Мура
Мура (хрватски, унгарски и словенечки: Mura; прекмурски: Müra[1] или Möra[1]; германски: Mur) — река во Средна Европа која извира од Високите Таури на Централните Источни Алпи во Австрија на надморска височина од 1.898 м и се влева во Драва во Хрватска.
| Мура | |
|---|---|
 Долината на Мура кај Тамсвег, Австрија | |
| Изворно име | Mura / Mur |
| Местоположба | |
| Физички особености | |
| Извор | |
| • место | Високи Таури кај Мур, Австрија |
| • координати | 47°7′48″N 13°20′49″E / 47.13000° СГШ; 13.34694° ИГД |
| • надм. вис. | 1.898 м |
| Устие | |
• место | Драва кај Леград, Хрватска |
• координати | 46°17′54″N 16°53′9″E / 46.29833° СГШ; 16.88583° ИГД |
• надм. вис. | 130 м |
| Должина | 480 км |
| Големина на сливот | 13.824 км2 |
| Проток | |
| • просечен | 166 м3/с |
| Особености на сливот | |
 | |
Реката има вкупна должина од 480 км. Од нив, 330 км отпаѓаат на внатрешноста на Австрија; 95 км во и околу Словенија (67 км долж границите со Австрија и Хрватска, 28 км во внатрешноста на Словенија),[2] а остатокот ја образува границата меѓу Хрватска и Унгарија. Најголем град по течението на Мура е Грац (Градец) во Австрија. Сливот зафаќа површина од 13.800 км2.[3]
Поважни притоки на Мура се Мирц, Сулм, Шчавница, Ледава и Трнава.[2]
Течение
уредиРеката извира од тешко достапна долина во областа Лунгау на покраината Салцбург, Австрија. Тече на исток низ Тамсвег, па преминува во покраината Штаерска.
Меѓу Тамсвег и Унцмаркт-Фрауенбург, Мура тече низ стрмна долина, и напоредно со теснолиниската пруга наречена по неа (Мурталбан, 65 км). Од Унцмаркт натаму, реката продолжува во источен правец низ индустриските градови Леобен и Брук на Мура. Тука во неа се влева Мирц, па нагло свртува на југ и тече низ градот Грац.
Течејќи низ центарот на Грац, Мура минува под утврдената височина Шлосберг и крај стариот град. Некогаш реката била многу загадена од неколку фабрики за хартија крај брегот и железарницата кај Леобен, но почнувајќи од 1980-тите, квалитетот на водата е значително подобрен.
Од Грав реката продолжува на југ, одминувајќи го Лајбниц (Липница) и се спојува со Сулм, каде фаќа поисточен правец. Недалеку од Шпилфелд (Шпилје), реката ја образува границата меѓу Австрија и Словенија сè со Бад Радкерсбург (Радгона) и Горна Радгона, каде целосно преминува во Словенија.
Во Словенија Мура минува низ Раденци и Вержеј. Таму влегува во областите наречени по неа — Прекмурје („преку Мура“) во Словенија и Меѓимурје („меѓу Мура“) во Хрватска. На ова подрачје сè уште се среќаваат влечни скели и пловечки воденици.
Во Горно Меѓимурје реката често го менува течението, полека движејќи се на север од левата страна. Тука се среќава шумата Муршчак, помеѓу Домашинец и Долен Храшчан. Примајќи ја последната значајна притока Трнава, Мура се влева во Драва кај Леград во Копривничко-крижевачката жупанија, Хрватска.
Ползување
уреди
Мура стопански се ползува уште од стариот век. Познато е дека во IV век п.н.е. на нејзините брзаци работеле пловечки воденици, технологија подоцна наследена од Словените и Маѓарите. Многу од ваквите воденици работеле и во 20-тите и 30-тите години на XX век, од кои денес е активна Бабичевата воденица (Бабичев млин) кај Вержеј во Словенија.[4]
Реката носи помали количества злато кои не се доволни за современа експлоатација, но сепак се собрале во подалечното минато. Организираното испитување и ползување на златото и другите месни ресурси отпочнало во 1772 г.
Во Австрија, Мура има неколку хидроелектрични брани.
Галерија
уреди-
Изворот на Мура -
Мура во Грац, Австрија -
Мура кај Лајбниц -
Мура во Словенија -
Вливот на Мура во Драва кај Леград, Хрватска
Наводи
уреди- ↑ 1,0 1,1 Novak, Vilko. 2006. Slovar stare knjižne prekmurščine. Ljubljana: ZRC SAZU, pp. 262, 269.
- ↑ 2,0 2,1 „Reke, dolge nad 25 km, in njihova padavinska območja“. Statistical Office of the Republic of Slovenia. 2002. Архивирано од изворникот на 2007-10-20. Посетено на 2017-01-07.
- ↑ Острошки, Лилјана, уред. (декември 2015). Статистички годишник на Република Хрватска 2015 (PDF). Државен завод за статистика. стр. 49. ISSN 1333-3305. Посетено на 27 декември 2015.
- ↑ „Milling as Remembrance of Times Past in Prekmurje“. slovenia.si. May 2008. Посетено на 26 March 2015.
Надворешни врски
уреди| „Мура“ на Ризницата ? |
- Состојба на Мура во Горна Радгона Архивирано на 4 јуни 2013 г. и Петањци Архивирано на 4 јуни 2013 г. — водостој, проток и температура за изминатите 30 дена. АРСО.