи во потрага по Лукас Барч. Нејзините родители умреле кога таа имала 12 години, а потоа живеела кај постариот брат. Откако забременува со Лукас, таа го напушта своето живеалиште и се упатува пеш кон Џеферсон во потрага по него. Лукас работи во пиланата во градот, но под името Џо Браун. Притоа, тој се дружи со уште еден туѓинец, Џо Крисмас (Божиќ), а подоцна даваат отказ од работата и се занимаваат со незаконска продажба на виски. Во пиланата работи и Бајрон Банч, повлечен и вреден ерген кој се дружи само со поранешниот свештеник Хајтауер, а секоја сабота тајно оди во соседното село каде пее во црковниот хор. Кога Лена пристига во пиланата, таа го среќава Бајрон, кој веднаш се заљубува во неа. Бајрон го посетува свештеникот Хајтауер, кој по скандалозната смрт на сопругата и отказот од црковната служба живее сам, потполно исклучен од општеството. Бајрон му кажува дека ја зел Лена кај себе за да не слушне од луѓето за случката која се случила тој ден: Крисмас ја убил старицата кај која живеел и потоа ја запалил нејзината куќа, а потоа побегнал; Браун, пак, бил уапсен, а потоа ѝ помагал на полицијата во потрагата по Крисмас.
• 6-9 глава: Крисмас расте во дом за сираци, каде паѓа во немилост на една воспитувачка, кога случајно е сведок на нејзиниот полов однос со еден лекарски помошник. За да го спаси детето, чуварот на домот го носи во друг дом, но набргу Крисмас е вратен назад, а по некое време е посвоен од семејството Мекихерн, каде е строго воспитуван и често казнуван од очувот. На седумнаесетгодишна возраст започнува тајна љубовна врска со една келнерка за која подоцна дознава дека е проститутка. Целото време тој се бори со сознанието дека во него има црнечка крв. Една ноќ, додека тие се наоѓаат на игранка, неговиот очув ја открива нивната врска и тогаш Крисмас го удира и, исплашен дека го убил, бега од домот, но келнерката повеќе не сака да биде со него, а нејзините пријатели го претепуваат и потоа сите заедно бегаат.
• 10-12 глава: Кога се освестува, Крисмас бега и во текот на следните 15 години скита низ САД, работејќи различни работи, а еден ден пристига на имотот на госпоѓицата Бурден. Таа му дозволува да живее во колибата на имотот, а набргу тој ѝ станува љубовник. Тогаш, тој се вработува во пиланата во Џеферсон, а по некое време почнува да продава виски. Тие имаат необична врска при што дење тој воопшто не ја гледа госпоѓицата Бурден, која ја посетува само ноќе. По некое време, таа останува бремена и се обидува да го убеди да го промени животот, да се школува и да му се приклучи на движењето за еманципација на Црнците, но тој одбива. Во тоа време, во неговата колиба се доселува Браун кој, исто така, работи во пиланата и му помага во трговијата со виски. Така минуваат три години во кои нивната врска станува бесмислена, а една ноќ, таа го чека во својата соба со пиштол во раката, со намера двајцата да се убијат. Наместо тоа, Крисмас ја убива госпоѓицата Бурден и бега од имотот.
• 13-17 глава: Кога пламнува пожарот на имотот на госпоѓицата Бурден, набрзина се собираат многу луѓе, а шерифот дознава дека во колибата живееле Крисмас и Браун. Наскоро, во полицијата се пријавува Браун кој го пријавува Крисмас како убиец. Полицијата ја започнува потрагата по Крисмас употребувајќи и кучиња-трагачи, а во неа учествува и Браун, надевајќи се дека ќе ја добие распишана парична награда за фаќање на Крисмас. Во меѓувреме, Бајрон ја сместува Лена во колибата на имотот на госпоѓицата Бурден, а тој живее во еден шатор во близина, грижејќи се за неа. Полицијата ја продолжува потерата по Крисмас, но без никаков успех. Меѓутоа, тој е веќе исцрпен и среде бел ден се шета низ главната улица на соседниот град Мотстаун и дозволува да го уапсат. Во градот живее стариот брачен пар Хајнс кој го препознава Крисмас и кога го пренесуваат во затворот во Џеферсон, и тие заминуваат таму. Причината за тоа е што Крисмас е син на Мили, ќерката на старците Хајнс. При посетата на еден циркус, таа побегнала од дома и забременила со некој Мексиканец во кого имало и црнечка крв, но татко ѝ ја пронашол и ја вратил дома, убивајќи го циркузантот; Мили умрела за време на породувањето, а по некое време, Хајнс го грабнал детето и го оставил пред домот за сираци во Мемфис; тој, пак се вработил во домот и цело време внимавал на Крисмас сѐ до неговото посвојување. Бајрон ги носи старците Хајнс кај свештеникот Хајтауер и бара од него да сведочи лажно дека Крисмас не е убиецот на госпоѓицата Бурден. Кога доаѓа времето за тоа, Бајрон го повикува Хајтауер да ја породи Лена со помош на госпоѓата Хајнс. Лена раѓа машко дете, но тогаш Бајрон ја напушта и, истовремено, дава отказ од работата.
• 18-19 глава: Бајрон е решен да си замине од Џеферсон, но претходно го наговара шерифот да го одведе Браун кај Лена. Меѓутоа, Браун се запрепастува од средбата со неа и бебето и бега во шумата. Искачен на врвот од ридот над градот, Бајрон го набљудува бегството на Браун и се враќа назад со намера да го спречи. Тој успева да го стигне бегалецот, но Браун го натепува и бега кажувајќи се на возот кој штотуку минува во близина. На враќање кон Џеферсон, Бајрон дознава дека во меѓувреме е убиен Крисмас. Имено, додека го пренесуваат Крисмас од затворот до судот, тој успева да побегне, а во потера по него тргнува Перси Грин, 25-годишен заповедник на Националната гарда, кој претходно собира чета составена од поранешни војници со намера да го одржува редот во градот. Крисмас се крие во куќата на Хајтауер, но таму е убиен од Грин. Истиот ден по убиството на Крисмас, брачниот пар Хајнс го напушта Џеферсон.
• 20-21 глава: Осамен во својата куќа, Хајтауер се сеќава на дедо му, родителите, сопругата и доаѓањето во Џеферсон, и жали за својот неуспешен живот. Еден трговец ѝ раскажува на сопругата за необичната средба за време на службеното патување во Тенеси: Патем среќава маж и жена (Бајрон и Лена) со бебе, кои веќе неколку недели скитаат од едно во друго место, барајќи го таткото на бебето. Кога застануваат да преноќат, мажот заминува во шумата, а жената го продолжува патот без него, но утредента тој пак им се придружува и, најпосле, трговецот ги остава во Тенеси.

Осврт кон делото

Фотографија од вистинска мелница во 1930-тите, слична на онаа прикажана во романот.

Сместен во меѓувоениот период, романот се фокусира на приказната за двајца странци кои пристигнуваат во различни периоди во Џеферсон, град во округот Јокнапатофа во сојузната држава Мисисипи, измислена локација базирана на родното место на Фокнер во округот Лафајет, Мисисипи. Заплетот првично се фокусира на Лена Гроув, млада бремена бела жена од Алабама која го бара таткото на своето очекувано дете, а потоа се префрла на животот на Божиќ. Во слободен, неструктуриран модернистички наратив кој се потпира на христијанската алегорија и традицијата на усните народни приказни, Фокнер ги истражува темите на расата, полот, класата и религијата на американскиот југ. Фокусирајќи се на аутсајдерите, отфрлените или другите маргинализирани членови на општеството, тој го прикажува судирот на отуѓените луѓе со пуританска, рурална заедница со предрасуди. Раните мислења за романот биле измешани: некои рецензенти биле негативно настроени кон стилот и кон темата, меѓутоа, со текот на времето, романот станал еден од најважните литературни дела на Фокнер и еден од најдобрите романи на 20 век напишани на англиски јазик.

Поради натурализмот и насилството во романот, како и постојаната опседнатост на ликовите со духовите од минатото, Светлината во август се одликува како јужноготски роман, жанр претставен со делата на современиот на Фокнер, Карсон Мекалерс и подоцнежните писатели од Југот на САД, како: Фланери О. Конор, Труман Капоте и Тони Морисон. Сепак, критичарите како Дајан Робертс и Дејвид Р. Џаравеј истакнаа дека Фокнеровата употреба на јужноготски жанровски тропови, како што е оградената куќа на плантажите и акцентот на мистеријата и ужасот, е намерна модернистичка направа за опишување на „искривените односи на една личност. со минато“ и неможноста да се утврди вистинскиот идентитет. Според Даниел Џозеф Сингал, литературниот стил на Фокнер постепено се развивал од викторијанската литература од 19 век до модернизмот, а Светлината во август најцврсто црпи од традицијата на вториот. Романот се одликува со модернистичка фасцинација со поларитети: светлина и темнина, добро и зло, товарот на историјата што виси над сегашноста и расцепот на личноста. Заплетот е, исто така, поделен на два текови, едната фокусирана на Лена Гроув, а другата на Џо Кристина, техника која Фокнер често ја користел во други дела. Наративот не е структуриран по одреден редослед, честопати прекинуван со долги ретроспективи и постојано префрлање од еден лик во друг. Овој недостаток на организација и наративен континуитет е оценет негативно од некои критичари. Како и во другите негови романи, Фокнер користи елементи на усно раскажување, што им овозможува на ликовите во книгата да користат идиоми типични за американскиот југ во својот говор. За разлика од некои од другите романи на Јокнапатата, особено „Вревата и бесот“, „Светлината во август“ не се потпира само на протокот на свеста за наратив, туку вклучува и дијалог и сеприсутен наратор од трето лице.

Според американскиот книжевен критичар Малколм Каули, „Светлина во август“ е најдоброто Фокнерово дело.

Литература

• Anderson, John Dennis (2007). Student Companion to William Faulkner. Greenwood Publishing Group. ISBN 978-0-313-33439-9.
• Brooks, Cleanth (1963). William Faulkner: The Yoknapatawpha Country. Louisiana State University Press. ISBN 9780807116012.
• Faulkner, William (1990). Light in August. The Corrected Text. Vintage Books. ISBN 0-679-73226-8.
• Fowler, Doreen; Abadie, Ann (2007). Faulkner and Race. University of Mississippi Press. ISBN 1-93411-057-4.
• Hamblin, Robert W.; Peek, Charles A. (1999). A William Faulkner Encyclopedia. Greenwood Publishing Group. ISBN 978-0-313-29851-6.
• Hlavsa, Virginia V. James (1991). Faulkner and the Thoroughly Modern Novel. University of Virginia Press. ISBN 0-8139-1311-X.
• Karem, Jeff (2004). The Romance of Authenticity: The Cultural Politics of Regional and Ethnic Literature. University of Virginia Press. ISBN 0-8139-2255-0.
• Lloyd-Smith, Allan (2004). American Gothic Fiction: An Introduction. Continuum International Publishing Group. ISBN 0-8264-1594-6.
• Kartiganer, Donald M.; Abadie, Ann J. (1999). Faulkner and the Natural World. Univ. Press of Mississippi. ISBN 1-57806-121-0.
• Martin, Robert K.; Savoy, Eric (2009). American Gothic: New Interventions in a National Narrative. University of Iowa Press. ISBN 978-1-58729-349-8.
• Millgate, Michael (1987). New Essays on Light in August. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-31332-2.
• Roberts, Diane (1994). The Myth of Aunt Jemima: Representations of Race and Region. Psychology Press. ISBN 0-415-04919-9.
• Ruppersburg, Hugh (1994). Reading Faulkner: Light in August. University Press of Mississippi. ISBN 0-8780-5732-3.
• Singal, Daniel Joseph (1997). William Faulkner: The Making of a Modernist. Univ of North Carolina Press. ISBN 978-0-8078-4831-9.
• Yamaguchi, Ryūichi (2004). Faulkner's Artistic Vision: The Bizarre and the Terrible. Fairleigh Dickinson Univ Press. ISBN 0-8386-4014-1.

Надворешни врски

• Light in August at Digital Yoknapatawpha