Википедија

Климатски промени во Шпанија

Климатските промени предизвикале пораст на температурите во светот во последните неколку децении, а температурите во Европа се зголемиле двојно побрзо од просечната промена во остатокот од светот.[1] Во Шпанија, која веќе има топла и сува клима, екстремните настани како топлотните бранови стануваат сè почести.[2][3] Земјата, исто така, доживува повеќе епизоди на суша и зголемена сериозност на овие епизоди.[4]Водните ресурси ќе бидат сериозно погодени во различни сценарија за климатски промени.[5]

За да ги ублажи ефектите од климатските промени, Шпанија промовира енергетска транзиција кон обновливи извори на енергија, како што е сончевата и ветерната енергија.[6] Во 2021 година,за да го поддржи овој процес, владата одобрила закон за климатски промени и енергетска транзиција.[7]

Шпанското општество како целина е едно од општествата кои најмногу се свесни за климатските промени во ЕУ.[8] Поради последиците од глобалното затоплување, шпанското општество барало посилни мерки.

Емисии на стакленички гасови

уреди
 
Годишни емисии на стакленички гасови (не вклучувајќи ја промената на користењето на земјиштето)

Четири сектори генерираат 90% од емисиите: транспорт, индустрија, земјоделство и енергија.[9]

 
Емисии на стакленички гасови по сектори

Емисиите на CO2 (не вклучувајќи ја промената на користењето на земјиштето) биле 5 тони во 2021 година.[10] Шпанија учествува со 9 проценти од вкупните емисии на CO2 во Европската унија.[11] Емисиите на CO2 доминираат со согорување на фосилни горива за транспорт и производство на електрична енергија и од индустриското производство на материјали како што е цементот.[12]

Фосилни горива

уреди

Голем дел од енергетската побарувачка на Шпанија доаѓа од фосилни горива, кои сочинуваат над 70% од вкупниот број. Во 2021 година нафтата била одговорна за 60% од емисиите, а природниот гас 30% од емисиите.[13]

Транспорт

уреди

Емисиите на стакленички гасови се највисоки во транспортниот сектор, со 27% од вкупните емисии на стакленички гасови.[14] Од тоа, 90% од емисиите доаѓаат од патниот транспорт, при што лесните возила, како што се патничките автомобили и мотоциклите, придонесуваат со 66%, а тешките камиони и автобусите.[15]

Производство на електрична енергија

уреди

Шпанија се смета за енергетски остров, бидејќи нејзиниот капацитет за увоз и извоз на електрична енергија е многу ограничен, со 2,8GW со Франција и 3,70GW со Португалија.[16]

Во 2022 година, електраните на јаглен испуштале 15 проценти од CO2 од производството на Е енергија,[16] но тие ќе бидат затворени до 2030 год.[13]

На Балеарските Острови производството на електрична енергија е прво природен гас (плин) и дел од сончевата енергија, додека Канарските острови речиси целата своја електрична енергија ја произведуваат со нафта.[16]

Земјоделство и отпад

уреди

Земјоделството произведува два моќни стакленички гасови: азотен оксид и метан.[12]

Влијанија врз природната средина

уреди

Температурни и временски промени

уреди
 
Ленти за затоплување: Шпанија 1901-2020 година

Врз основа на извештаите на МПКП, развиени се различни сценарија со цел да се проучува идната клима. AEMET (Шпанска метеоролошка агенција) проучувала како три од нив ќе влијаат на шпанската клима во текот на 2100 година: РЦП4.5, РЦП6, и РЦП8.5. Првото сценарио(РЦП4.5)предвидува зголемување на емисиите на стакленички гасови уште неколку децении, пред да се стабилизира, а потоа да се намали пред крајот на векот.РЦПС ценариото 8.5 го моделира најекстремниот случај,без регулирање на емисиите на стакленички гасови.[17]

Во најдоброто сценарио(РЦП4.5),помеѓу 2081 и 2100 год.Годишната максимална температура ќе се зголеми 2-4°C, со неизвесност од 0,5 - 1,5 °C.[17] Во РЦП6.0 што станува зголемување од 1-4°C ± 0,5-1,5 °C ± 0,5-1,5 °C помеѓу 2046 и 2065 год. И од 3-5 °C помеѓу 2081 и 2100 год.[17]

Во најлошото сценарио (РЦП 8,5),годишната максимална температура се зголемува за 4-7°C се очекува за 2081–2100 година. Ова сценарио постои неизвесност од 1,5-3°C.[17]

Промени се предвидуваат и во однос на врнежите.Во сценариото РЦП4.5, предвидените промени за годините 2081-2100 се движат од +10%(во одредени локализирани региони)до -20% со неизвесност до 30%. Додека во сценариото РЦП8.5 очекуваната годишна промена на врнежите варира од +10% до -30% со неизвесности од 10-30% помеѓу 2081 и 2100 година.[17]

Екстремни временски настани

уреди

Топлотните бранови

уреди

Климатските промени го направија топлотниот бран во април 2023 год најмалку 100 пати поверојатно.[18] Претходната година (2022) топлотните бранови убиле речиси 4.000 луѓе во Шпанија.[19]

 
Топлотните бранови од 1901 до 2010 година

Зима 2022-2023 година

уреди

Зимата 2022-2023 год. била генерално топла и влажна. Декември 2022 година бил најтоплиот декември во историскиот рекорд, а зимата била петта најтопла во 21 век.[20]

Метеоролошка суша

уреди

Во март 2022 година, АЕМЕТ ги анализирал претходните 12 месеци и открил дека полуостровот Шпанија е во метеоролошка суша од јануари 2022 година. Овие настани се поверојатни поради климатските промени.[20]

 
Фотоволтаичен систем на покривот на центарот за настани КОМ во Алтач

Наводи

уреди
  1. ↑ Horton, Helena (2022-11-02). „Europe's climate warming at twice rate of global average, says report“. The Guardian (англиски). ISSN 0261-3077. Посетено на 2023-05-30.
  2. ↑ „World Bank Climate Change Knowledge Portal“. World Bank Climate Change Knowledge Portal (англиски). Посетено на 2021-08-17.
  3. ↑ Medina, Miguel Ángel; Tasca, Elisa (2021-08-12). „Weather experts on Spain's heatwave: 'A summer like this will be considered cold in 30 years' time'“. EL PAÍS (англиски). Посетено на 2021-08-17.
  4. ↑ Pleitgen, Fred; Otto, Claudia; Paddison, Laura (2023-05-02). „Disappearing lakes, dead crops and trucked-in water: Drought-stricken Spain is running dry“. CNN (англиски). Посетено на 2023-05-30.
  5. ↑ T. Estrela; M.A. Pérez-Martin; E. Vargas (2012). „Impacts of climate change on water resources in Spain“. Hydrological Sciences Journal. 57 (6): 1154–1167. doi:10.1080/02626667.2012.702213.
  6. ↑ „Renewable energies in Spain“. Institute for the Diversification and Saving of Energy.
  7. ↑ IEA. „Climate change and energy transition law“.
  8. ↑ „Spain, among the countries with the greatest awareness of climate change“. CO
    2     Revolution    . 14 February 2023. Архивирано од изворникот на 2024-04-18. Посетено на 2024-10-12.
  9. ↑ „Spain | Greenhouse Gas Emissions: An analysis by region“. BBVA Analysis.
  10. ↑ „Annual CO2 emissions“. Our World in Data.
  11. ↑ „EU progress on climate action - How are the Member States doing? Climate action in Spain“ (PDF).
  12. ↑ 12,0 12,1 Hannah Ritchie; Max Roser (11 May 2020). „Spain: CO
    2     Country Profile“    . Our World in Data.
  13. ↑ 13,0 13,1 „Press corner“. European Commission - European Commission (англиски). Посетено на 2023-06-04.
  14. ↑ European Parliament. „EU progress on climate action – How are the Member States doing?“ (PDF). Посетено на 16 April 2023.
  15. ↑ Paula Perez-Lopez; Carles M. Gasol; Jordi Oliver-Sola; Sagrario Huelin; Maria Teresa Moreira; и др. (September 2013). „Greenhouse gas emissions from Spanish motorway transport: Key aspects and mitigation solutions“. Energy Policy. 60: 705–713. doi:10.1016/j.enpol.2013.04.075 – преку HAL open science.
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 „Electricity Maps“. Electricity Maps.
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 17,3 17,4 „Regionalización AR5-IPCC. Mapas de proyecciones. Regionalización estadística análogos. Peninsula y Baleares“. AEMET (шпански).
  18. ↑ Carrington, Damian (2023-05-05). „April Mediterranean heatwave 'almost impossible' without climate crisis“. The Guardian (англиски). ISSN 0261-3077. Посетено на 2023-06-04.
  19. ↑ „Climate change is already killing us, but strong action now can prevent more deaths“. World Health Organization. Посетено на 7 July 2023.
  20. ↑ 20,0 20,1 „España finaliza el invierno con una sequía de larga duración“. AEMET (шпански).
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Климатски_промени_во_Шпанија&oldid=5304524“