Википедија

Охос дел Саладо

Охос дел Саладо (шпански: Ojos del Salado) — стратовулкан на Андите кој се наоѓа на границата помеѓу Аргентина и Чиле. Охос дел Саладо е највисокиот активен вулкан во светот со 6.893 метри (22.615 стапки). Охос дел Саладо е исто така втора највисока планина во западната полутопка и јужната полутопка. Се наоѓа на околу 600 километри северно од Аконкагва, највисока планина во западната полутопка на 6.961 метри (22.838 стапки).

Охос дел Саладо
.
Највисока точка
Надм. вис.6893 м [1]
Истакнатост3688 м [1]
Координати27°06′35″S 68°32′29″W / 27.10972° ЈГШ; 68.54139° ЗГД / -27.10972; -68.54139 
Географија
Охос дел Саладо на карта

Карта

МестоАргентина–Чиле
Матичен венецАнди
ТопокартаНајвсока планина: Највсока планина во Чиле
Геологија
Видстратовулкан
Последен избув700 ± 300 години[2]
Искачување
Прво освојување26 февруари 1937 од Јан Алфред Шчепански и Јустин Војснис
Најлесен патИскачување

Поради својата локација во близина на пустината Атакама, планината има суви услови со снежни покривки кои обично остануваат само на врвот во текот на зимата, иако тешките бури можат да ја покријат околината со неколку метри на снег дури и во лето. И покрај генерално сувите услови, постои постојано кратерско езеро со пречник од околу 100 метри (330 стапки) на надморска височина од 6,390 метри (20,960 стапки) на источната страна на планината[3]. Ова е најверојатно највисокото езеро од секаков вид во светот.[4][5]

„Освојувањето“ на Охос дел Саладо најчесто оди преку качување, освен за последниот дел од врвот што е тежок и што може да бара јажиња. Првото искачување било направено во 1937 година од страна на Јан Алфред Шчепански и Јустин Војснис, членови на полската експедиција во Андите.[6]

Неговото име, што значи „солени очи“ на шпански, доаѓа од огромните депозити на сол кои во облик на лагуни кои се појавуваат во неговите ледници.[7]

Вулканска активност

уреди

Охос дел Саладо е активен вулкан, но прашањето дали треба да се смета за моментално (или „историски“) активен е аргументирано. Според Глобалната програма за вулканизам на Смитсоновскиот институт[2] , најновата позната ерупција се случила пред околу 1.300 години. Сепак, постојат и некои докази за емисија на мали количества пепел во 1993 година, што дефинитивно ќе го квалификува вулканот како историски активен. Присуството на високи фумароли на планината и текови на лава, иако со неизвесна возраст, исто така потврдуваат дека категоризацијата на вулканот е „активна“. Со овие дефиниции, Охос дел Саладо е највисокиот историски активен вулкан на Земјата.

Висина

уреди

Издигнувањето односно изградбата на Охос дел Саладо била предмет на дебата. Во статијата од 2006 година во списанието Andes се предлагало дека вулканот може да биде повисок од Аконкагва, иако аргументот бил основан на постари, помалку точни испитувања на надморската височина. Резултатите од овие постари истражувања му дале на Охос дел Саладо надморска височина од 7.057 метри, што би го направил речиси 100 метри повисок од Аконкагва. Уште во 1955 година била направена проценка дека височината на Охос дел Саладо изнесува 7.100 метри, но тоа било едноставно врз основа на часовите на искачување до врвот[8]. Во 1956 година, првата чилеанска експедиција предводена од пензионираниот поручник Рене Гаџардо ја измерила висината на 7.084 метри со алтиметар. Освен тоа што е неточен метод, висината прикажана со алтиметарот е премногу висока, бидејќи притисокот во воздухот е генерално понизок во попладневните часови, времето кога тимот стигнал до врвот[9].

Експедицијата кон областа во 90-тите години тврдела дека Монте Писис бил дури и повисок од Охос дел Саладо. Подоцнежните мерења со попрецизна опрема покажале дека близина на вулканот е околу 100 метри повисок од Монте Писис. Освен тоа, во 2007 година, чилеанско-аргентинско-европската експедиција организирана од Andes Magazine и Azimut 360 извршила истражување на двете планини, користејќи повеќе точни инструменти. Највисокиот дел се наоѓа на 6.891 метри, а вториот 6.793 метри[10]. Иако ова се вклопува во рамките на неодамнешните рачни ГПС истражувања, кои ја процениле планината помеѓу 6.880 метри и 6,910 метри (22.670 стапки), вертикалната грешка на опремата на експедицијата, 10 метри (33 стапки) остава несигурност во поглед на попрецизната надморска височина на планината[10].

Охос дел Саладо има два врва, еден во Аргентина, а другиот во Чиле (границата меѓу двете земји поминува меѓу двата врва). Разликата во височината на двата врвови е помала од 1 метар.

Моторизирано искачување

уреди

Охос дел Саладо е популарна планина за обиди да се достигне највисоката надморска височина на копнeно возило.

Моменталната рекордна висина за возило со четири тркала била поставена на 21 април 2007 од страна на чилеанското дуо Гонсало Браво и Едуардо Каналес Моја. Достигнувајќи 6,688 метри надморска височина со изменет Сузуки Самураи, дуото го победил претходниот рекорд од 6,646 метри кој бил поставен на 13 март 2007 од германецот Матијас Јешке[11].

Јешке моментално го држи рекордот за висока надморска височина за камиони достигнувајќи висина од 6,675 метри (21,899 стапки) со камионот „Мерцедес-Бенц Зетрос“ на 6 март 2015 година. Ова е исто така светски рекорд за дизел мотор[12].

На 19 април 2015 чилеанецот Џанфранко Бјанки достигнал надморска височина од 6.472 метри со Suzuki RMZ 450, поставувајќи го рекордот на надморска височина за мотоцикл.

Литература

уреди
  • Carter, Adams (1957b). „The American Alpine Club Expedition to the Ojos del Salado“. Geographical Review. 47 (2): 240–250. doi:10.2307/211595. ISSN 0016-7428. JSTOR 211595.
  • Darack, Ed (2001). Wild Winds: Adventures in the Highest Andes (англиски). Cordee / DPP. ISBN 978-1884980817.
  • Gonzales-Ferran, Oscar (1995). Volcanes de Chile (шпански). Santiago, Chile: Instituto Geográfico Militar. стр. 640. ISBN 956-202-054-1. (Also includes volcanoes of Argentina, Bolivia, and Peru)
  • Jacobsen, Dean; Dangles, Olivier (2017). Ecology of High Altitude Waters. Oxford: Oxford University Press. doi:10.1093/oso/9780198736868.001.0001. ISBN 978-0-19-873686-8.
  • De Silva, Shanaka L.; Francis, Peter (1991). Volcanoes of the Central Andes. Springer-Verlag. стр. 216. ISBN 3-540-53706-6.
  • Грешка во Lua во Модул:Citation/CS1/Identifiers, ред 500: wrong number of arguments to 'insert'
  • Biggar, John (2005). The Andes: A Guide for Climbers (3. изд.). Scotland: Andes Publishing. стр. 304. ISBN 0-9536087-2-7.
  • Lliboutry, Luis (1956). Nieves y Glaciares de Chile: Fundamentos de glaciología (шпански).

Наводи

уреди
  1. ↑ 1,0 1,1 „Andes ultra-prominent peaks“. Peaklist.
  2. ↑ 2,0 2,1 „Ojos del Salado“. Глобална програма за вулканизмоит. Смитсонова установа. (англиски)
  3. ↑ „Andes Website – Information about Ojos del Salado volcano, a high mountain in South America and the World's highest volcano“.
  4. ↑ Jacobsen & Dangles 2017, стр. 21.
  5. ↑ Seimon, Halloy & Seimon 2007, стр. 341.
  6. ↑ Carter 1957b, стр. 241.
  7. ↑ „Los 6000 de Chile“. Banco de Chile. Архивирано од изворникот на 2007-07-13. Посетено на 2017-12-08.
  8. ↑ American Alpine Journal, 1956, p. 134; quoting the "Boletin Informativo No. 16" (June 1955) of the Argentine Associación Tucumana de Andismo.
  9. ↑ Lliboutry 1956.
  10. ↑ 10,0 10,1 „A la Búsqueda del Techo de América“ (шпански). Phillipe Reuter: "El Ojos del Salado es 100 metros más alto que el Pissis"
  11. ↑ „Matthias Jeschke Set New High Altitude World Record Aboard“. Editorials. streetdirectory.com. Посетено на November 9, 2017.
  12. ↑ „Truck World Record“. Truck World Record. Extreme Events. Посетено на November 9, 2017.

Надворешни врски

уреди
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Охос_дел_Саладо&oldid=5250231“