Википедија

Лаогај

Лаогај (Кинески: 劳改; pinyin: Láogǎi), кратенка за Лаодунг Гајцао [Láodòng Gǎizào (劳动改造)], што значи реформа преку трудот, е кривично-правен систем, кој вклучува употреба на казнен труд и затворски фарми во Народна Република Кина (НРК). Лаогај е различно од лаоџиао, или ре-едукација преку трудот, кој бил укинатиот административен притвор, систем за луѓе кои не биле криминалци, но извршиле мали дела, и биле наменета за "реформи сторители на кривични дела во почитуваат законот граѓаните".[1] Лицата кои биле лишени од слобода во лаоџиао биле притворени во објекти кои биле различни од оние кои го сочинувале општиот затворски систем на лаогаи. И двата системи, сепак, се базирале на казнен труд.

Лаогај

Мапа од Лаогај во Кина, декември 2018
Упростено Лаогај 劳改
Традиционално Лаогај(勞改)
Упростено Реформа преку труд (劳动改造)
Традиционално Реформа преку труд(勞動改造)

Во 1994 лаогаи логори биле преименувани во "затвори".[2] Сепак, Кинески Кривичниот Закон сè уште тврдел дека затворениците во можност да работат ќе го "прифати образование и реформи преку трудот".[3] Постоењето на широка мрежа на принудени-работнички логори за производство на добра за широка потрошувачка за извоз во Европа и САД станала класифицирана.[4][5][6] Објавување на информации за затворскиот систем во Кина од страна на Ал Џезира на англиски, резултирало со неговото протерување од Кина, на 7 Мај 2012.[7][8]

Системот се проценува дека предизвикал десетици милиони[9][10][11] смртни случаи и тоа, исто така, бил споредуван со ропство од страна на критичарите.[4][12][13]

Историја

уреди

Во текот на 1950-тите и 1960-тите години, Кинеските затвори, што биле слични на организирани фабрики, содржеле голем број на луѓе кои се сметале за премногу критични од владата или "контра-востаници". Сепак, многу уапсени луѓе од политички или религиозни причини, биле објавени во доцните 1970-ти, на почетокот на Денг Шаопинг реформите (познато како реформа и отворање).

Во XXI век, критичарите велеле дека кинеските затвори произведувале за продажба во странските земји, по што профитот одел на владата на Народна Република Кина.[14] Производите вклучувале сè, од зелен чај до индустриски машини за јаглен ископан од рудниците.[15] Според Џејмс Г. Сејмор и Ричард Андерсон, производите направени во лаогаи логорите сочинувале незначителен износ за извоз и за бруто домашниот производ на Кина.[16] Тие тврделе дека употребата на затворски труд за производство не била повреда на човековите права, и дека повеќето од затворениците во кинеските затвори служеле време за она што се генерално се смета како кривично дело во Западот. Критиката на Западот кон лаогаи била заснована не само за извозните производи направени со принудна работа, но исто така и на тврдењата на притворениците кои биле заробени од политички или религиозни причини, како што е водство на нерегистрирани Кинески Куќа-Цркви.[17] Додека лаогаи привлекле широка критика за лошите услови во затворите, Сејмор и Андерсон тврделе дека извештаите биле претерани, велејќи дека "дури и во најлош случај, на лаогаи не е како што некои тврдат, "Кинески еквивалент на Советскиот гулаг".

Структурните промени по пропаста на социјализмот ги намалило даночните приходи на локалните власти, зголемувајќи го притисокот за локалните власти, со цел да се надополнат нивните приходи од други места. Во исто време, на затворениците обично не биле добра работна сила. Производите произведени од страна на затвореничката работна сила во Кина биле со екстремно низок квалитет и станале скоро невозможни за продажба на отворениот пазар во конкуренција со производи направени од страна на платена работна сила.[18]

Хари Ву имал напишано книги, вклучувајќи ја и „Неранимајкото и Лаогај“ што го опишуваат системот од 19(?)0-ти до 1990-тите. Ву потрошил 19 години, од 1960 до 1979 година, како затвореник во овие логори, бидејќи ја критикувал владата, додека бил млад студент.[19] Откако речиси умрел од глад во логорите, тој на крајот се преселил во САД како гостин научник во 1985 година.

Во 2008 година, Лаогај Фондација за Истражувања, невладина организација за човекови права со седиште во Вашингтон, проценила дека околу 1,045 лаогаи објекти работеле во Кина, и држеле околу 500,000 до 2,000,000 притвореници.[20]

Услови во лаогаи логори

уреди

Условите во кои лаогаи затворениците живееле, биле под надзор откако светот научил повеќе за нив. Кинеската влада се изјаснила:

Нашата економска теорија смета дека човечкото битие е фундаментална продуктивна сила. Освен оние кои мора да бидат физички елиминирани од политчка грижа, човечките суштества мора да се користат како продуктивни сили, со покорност како предуслов. На лаогаи системот, фундаменталната политика е "Принуден труд, како средство, додека реформа на мислата е нашата основна цел."[21]

Облека

уреди

За разлика од лаоџиао затворениците (ре-едукација преку труд), на лаогаи криминалците им била давана облека. Во зависност од локацијата и нејзината економска состојба, квалитетот на облека можел значително да се разликува. Некои затвореници можеле да добијат црна или сива облека, додека други добивале и носеле темноцрвена или сина. Исто така, во зависност од локацијата, облека била достапна во различни дебелини. Најчести амблеми на униформите биле кинеските канџи за фан и лао гаи што значат "кривично" и "реформи преку трудот," соодветно.[22][23] Исто така им биле давани по еден пар чевли изработени од гума или пластика.[24] Овие минимуми не ги исполнувале потребите на затворениците, кои морале да ги купуваат долен веш, чорапи, капи, и јакни со нивните оскудни месечни заработувања од 2.5–3 јуани ($0.37–$0.44 од април 11, 2009). Јакните биле ретки во Мао ерата и биле најчесто направени од партали од стари ќебиња. Облеката ретко била перена, но резервите на облека во затворите се подобрени од средината Денг Џијанг ерата.

Храна

уреди

Дистрибуцијата на храна варирала многу низ времето, слично како што варирала и "во 1,155-те документирани лаогаи" логори.[12] Еден логор во близина на Пекинг дистрибуирал помеѓу 13.5 и 22.5 килограми храна по лице месечно. Ова е скоро просечно. Храната се состоела од шеќерна трска и пченка, кои биле мелени во брашно и правени во леб или каша. Затворениците од пекиншкиот камп исто така месечно примаат 0.08 литри масло за готвење. На секои 2 недели, затворениците добиваат "специјален оброк, свинска супа и лепиња на пареа". Важните кинески празници, како што се Нова Година, Националниот Ден, и Пролетниот Фестивал, се прославувале со баози (лепиња полнети со месо и зеленчук), исклучок во инаку вегетаријанска исхрана.[24]

Храната била дистрибуирана од страна на едно лице по група, која се состоела од околу 10 луѓе. Овој затвореник, наречен жибан или "должност затвореник," испорачувал храна за остатокот од неговата група во големи садови на количка. Ова често вклучувало туркање на количката на голема далечина, до местото каде другите работеле.[24] Секој ден затворениците добивале каша, леб, и водени зеленчукови супи направени од најевтините достапни зеленчуци. Некои логори давале два оброци на ден, додека други овозможувале три.[23] Храната била распределена според ранг и продуктивен излез, за што се верувало дека ќе обезбедело мотивација за работа.

Во текот на Мао ерата, храна во затворите била многу ретка, не само затоа што имало масовна глад, на национално ниво за време на Голем Скок Напред (1959-1962), но исто така и поради ригорозните правила. Бидејќи малку храна била достапна, затворениците јаделе се на што ќе наишле при работа. Биле документирани случаи каде затворениците јаделе "полски глувци, штурците, скакулци, жаби, црви, ларви и јајца, и отровни змии".[23] Исто така, голем број затвореници краделе производи од областа на која работеле, шверцувајќи го зеленчукот назад во своите касарни. Во Жиабиангоу, Гансу, околу 2,500 надвор од 3.000 затвореници умреле од глад помеѓу 1960 и 1962 година, со некои преживеани кои се осврнале на канибализам.[25]

Исхраната во логорите била голем проблем, особено за време на почетокот на 1950-тите низ 1960-тите години, во раните години на НРК (Народна Република Кина). Пред ККП (Кинеската Комунистичка Партија) да ја презеде контролата, гладот многу ретко се користел за контрола на затворениците.[23] Раните лидерите на ККП ја сфатиле моќта на задржувањето на храна од бунтовни затвореници и, до неодамна, оваа практика била многу честа појава. Од раните 1990-ти години, некои логори во крајбрежните региони на Источна Кина го подобриле квалитетот и количината на храна.

Живеалиштата и канализација

уреди

Живеалиштата, попознати како лаогаи касарни, биле релативно примитивни. Повеќето имале подови изработени од цемент или дрво, но некои биле само од слама и/или земја. Нужникот бил кофа, а мебел не бил обезбеден. Затворениците спиеле на подот во простор широк 30цм ,[23] со 10 луѓе во соба.[24] Новите затвореници биле принудени да спијат најблиску до отворениот нужник, додека постарите затвореници спиеле во близина на спротивниот ѕид.

Бањите и тушевите биле многу ретки и често воопшто не се споменувале во мемоарите. Единствената форма на перење била употребата насливна вода, што исто така се споменувала ретко во мемоарите. Ова било неефикасно поради тоа што целиот тим ја користел истата количина вода. Основни неопходни работи, како што четка и паста за заби, тоалет хартија, сапун и пешкири не им биле давани; затворениците требало да ги трошат своите плати за да се стекнат со нив.[23] Затворениците исто така често фрлале ѓубриво, човечко и животинско, а кога ќе дошло време за оброк, се барало да јадат веднаш, без да им биде дозволено да ги измијат рацете.

Спалните биле опколени од сите страни со ѕид. Овој ѕид бил околу 20 метри висок и прелиен со електрична ограда. Исто така имало стражари на кулите на секој агол. Надвор од овој ѕид имало 40 метри празен простор, проследен со друг ѕид, сличен на првиот, но поголем.[24]

Болести и штетници

уреди

Лаогај логорите често биле нападнати од многу видови на штетници. Бубачките во душеците биле толку бројни што во текот на ноќта тие често се селеле во рој.[24] Тие ја цицале крвта на затворениците, оставајќи мали црвени убоди на нивните тела. Овие убоди чешале, а потешките случаи доаѓале до степен каде тие ја откинувале сопствената кожа со чешањето, што доведувало до опасни инфекции. Уште еден чест штетник биле вошките; некои затвореници ги јаделе за да ги дополнат своите оскудни оброци. Не биле користени пестициди во логорите. Затвореникот Шанг Жианлианг напишал дека "паразитите во гаќите на еден затвореник беа бројни како зборовите на насловната страница на еден весник". Тој истакнал дека вошките (болви) биле толку бројни што тие ја "боеја неговата ватенка (прекривка) пурпурно црна со нивниот измет".[23] Цевчестите црви исто така биле честа закана за здравјето за затворениците, особено во лаогаи фармите, каде што човечки измет бил користен како ѓубриво.

Заедно со лошата исхрана доаѓале многу болести поврзани со неа: бери-бери, отоци, скорбут, и пелагра (витамински дефицит) биле најчести.[24] Други здравствени проблеми предизвикани од недостаток на здрава храна вклучувале тешка дијареа или опстипација од недостатокот на масло и растителни влакна. Овие две се често не се лекувале, а придодавал и континуираниот притисок на 12 часовна смена, кон слабеењето на веќе кревкиот имунолошки систем. На крајот, смртта следела по сите овие услови.[23] Две болести биле вон контрола помеѓу населенијата на овие логори: туберкулоза и хепатитис. Високо заразни, но исто така, често не се лекувале, сè додека не било премногу доцна. Секое утро, група професионалци од логорите одлучувале кој бил доволно болен за да остане во касарната и ќе мора да пропушти ден на работа. Многу од затвореници биле принудувани да работат и кога биле болни. Ментална болест била многу честа појава во текот на Мао ера, кога затворениците поминувале 2 часа секоја вечер во индокринација. Перењето на мозокот кое се случувало со текот со текот на времето врз затворениците било толку силно што тие полудувале и во многу случаи извршувале самоубиство.

Реформа преку труд

уреди

Присилната работа ги дефинира лаогаи затворските логори. Следува опис на еден просечен ден во затворскиот логор Туанхе Фарм со Хари Ву. Тој поминал 19 години во лаогаи затворски камп како овој.

Затворениците се будат во 5:30 часот наутро, а во 6:00 часот жибан од кујната во количка тркала када со каша од пченка или пченкарен леб ... во 7:00 часот кадрите од компанијата за јавна безбедност (капетан) влегува, ги собира сите затвореници заедно, и разгледува дали има болни затвореници кои би останеле во касарните. Откако ќе се пристигне на работилиштето, капетанот распределува должности за тој ден на затворениците...

За ручек, жибан пристигнува влечејќи количка со голема када зеленчукова супа, две парчиња пченкарен леб за секој затвореник, и голема туба со вода за пиење ... по околу 30 минути, работата продолжува додека шефот на компанијата објавува крај на работното време. Обично затворениците се враќаат во касарната околу 18:30. По враќањето има повторно вечера пченкарен леб или каша од пченка, и супа од зеленчук.. Во 19:30 часот, започнуваат часовите кои траат 2 часа... Во 21:30 часот, без разлика на временските услови, сите затвореници се собираат надвор заедно, пред касарната, за говорот на капетанот. Околу 10:00 часот, секој оди во кревет.

Во текот на ноќта светлата не се дозволени и никому не е дозволено да се движи. Секој мора да остане на доделеното место за спиење и да чека до 5:30 часот наутро пред да се разбуди, кога целиот циклус ќе започне повторно.[24]

Пополнувањето на квотата било голем дел од животите на затворениците во лаогаи логорите. Неисполнување или надминување на дневната норма го водело квалитетот на нивниот живот. Непостигнувајќи го бројот можело да резултира во самица или губење привилегии за храна. Генерално, храната се кратела за 10-20%, ако работникот не го исполнел стандардот. Некои затвореници ја надминувале нормата и биле во можност да направат повеќе отколку што се барало од нив. Тие понекогаш добивале дополнителна или поквалитетна на храна. Се тврди дека оваа дополнителна храна не вредела за вишокот калории кои ги гореле затворениците со цел да бидат попродуктивни. Голем број затвореници бирале да го исполнат дневниот минимум со минимален напор, а со тоа заштедат колку што можат повеќе енергија.[23]

Условите за работа во лаогаи логорите биле под стандард.

Истражителите од Фондацијата за Истражувања на Лаогај потврдија места каде што затворениците копаат руда на азбест и други токсични хемикалии, без заштитна опрема, работат со батерии и киселина за акумулатори без заштита за своите раце, тенот им потемнува додека стојат голи во резервоари длабоки 3м полни со хемикалии кои се користат за омекнување на животински кожи, и работа во неправилно водени рударски објекти каде експлозии и други несреќи се честа појава.[12]

Подговотвка за кариера историски се користела за да ја оправда принудната работа во затворските системи во целиот свет. Во Кина, иако овој аргумент се користи, подготовката за кариера била минимална до неодамна. Вештините стекнати во рамките на лаогаи затвор (односно копање ров или ѓубрење) не често води до посакувано вработување. На затворениците кои влегле во лаогаи систем, со продавчки вештини често им биле доделувани работни места за користење на овие вештини во рамките на затворскиот комплекс. Лекарите, на пример, биле лекари во рамките на лаогаи логори често добивале посебен третман, поголеми количини на храна, слични на другите вработени, и кревет."Затворениците ретко ги напуштаат логорите со нови вештини, освен ако обуката одговара на стопанските потреби на кампот".[23] Сепак, од неодамна, започнало запознавање на затворениците со програми со корисни занаети.

Иако постојат многу видови на лаогаи комплекси, повеќето претпријатија биле на фарми, рудници, или фабрики. Според Кинеската влада постојат "околу 200 различни видови на лаогаи производи што се извезуваат на меѓународните пазари".[12] "Една четвртина од кинескиот чај се произведува во лаогаи логори; 60% од кинеските хемикалии при вулканизирање гуми се произведени во еден лаогаи камп во Шенгјанг... една од најголемите фабрики за челични цевки во земјава е лаогаи камп... " Еден логор, сам, Жиангрид, жниел повеќе од 22,000 метрички тони жито секоја година.[26] Дулан Каунти затворениците имале засадено над 400,000 дрвја.

Условите во овие логори се сметале за исклучително тешки во повеќето светски култури. Сепак, Кинеската влада сметала дека лаогаи биле ефективни во контролата на затворениците и унапредување економијата на Кина. Според Мао Це Тунг, "Лаогај објектите се едни од насилните составни делови на државната машина. Лаогај установите на сите нивоа, се утврдени како алатки за застапување на интересите на пролетеријатот и народните масите и остварување диктатура кај малцинствата со непријателски елементи, што потекнуваат од експлоатирачките класи."[21] Активистот Хари Ву има започнато на дебатата за лаогаи, која денес станува се повидлив проблем во светот.

Бројот на смртни случаи

уреди

Во дел од „Црната Книга на Комунизмот“, која ја опишува историјата на репресијата од страна на Комунистичките држави, Жан-Луј Маржолин тврдел дека можеби 20 милиони починале во затворскиот систем.[27] Професорот Р.Ј.Румел велел дека бројот на "демоциди" (масовно убиство од страна на владата) од принудна работа бил 15,720,000, со исклучок на "сите оние колективизираните, лошо ухранети и необлечени несреќници кои работеле до смрт во полињата".[10] Хари Ву велел дека бројот на смртни случаи во овие логори бил околу 15 милиони.[11]

Во „Мао: Непознатата Приказна“, на Мао Це Тунг биограф Јунг Чанг и историчар Џон Халидеј процениле дека можеби 27 милиони луѓе починале во затворите и работничките логори за време на Мао.[9] Тие тврделе дека затвореници биле подложени на макотрпна работа во повеќето непријателски синдилии, и дека погубувања и самоубиства на било кој начин (пример, нуркање во комбајн) биле вообичаена работа.

Понатамошни информации

уреди
  • Во 2003 година, зборот "laogai" влегол во Оксфордскиот англиски Речник. Тој влегол во германскиот Duden во 2005 година,[28] и француските и италијанските речници во 2006 година[29].
  • Во 2008 година, Хари Ву отворил Лаогај Музеј во Вашингтон, нарекувајќи го првиот некогаш музеј во САД кој директно се обраќал за човековите права во Кина.[16][30][31]

Во популарната култура

уреди
  • Во анимираната ТВ серија „Аватар: Последниот Воздушник“ на Никелодон, езерото Лаогај е местото под кое разузнавачката служба и тајна полиција, позната како Даи Ли, оперира центар за перење на мозоците на дисидентите и некои од своите цивилни агенти.

Поврзано

уреди

Наводи

уреди
  1. ↑ „Reeducation Through Labor in China“. Human Rights Watch. June 1998. Архивирано од изворникот на October 12, 2007. Посетено на October 12, 2008.
  2. ↑ „Chinese Political Prisons“. Архивирано од изворникот на June 25, 2007. Посетено на August 20, 2008. ().
  3. ↑ Празен навод (help)
  4. ↑ 4,0 4,1 „Prison slaves: China is the world's factory, but does a dark secret lurk behind this apparent success story?“. Al Jazeera English. March 25, 2012. Архивирано од изворникот (Part of the series: Slavery: A 21st Century Evil) на May 9, 2012. Посетено на May 8, 2012.
  5. ↑ „Chongqing: China allows counsel for reeducation-through-labor cases“. Laogai Research Foundation. April 4, 2007. Архивирано од изворникот на April 30, 2009. Посетено на October 22, 2008. Translated from Chinese, original source was 海涛 (April 4, 2008). „中国重庆允许律师代理劳动教养案“. Voice of America. Посетено на April 4, 2007.
  6. ↑ „Uighurs in 'forced labour for Western brands'“. BBC News (англиски). 2020-03-02. Архивирано од изворникот на June 17, 2020. Посетено на 2020-06-21.
  7. ↑ Michael Wines (May 7, 2012). „China Expels Al Jazeera Channel“. The New York Times. Архивирано од изворникот на May 8, 2012. Посетено на May 8, 2012.
  8. ↑ "Al Jazeera English to close China bureau" Архивирано на 8 мај 2012 г. Al Jazeera English May 8, 2012
  9. ↑ 9,0 9,1 Chang, Jung and Halliday, Jon. Mao: The Unknown Story. Jonathan Cape, London, 2005. p. 338:
  10. ↑ 10,0 10,1 Rummel, R. J. China’s Bloody Century: Genocide and Mass Murder Since 1900 Архивирано на 24 јули 2019 г. Transaction Publishers, 1991. ISBN 0-88738-417-X pp. 214–215
  11. ↑ 11,0 11,1 Aikman, David. "The Laogai Archipelago" Архивирано на 2 март 2019 г., The Weekly Standard, September 29, 1997.
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 Chapman, Michael. "Chinese slaves make goods for American malls", . Human Events, 07/04/97, Vol. 53, Issue 25.
  13. ↑ Buckley, Chris; Ramzy, Austin (2018-12-16). „China's Detention Camps for Muslims Turn to Forced Labor“. The New York Times (англиски). ISSN 0362-4331. Архивирано од изворникот на June 21, 2020. Посетено на 2020-06-21.
  14. ↑ "Forced Labor in China Архивирано на 25 јули 2008 г.." Congressional-Executive Commission on China. Retrieved on 2008-10-16. Full transcript Архивирано на 11 ноември 2008 г. of the roundtable session available.
  15. ↑ Tim Luard (May 11, 2005). „China's 'reforming' work programme“. BBC News. Архивирано од изворникот на March 4, 2007. Посетено на August 20, 2008.
  16. ↑ 16,0 16,1 Buffard, Anne-Laure (November 14, 2008). „D.C. museum 1st in U.S. to look at Beijing's prison system“. The Washington Times. Архивирано од изворникот на June 9, 2009. Посетено на December 12, 2008.
  17. ↑ „The Great Separation: House Church Pastor Expects Death in Chinese Prison“. Архивирано од изворникот на October 6, 2017. Посетено на August 20, 2008.
  18. ↑ Philip P. Pan. „China's Laborers Pay Price for Market Reforms“. Архивирано од изворникот на July 6, 2008. Посетено на August 20, 2008.
  19. ↑ „Exposing Laogai: Harry Wu Speaks At AIM Luncheon“. Архивирано од изворникот на June 10, 2007. Посетено на August 20, 2008.
  20. ↑ „Laogai Handbook“ (PDF). The Laogai Research Foundation. 2006. Архивирано од изворникот (PDF) на May 27, 2008. Посетено на October 18, 2008. p. 6.
  21. ↑ 21,0 21,1 Wu, Harry, "The Other Gulag", National Review, 4/5/1999, Vol. 51, Issue 6
  22. ↑ Williams, Philip F.; Wu, Yenna (2004). The Great Wall of Confinement: The Chinese Prison Camp through Contemporary Fiction and Reportage. Berkeley: University of California Press. ISBN 0-520-22779-4. OCLC 53369503.
  23. ↑ 23,00 23,01 23,02 23,03 23,04 23,05 23,06 23,07 23,08 23,09 Williams, Philip F., and Yenna Wu. The Great Wall of Confinement: The Chinese Prison Camp Through Contemporary Fiction and Reportage. Los Angeles, CA: University of California Press, 2004. Print.
  24. ↑ 24,0 24,1 24,2 24,3 24,4 24,5 24,6 24,7 Wu, Hongda Harry. Laogai – The Chinese Gulag. Boulder, CO: Westview Press, Inc., 1992. Print.
  25. ↑ Howard W. French, "Survivors' Stories From China" Архивирано на 1 март 2017 г., New York Times, August 25, 2009
  26. ↑ By Ian Johnson. "China's Prison Camps Turn to Commerce --- Forced Labor Helps Settle Unexploited Regions. " Wall Street Journal, Aug. 14, 1998, Eastern edition: A13. ABI/INFORM Global. ProQuest.
  27. ↑ Stéphane Courtois, Jean-Louis Margolin, et al. The Black Book of Communism: Crimes, Terror, Repression. Harvard University Press, 1999. ISBN 0-674-07608-7 p. 464
  28. ↑ „Laogai Handbook“ (PDF). The Laogai Research Foundation. 2006. Архивирано од изворникот (PDF) на May 27, 2008. Посетено на October 18, 2008. p. 25–6.
  29. ↑ 吴弘达 (Harry Wu) (January 19, 2007). „祝贺LAOGAI（劳改）进入意大利语词典“. Архивирано од изворникот на February 13, 2012. Посетено на December 12, 2008. English summary: "Congratulations! Laogai entered Italian dictionary! Архивирано на 13 февруари 2012 г."
  30. ↑ Agence France-Presse (November 10, 2008). „US museum displays China's 'laogai'“. The Taipei Times. Архивирано од изворникот на November 17, 2008. Посетено на December 12, 2008.
  31. ↑ „Press Release: Laogai Museum Now Open to the Public“. Laogai Research Foundation. November 13, 2008. Архивирано од изворникот на January 22, 2009. Посетено на December 12, 2008.

Надворешни врски

уреди
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Лаогај&oldid=5053731“