Катедрала „Свети Стефан“ - Скадар
Католичката црква Свети Стефан, позната и како Скадарска катедрала (албански: Katedralja e Shkodrës или Kisha e Madhe - „Големата црква“), е катедрала во градот Скадар во северозападна Албанија. Римокатоличката катедрала била посветена на Свети Стефан.[1]
| Катедрала „Свети Стефан“ - Скадар | |
|---|---|
 Катедралата Св. Стефан сликана од плоштадот | |
| Основни податоци | |
| Место | Скадар, Албанија |
| Координати | 42°3′55″N 19°31′12″E / 42.06528° СГШ; 19.52000° ИГД |
| Припадност | Римокатоличка |
| Осветен | 1867 |
| Духовно-организациски статус | Катедрала |
| Статус | Активна |
| Архитектонски опис | |
| Поставен темел | 1858 |
| Завршен | 1867 |
| Особености | |
| Должина | 74 м |
| Ширина | 50 м |
| Висина (најг.) | 23,5 м |
За време на опсадата на Скутари (1912–1913) катедралата била оштетена од црногорската војска, особено југоисточната страна, предизвикувајќи пожар во камбанаријата.[1] Катедралата била затворена во 1967 година и повторно отворена во 1990 година.
Историја
уредиПосветата на оваа црква на Свети Стефан, првиот светец-заштитник на градот, следи по онаа на постоечката црква со тоа име, сега покриена со замокот Розафа, и на чии останки била изградена џамија. Марин Барлети, значаен албански писател од 16 век, ја споменувал поранешната црква и светецот заштининк на градот во неговата Приказната за животот и делата на Скендербег, кнезот на Епирот, кога тој ја опишувал опсадата на Скадар која траела од 1478 до 25 април 1479 година и ја видела Лешката Лига беспомошно да го штити замокот од војската на Отоманското Царство, сè додека замокот на крајот не паднал во рацете на Турците.[1]
Во текот на првите три века од османлиската окупација, епископите од градот биле ограничени да живеат надвор од градот. Во 1762 година, 5 години по формирањето на Пашалик од Скутар, првиот албански пашалак под семејството Бушати, на монсињор Пал Пјетер Камси конечно му било дозволено повторно да престојува во градот.[1]
Во 1851 година, откако верниците постојано барале дозвола од султанот за изградба на црквата, Абдул Меџид I го издал декретот.[1]
Куполата, прво изградена во дрво, за малку ќе паднела 35 години по изградбата, па во 1897 година била заменета со други материјали кои траат до денес. Во 1909 година, албанскиот сликар Коле Идромено го осликалбвц сводот. Неговите слики во сводот можат да се видат и денес, особено онаа на Скадарската госпоѓа проследена со двајца ангели кои се облечени во скадарски народни носии. Во позадина е градот Скадар, опкружен со замокот Розафа.[2]
Земјотресот во 1905 година и бомбардирањето на 12 март 1913 година за време на опсадата на Скутари ја оштетиле камбанаријата и часовникот, кои биле дадени од браќата Какариќи. Во 1925 година, семејството Какариќи купило уште еден часовник кој работел до 1967 година, кога црквата била трансформирана во Палата на спортот по Културната револуција. Иронично, дури и Конгресот на комунистичките жени на Албанија се одржал во катедралата во 1973 година[1] Кулите биле уништени во 1967 година, а порталот бил заграден.[3]
Во 1990 година катедралата била повторно отворена и на 11 ноември 1990 година во катедралата била одржана првата миса во земјата од 1967 година.[4] На 21 март 1991 година во катедралата била одржана симболична миса.[5] Во 1993 година била посетена од папата Јован Павле Втори.[2]
Структура и конструкција
уредиЗаднина
уредиЛегендата вели дека дискусијата за големината на катедралата била решена по договор дека големината треба да биде долга колку фрлањето на конец од лентите на една одрана крава. Ѓерѓ Ника Шелдија, кој бил присутен во таа дискусија, раскажал дека врвката најпрво била земена во рацете на Скутарскиот валија, кој ја ставил во малиот прст и ја фрлил. По неговото фрлање, конзулот на Обединетото Кралство го фрлил многу подалеку, конзулот на Франција уште подалеку, а конзулите на Русија, Грција, па дури и на Австро-унгарската империја отишле многу подалеку од онаа на Валите. Овој, насмеан под мустаќите, се вели дека мрморел: „Веројатно сакате да ги ставите овде сите католици од Албанија“.[2]
Градба
уреди
.jpg)
Земјиштето го дал мецената Палок Кранџа. Работата започнала на 7 април 1858 година по големо одложување.[2] На тој ден имало помпезна церемонија за изградба на оваа катедрала која во тоа време била една од најголемите католички катедрали на Балканот, а на свеченото отворање на градежните работи учествувале многу локални и дипломатски личности. Освен што со декрет дал дозвола за градбата, султанот Абдулмеџид I испратил и 700 турски лири, додека папата Пиј IX обезбедил 1.000 златни скуди. Првата фаза од изградбата завршила во 1867 година, 9 години подоцна.[2]
Катедралата била долга 74 метри, широка 50 метри и висока 23,5 метри. Првично, главната сала имала капацитет од 6.000 луѓе (со стоење на луѓе).[2]
Во тоа време имало маратон за собирање средства: покрај придонесот, кој вклучувал дури и приходи од продаден накит, секое католичко семејство давало по еден работник да придонесе во изградбата во период од најмалку 6 месеци. Се вели дека Гураш Шенколи, државјанин на Скадар, бил во Виена за време на Франц Јосиф I од Австрија, и дека успеал да влезе во канцеларијата на императорот. Гураш побарал од царот парична помош за изградба на црквата. На Гураш не само што му биле дадени 150 наполеони, туку му честитал и австрискиот император за неговата „типично албанска“ дрскост да бара на тој начин и од царот за тој вид пари.[2]
За време на изградбата, големиот лак паднал двапати на земја, а поправката била направена со помош на австриски инженер, чие име денес ни е непознато.[1] Додека завршувале градежните работи, сè уште недостасувала камбанарија. Архиепископот Гуерини ги собрал претставниците на најбогатите католички семејства. Одлучено било три категории, во зависност од нивото на богатството, да обезбедат секоја по 20, 15 и 10 наполеонско злато. Ова резултирало со спор бидејќи многу луѓе не сакале да бидат рангирани во пониските категории на богатство. Во тој момент, Ѓон Нуши, еден од најбогатите луѓе во заедницата, отворено му предложил на Филип Паруца, друг богат човек: „Ајде заедно да ја завршиме камбанаријата, а на нејзиниот ѕид ќе имаме споменик за да ги потсетиме потомството дека биле нашите пари да го изградиме“. Оваа дискусија била доволна заедницата да го прифати предлогот на бискупот. Филип Парука, Марк Пема и Пјетер Пема го купиле ѕвоното во Венеција и го ставиле на кулата.[2]
Наводи
уреди- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Kisha Katolike (June 2007). „CATHEDRAL OF ST. STEPHEN Shkodër – Albania“. Архивирано од изворникот на 2018-09-19. Посетено на 22 July 2010.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 Traboini, Kolec. „The Shkodër Cathedral“ (албански). Архивирано од изворникот на 23 July 2010. Посетено на 22 July 2010.
- ↑ Wayne C. Thompson (2007). Nordic, Central, and Southeastern Europe. Stryker-Post Publications. ISBN 978-1-887985-86-4.
- ↑ R. J. Crampton (1994). Eastern Europe in the Twentieth Century. Routledge. стр. 404. ISBN 0-415-05346-3.
- ↑ Merle Wesley Shoemaker (1998). Russia, Eurasian States, and Eastern Europe, 1998, Volume 1977 (29. изд.). Stryker-Post Publications. ISBN 1-887985-15-8.
Надворешни врски
уреди- 'Shkoder.net
- Страница мрежа. Архивирано на 13 јули 2011 г. Киша католике Скодар . Архивирано на 13 јули 2011 г.
- Форими католик