Википедија

Економија на Лаос

Економијата на Лаос е брзо растечка економија во развој со понизок и среден приход. Како една од четирите преостанати социјалистички држави, економскиот модел на Лаос наликува на кинескиот социјалистички пазар и / или виетнамските социјалистички ориентирани пазарни економии комбинирајќи високи степени на државна сопственост со отвореност кон странски директни инвестиции и приватна сопственост заснована на пазарот .[10][11]

Економија на Лаос
Валуталаоски кип (LAK, ₭)
Фискална година1 октомври –30 септември
Трговски организацииАСЕАН, СТО
Статистика
БДП
  • ▲ $19.127 милијарди (номинално, 2019.)[1]
  • ▲ $58.091 милијарди (ПКМ, 2019.)[1]
Пораст на БДП
  • 6.3% (2018) 4.7% (2019e)
  • 1.0% (2020f) 4.6% (2021f)[2]
БДП/жит.
  • ▲ $2,670 (номинално, 2019.)[1]
  • ▲ $8,110 (ПКМ, 2019)[1]
БДП по сектор
Инфлација3.3% (2020 est.)[1]
Сиромашно население
  • 22% (2013.)[3]
  • 58.7% помалку од $3.40 на ден (2012)[4]
Џиниев коефициент36.4 medium (2012)[5]
Работна сила
  • ▲ 3,800,051 (2019)[6]
  • 36.9% вработеност (2017)[7]
Labor
по занимање
Стапка на невработеност9.4% (2017)[8]
Водечки индустрииБакар, калај, злато и гипс; дрва, електрична енергија, земјоделска обработка, гума, облека, цемент и туризам
Ранг според Индекс на леснотија▬ 154-та (под просек, 2020)[9]
Надворешност
Извоз▲ $3.654 милијарди (2017 .)[3]
Извозни добрадрво производи, електрична енергија, кафе, калај, бакар, злато и касава
Главни извозни партнери
Увоз▲ $4.976 милијарди (2017.)[3]
Увозни добрамашини и опрема, возила, гориво, стока за широка потрошувачка
Главни увозни партнери
Странски директни инвестиции▲ $15.14 милијарди (31 декември 2012.)[3]
Бруто надворешен долгнагативен пораст $14.9 милијарди (31 декември 2012.)[3]
Јавни финансии
Јавен долгнагативен пораст 63.6% од БДП (2017.)[3]
Приходи3.099 милијарди (2017.)[3]
Расходи4.038 милијарди (2017.)[3]
Економска помош$0.4 милијарди (1999.)
Девизни резерви▲ $1.27 милијарди (31 декември 2017.)[3]
Главен извор на податоци: Светска книга на факти на ЦИА
Сите вредности, освен ако не е запишано поинаку, се во ам. долари

По независноста, Лаос воспоставила планска економија од советски тип. Како дел од економското преструктуирање, чија цел била интеграција на Лаос во глобализираниот светски пазар, Лаос претрпел реформи наречени Нов економски механизам во 1986 година со кои се децентрализирала владината контрола и се охрабрува приватното претпријатие заедно со државните претпријатија.[12] Во моментов, Лаос е рангиран меѓу најбрзо растечките економии во светот, со просек од 8% годишно со раст на БДП.[13] Исто така се предвидува дека Лаос ќе одржи најмалку 7% раст и до 2019 година.[14]

Клучните цели на владата вклучуваат следење на намалувањето на сиромаштијата и образованието за сите деца, исто така со нејзината иницијатива да стане држава „поврзана со земјата“. Ова се прикажува преку тековната изградба на брзата шина од скоро 6 милијарди американски долари од Кунминг, Кина до Виентијан, Лаос . Земјата отворила берза во 2011 година и станала регионален играч во улога на снабдувач на хидроелектрична енергија на соседите како Кина, Виетнам и Тајланд . Во тековниот период, економијата на Лаос главно се потпира на странски директни инвестиции за привлекување на капитал од странство за поддршка на неговата постојана економска строгост. Долгорочната цел на економијата во Лаос, како што е предвидено во уставот, е економски развој во насока на социјализмот преку создавање на материјални услови за движење кон социјализмот.[15]

И покрај брзиот раст, Лаос останува една од најсиромашните земји во Југоисточна Азија.[16][17] Земја без излез на море, има несоодветна инфраструктура и во голема мера неквалификувана работна сила. Како и да е, Лаос продолжува да привлекува странски инвестиции бидејќи се интегрира во поголемата економска заедница на АСЕАН, неговата обилна, млада работна сила и поволниот даночен третман.

Економска историја

уреди

Со уривањето на монархијата во 1975 година, комунистичката влада на Патет Лао воспоставила планска економија на системот на командна економија во советски стил, заменувајќи го приватниот сектор со државни претпријатија и задруги; централизирање на инвестициите, производството, трговијата и цените; и создавање бариери за внатрешната и надворешната трговија .

Преземањето на власта од страна на комунистите, исто така, резултирало во повлекување на главно американските надворешни инвестиции, од кои земјата станала многу зависна како резултат на уништувањето на домашниот капитал за време на Индокинските војни.[18]

Ова се променило во 1986 година кога владата го објавила својот „нов економски механизам“ (НЕМ). Првично срамежливо, НЕМ бил проширен за да опфати низа реформи дизајнирани да создадат услови погодни за активност на приватниот сектор. Цените утврдени од пазарните сили ги замениле цените утврдени од владата. На земјоделците им било дозволено да поседуваат земјиште и да продаваат земјоделски култури на отворен пазар. Државните фирми добиле поголеми овластувања за донесување одлуки и изгубиле поголем дел од своите субвенции и предности во цените. Владата го поставила девизниот курс близу до реалните нивоа на пазарот, ги укинала трговските бариери, ги заменила увозните бариери со тарифи и им дала на фирмите од приватниот сектор директен пристап до увоз и кредит.

Со растечките немири во Источна Европа и Советскиот Сојуз, во 1989 година, владата на земјата постигнала договор со Светската банка и Меѓународниот монетарен фонд за дополнителни реформи. Владата се согласила да воведе фискална и монетарна реформа, да промовира приватно претпријатие и странски инвестиции, да приватизира или затвори државни фирми и да го зацврсти банкарството. Исто така, земјата се согласила да го задржи курсот на пазарот, да ги намали тарифите и да ги елиминира непотребните трговски регулативи. Бил донесен и либерален кодекс за странски инвестиции. Спроведувањето на правата на интелектуална сопственост се регулира со две уредби на премиерот датирани од 1995 и 2002 година.[19]

Во обид да стимулира понатамошна меѓународна трговија, владата на Ласо прифатила помош од Австралија за изградба на мост преку реката Меконг до Тајланд.„ Тајландско-лаоскиот мост за пријателство“, помеѓу префектурата Виентијан и провинцијата Нонг Каи, Тајланд бил пуштен во употреба во април 1994 година. Иако мостот создал дополнителна трговија, владата во Лаос сè уште не дозволува целосно слободен проток на сообраќај низ целиот распон.

Овие реформи довеле до економски раст и зголемена достапност на стоки. Сепак, Азиската финансиска криза во 1997 година, заедно со лошото управување на економијата од страна на владата на Лао, резултирала во спирална инфлација и стрмна амортизација на кипот, кој изгубил 87% од својата вредност од јуни 1997 до јуни 1999 година. Построгите монетарни политики донеле поголема макроекономска стабилност во финансиската година (ФГ) 2000 година, а месечната инфлација, која во просек изнесувала околу 10% во текот на првата половина на ФГ 1999 година, паднала на просечно 1% во однос на истиот период во ФГ2000 година.

Во ФГ1999 г., странските грантови и заеми сочинувале повеќе од 20% од БДП и повеќе од 75% од јавните инвестиции.

Економијата продолжува да доминира од непродуктивниот земјоделски сектор кој работи во голема мерка надвор од економијата на пари и во кој јавниот сектор продолжува да игра доминантна улога. Сепак, голем број приватни претпријатија се основани во индустрии за производство на ракотворби, пиво, кафе Архивирано на 16 ноември 2020 г. и понуда на туризам Архивирано на 26 октомври 2020 г.. Со поддршка на Обединетите нации, Јапонија и Германија, поранешната стопанска комора контролирана од државата има за цел да го промовира приватниот бизнис: Националната трговско-индустриска комора на Лаос и нејзините провинциски поделби.[20]

Последната рунда на реформи на претпријатијата во државна сопственост во 2019 година има за цел да се осигура дека преостанатите претпријатија ќе станат профитабилни преку ефикасни и одржливи извори на приход за националната каса. Овие мерки вклучуваат затворање на непродуктивни претпријатија, обезбедување деловни активности во кои државата инвестира да се реформираат во профитабилни потфати и намалување на корупцијата. Од 2019 година, Државниот оддел за развој и осигурување на претпријатија на владата во Лао има 183 претпријатија под нејзин надзор.[21]

Земјоделството

уреди

Земјоделството, претежно земјоделско производство на ориз, доминира во економијата, вработува околу 85% од населението и произведува 51% од БДП . Домашните заштеди се ниски, што го принудува Лаос да се потпира многу на странската помош и на концесиските заеми како извори на инвестиции за економски развој.

Земјоделски производи вклучуваат сладок компир, зеленчук, пченка, кафе, шеќерна трска, тутун, памук, чај, кикирики, ориз и одгледување свињи, говеда, живина.

Во средината на 2012 година, владата во Лаос издала четиригодишен мораториум за нови рударски проекти. Наведените причини биле еколошки и социјални проблеми во врска со користењето на земјоделско земјиште.[22]

Туризам

уреди

Туризмот е најбрзо растечка индустрија во економијата и игра витална улога во економијата во Лаос. Владата го отворила Лаос кон светот во 90-тите години на минатиот век и продолжува да биде популарно одредиште меѓу туристите.[23]

Други статистички податоци

уреди

БДП : паритет на куповната моќ - 14,2 милијарди долари (проценка на 2009 година) )* Девизен курс - кипс (LAK) по американски долар - 8.556,56 (2009), 8.760,69 (2008), 9.658 (2007), 10 235 (2006), 10.820 (2005)

  • Производство на нафта:
0 мл / ден (проценка на 2009 година) )
  • Потрошувачка на масло:
3.000 барели на ден (2009 est.)
  • Нафта - извоз:
0 мл / ден (проценка на 2007 година) )
  • Нафта - увоз:
3,800 барели (2007.)

Од вкупната странска инвестиција во Лаос во 2012 година, рударската индустрија доби 27%, следена од производство на електрична енергија, која има 25% удел.<ref name="ref2013022605">

Наводи

уреди
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 „World Economic Outlook Database, October 2019“. IMF.org. International Monetary Fund. Посетено на 20 October 2019.
  2. ↑ „Global Economic Prospects, June 2020“. openknowledge.worldbank.org. World Bank. стр. 74. Посетено на 10 June 2020.
  3. ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 „The World Factbook“. CIA.gov. Central Intelligence Agency. Архивирано од изворникот на 2010-12-29. Посетено на 19 June 2019.
  4. ↑ „Poverty headcount ratio at $3.20 a day (2011 PPP) (% of population)“. data.worldbank.org. World Bank. Посетено на 14 September 2019.
  5. ↑ „GINI index (World Bank estimate)“. data.worldbank.org. World Bank. Посетено на 19 June 2019.
  6. ↑ „Labor force, total - Lao PDR“. data.worldbank.org. World Bank. Посетено на 9 January 2020.
  7. ↑ „Employment to population ratio, 15+, total (%) (national estimate)“. data.worldbank.org. World Bank. Посетено на 14 September 2019.
  8. ↑ „Unemployment, total (% of total labor force) (national estimate) - Lao PDR“. openknowledge.worldbank.org. World Bank. Посетено на 9 January 2020.
  9. ↑ „Ease of Doing Business in Lao PDR“. Doingbusiness.org. Посетено на 19 June 2019.
  10. ↑ „Laos - Market Overview“. Export.gov. July 15, 2019. Архивирано од изворникот на 2023-06-10. Посетено на September 25, 2019. Laos is one of the world’s five remaining communist countries. The Lao economic model bears some resemblance to its Chinese and Vietnamese counterparts, in that it has implemented market-based economic practices while maintaining a high degree of state control and welcoming foreign direct investment (FDI). Laos is politically stable.
  11. ↑ „Chapter II: The Socio-Economic Regime“ (PDF). Constitute. Constitute. 2003. Посетено на September 25, 2019. All types of enterprises are equal before the laws and operate according to the principle of the market economy, competing and cooperating with each other to expand production and business while regulated by the State in the direction of socialism.
  12. ↑ "Laos" Архивирано на 29 декември 2010 г..
  13. ↑ „The World Factbook — Central Intelligence Agency“. www.cia.gov (англиски). Архивирано од изворникот на 2017-07-01. Посетено на 2017-02-11.
  14. ↑ „Bloomberg Briefs“. newsletters.briefs.bloomberg.com. Посетено на 2017-02-11.
  15. ↑ „Preamble“ (PDF). Constitute. Constitute. 2003. Посетено на September 25, 2019. During [the years] since the country has been liberated, our people have together been implementing the two strategic tasks of defending and building the country, especially the undertaking of reforms in order to mobilise the resources in the nation to preserve the people's democratic regime and create conditions to move towards socialism.
  16. ↑ Philip, Bruno (6 November 2012). „Laos, south-east Asia's new emerging economy“. The Guardian. London.
  17. ↑ Oliver, Chris. „Laos marks first-day trade in new exchange“. MarketWatch (англиски). Посетено на 2019-09-25.
  18. ↑ Baten, Jörg (2016). A History of the Global Economy. From 1500 to the Present. Cambridge University Press. стр. 297. ISBN 9781107507180.
  19. ↑ Laos
  20. ↑ 8km.de, LNCCI
  21. ↑ „Laos to set state-owned enterprises on path to profitability“. Asia News Network. Asia News Network. January 8, 2019. Архивирано од изворникот на 2020-08-04. Посетено на September 25, 2019.
  22. ↑ „Vietnam leads investment in Laos“. Investvine.com. 2013-02-26. Архивирано од изворникот на 2013-03-26. Посетено на 2013-04-03.
  23. ↑ Slade, Maria (9 January 2011). „Stray-ing into Laos“. The New Zealand Herald. Посетено на 11 September 2011.

Надворешни врски

уреди
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Економија_на_Лаос&oldid=5246092“