Википедија

Гунај Мамаџада

Гунај Вугар ќизи Мамаџада[1] (азерски: Günay Vüqar qızı Məmmədzadə; родена на 19 јуни 2000) е азербејџански шахист која ги носи титулите меѓународен мајстор (IM) и женски велемајстор (WGM) преку Меѓународната шаховска федерација (ФИДЕ). Таа била светски младински шампион за девојчиња до 10 години, и европски шампион за млади до 8 години и до 14 години за девојчиња. Мамаџада била двократен азербејџански национален шампион во женската конкуренција, во 2017 и 2019 година. Таа го претставувала Азербејџан на шаховската олимпијада, Светското екипно првенство во шах и Европското екипно првенство во шах, освојувајќи ги екипните и индивидуалните бронзени медали на последниот во 2019 година. Највисокиот ФИДЕ рејтинг на Мамаџада бил 2483 и таа е рангирана дури на 18-то место во светот меѓу жените.

Гунај Мамаџада
Мамаџада во 2022
Целосно имеГунај Вугар ќизи Мамаџада
Земја Азербејџан
Роден19 јуни 2000
Баку, Азербејџан
Титула
ФИДЕ-рејтинг2449 (април 2023)
(бр. 7 на рејтинг-списокот на ФИДЕ во јули 2014)
Најв. рејтинг2483 (октомври 2022)

Мамаџада почнала да игра шах на пет години. Откако освоила неколку медали на Европското првенство за млади и на Светското младинско првенство, таа станала најмладата жена велемајстор (WGM) во историјата на Азербејџан на возраст од 14 години во 2014 година. Таа ги освоила сите нејзини норми за титулата меѓународен мајстор (IM) до 2016 година и ја добила титулата во 2018 година кога го достигнала потребниот праг со рејтинг над 2400. Меѓу највисоко оценетите играчи што ги победила се Абхијет Гупта со рејтинг од 2614 и Конеру Хампи, една од водечките женски играчи, со рејтинг од 2577.

Ран живот

уреди

Гунај Мамаџада била родена на 19 јуни 2000 година во Баку, главниот град на Азербејџан. Таа почнала да игра шах на петгодишна возраст, а се заинтересирала за играта гледајќи ги нејзините баба и дедо како играат рекреативно.[2] Таа се приклучила на Олимписката резервна младинска шаховска школа бр. 1 истата година. Таа почнала да тренира со Расул Ибрахимов, азербејџански велемајстор (ГМ) кој се уште е нејзин тренер.[3][4]

Мамаџада се здобила со национален и меѓународен успех уште на седумгодишна возраст. На почетокот од 2007 година, таа освоила трето место на националното првенство на Азербејџан во категоријата за деца до 8 години. Подоцна истата година, таа го направила своето деби на Европското младинско првенство и на Светското првенство во шах за млади во истата дивизија. Таа освоила медал во двете дисциплини, освојувајќи бронза на Европското првенство и сребро на Светското првенство.[5] Нејзиниот резултат бил 8½/11 во вториот настан, губејќи само од Ивана Марија Фуртадо и Жансаја Абдумалик.[6] Следната година, таа повторно освоила медал на двата настана, освојувајќи злато на Европското првенство и бронза на Светското првенство.[5][7] Таа завршила зад Абдумалик и Цију Жоу на последниот настан, откако загубила од двајцата. Нејзината победа над Кели Ванг била клучна при нејзината победа во тај-брејкот над Ванг за третото место.[8]

Шаховска кариера

уреди

2009–14: Светски шампион до 10 години, WGM на 14 години

уреди
 
Мамаџада (десно) во 2013 година

Мамаџада го добила нејзиниот прв ФИДЕ рејтинг во јануари 2009 година, почнувајќи од 1764 на осумгодишна возраст, откако учествувала во дивизијата за девојчиња до 10 години на Европското младинско првенство во 2008 година.[9] Откако не освоила медали на Европското младинско првенство во 2009 година,[10] таа се опоравила и победила на дивизијата за девојчиња до 10 години на Светското младинско првенство во 2009 година во Анталија. Таа победила на нејзините први десет натпревари на вториот настан со резултат 10½/11, два поени повеќе од Фуртадо, која завршила на второто место и била еден од играчите што Мамаџада ги победила.[11][12] Мамаџада првпат влегла во женското национално првенство на Азербејџан во 2010 година кога била девет години, завршувајќи на последното место како најслабо оценет натпреварувач.[13][14] Таа била наградена со титулата женски ФИДЕ мајстор (WFM) во 2010 година [15] Мамаџада имала уште еден триумф во 2012 година, освојувајќи чисто прво место на Светското училишно првенство во шах за деца до 13 години, пред две повисоко оценети руски играчи: Ана Васенина и Ирина Дроговоз.[16] Таа за малку ќе освоила медали на Европското младинско првенство подоцна истата година, делејќи го третото место со уште двајца играчи во дивизијата за девојчиња до 12 години со 7/9, но имала послаб тај-брејк.[17]

Во текот на 2013 година, Мамаџада достигнала рејтинг-пресвртници од 2000 и 2100.[9] Таа го освоила нејзиното второ Европско младинско првенство во Црна Гора, освојувајќи чисто прво место во категоријата за деца до 14 години со резултат од 7½/9. Конкретно, таа ја победила Нела Пичова во последното коло, кога Пичова го започнала кругот на првото место.[18] Во 2014 година, Мамаџада ги освоила титулите женски меѓународен мајстор (WIM) и женски велемајстор (WGM).[19][20] Откако веќе ја добила својата прва WIM норма во јули 2013 година на Купот Нана Александрија во Грузија,[21] таа ги добила WIM и WGM нормите на два турнира во 2014 година, на Меморијалот Дејвид Бронштајн во Белорусија во февруари и на Европското соло женско првенство во шах во Бугарија во јули.[19][20] Нејзиниот резултат бил 5/9 на првиот настан, каде се истакнала со победата во последното коло против Синиша Дражиќ, српски грандмајстор.[22] Таа постигнала резултат од 6/11 на вториот настан и освоила 134 рејтинг поени со што го преминала прагот од 2300 и се здобила со титулата WGM.[23][24] Мамаџада била на осмото место на Европското соло првенство, откако стартувала со резултат од 5/7, пред да заврши на 38-то место.[5][23] Таа ја освоила титулата WGM во септември на Отвореното првенство во Баку со резултат од 4/9 против многу посилни противници со просечен рејтинг од 2494, освојувајќи ја и третата и последна WGM норма и добивајќи ја нејзината прва IM норма.[20][25][26] На 14-годишна возраст, Мамаџада станала најмладиот WGM на Азербејџан во историјата, надминувајќи го претходниот рекорд на Туркан Мамедијарова, која ја освоила титулата на 18-годишна возраст.[5][27]

2015–денес: Меѓународен мајстор

уреди
 
Мамаџада во 2017 г.

Мамаџада ги освоила нејзините последни две IM норми во 2015 и 2016 година, но не го достигнала потребниот рејтинг од 2400 за титулата се до 2018 година.[9][25] Нејзината втора IM норма ја добила на Чешкиот опен во јули 2015 година, каде што имала резултат 5½/9.[28] Нејзината трета и последна IM норма ја добила на Нахчиванскиот опен во Азербејџан, со резултат од 5/9 и победила во последното коло против Заур Мамедов - азербејџански грандмајстор.[29] Последните две големи младински првенства на Мамаџада биле Светското јуниорско првенство во шах за девојки до 20 години во 2015 и 2017 година. Таа завршила на седмо место во 2015 година,[30] но во 2017 година имала слаби резултати и изгубила 64 рејтинг поени.[31] Сепак, таа имала подобри резултати во почетокот на 2017 година. Таа го освоила нејзиното прво првенство за жени во Азербејџан во февруари, со резултат од 7/9, завршувајќи цел поен пред второто место. За време на турнирот, таа ја победила Гулнар Мамадова, меѓународен мајстор и единствената играчка со повисок рејтинг.[32] Таа одлично се претставила и на Европското соло првенство за жени, каде имала резултат од 7/11 и каде имала четири победи по ред.[33] Мамаџада брзо ги вратила повеќето од рејтинг-поените што ги загубила на Светското јуниорско првенство во почетокот на 2018 година при нејзиниот настап на Московскиот опен и по завршувањето на второпласираната позиција до Каним Балајаева на женското национално првенство според критериумите за тај-брејк.[34] Таа потоа го преминала рејтинг-прагот од 2400, со што ја заработила титулата меѓународен мајстор на Европското соло првенство за жени во Словачка, каде имала резултат од 7½/11 и каде освоила десетто место во генералниот пласман, а исто така освоила и 50 рејтинг поени со што го подигнала својот рејтинг на 2442.[35][36] Подоцна во 2018 година во Абу Даби, таа исто така победила во натпревар против Абхиџит Гупта, индиски ГМ кој со рејтинг од 2614 бил највисоко оценетиот играч што Мамаџадова го победила.[37][38]

Мамаџада за втор пат победила на женското првенство на Азербејџан во 2019 година со доминантен резултат од 8½/9, што соодветсвувал на перформанс рејтинг од 2622.[39] Таа, исто така, поминала добро на Европскиот женски клупски куп подоцна во годината, со резултат од 4/6 додека го претставувала Универзитетот Одлар Јурду и се здобила со рејтинг од 2597. За време на турнирот, таа победила двајца велемајстори: Валентина Гунина, која била оценета со рејтинг од 2509 и Конеру Хампи, со рејтинг од 2577.[40] [41] По повеќе од една година пауза поради пандемијата СОВИД-19, Мамаџада била назначена како заменик играч при последниот натпревар на Гран при на ФИДЕ за жени 2019–2021 година во Гибралтар во мај 2021 година.[42] И покрај тоа што била трета најслабо оценета играчка од дванаесетте играчи, таа имала одличен резултат, освојувајќи трето место со резултат од 6½/11, по Абдумалик и Марија Музичук. Таа можела да освои ГМ норма доколку победила или доколку играта завршила нерешено против Ана Музичук во деветтото коло, но загубила.[43][44][45]

На 4 јули 2022 година, Мамаџада победила на женскиот турнир на седмиот Меѓународен шаховски фестивал посветен на починатиот претседател Лех Качински во Полска.[46][47] Во август 2022 година, таа го освоила сребрениот медал на Европското соло првенство за жени со резултат од 8/11, ½ поен зад Моника Сочко.[48]

Национална репрезентација

уреди
 
Мамаџада (седма од десно) со женските тимови на Азербејџан на Олимпијадата во Баку во 2016 г.

Мамаџада за прв пат го репрезентирала Азербејџан на шаховската олимпијада за деца до 16 години во 2016 година во Словачка. Таа играла на втората табла зад Наил Баширли, имала добар резултат од 5½/8 и освоила петто место на втората табла, а пред неа биле само машки играчи.[49] Оттогаш таа играла во две азерски екипи на Женската шаховска олимпијада. Азербејџан поминал слично и во двете, освојувајќи заедничко четврто место со 16 поени, и во 2016 година со резултат од +7–2=2, и во 2018 година со +6–1=4. Според критериумите за тај-брејк се нашле на осмо место во 2016 година и на десетто во 2018 година. На Олимпијадата во Баку во 2016 година, Азербејџан влезе со три тима како земја домаќин. Мамаџада играла на втората табла на првиот тим зад Зејнаб Мамеџарова во 2016 година и имала добар резултат од 5½/10 и освојувајќи рејтинг поени.[50][51] На Олимпијадата во Батуми во 2018 година, Мамаџада играла на највисоката табла, но успеала само да го израмни резултатот и загуби рејтинг поени.[52][53]

Мамаџада исто така го претставувала Азербејџан на Европското првенство во шах за жени. Таа играла на највисоката табла и во 2017 и 2019 година. Откако завршил на осмо место со 11 бодови (+4–2=3) во 2017 година во Грција,[54][55] Азербејџан го освоил екипниот бронзен медал во 2019 година, додека Русија освоила злато, а Грузија - земјата домаќин - освоила сребро. Со Каним Балајаева, Улвија Фаталиева и Гулнар Мамадова на долните табли и Туркан Мамеџарова на резервната табла, тие освоиле 14 поени (+6–1=2), губејќи само од Шпанија, а на исто место со Русија и Грузија.[56] Поединечно, Мамаџада освоила и бронзен медал на најгорната табла со резултат од 5½/8, што одговара на рејтинг од 2565, и била само зад велемајсторите Нана Џагниџе и Пиа Крамлинг.[57]

Стил на играње

уреди

Мамаџада најчесто игра 1.e4, наместо 1.d4 или други први потези.[5][58] Нејзини омилени шаховски фигури се коњот и кралицата, кои таа ги смета за нејзино „главно оружје“.[27] Сепак, таа генерално го прилагодуда својот стил во зависност од играта.[3] Фикрет Сидеифзаде, меѓународен мајстор кој бил тренер на женскиот тим на Азербејџан, ги опишала силните страни на Мамаџада како „[има] добро познаење на отворањето и силни нерви“.

Личен живот

уреди

Мамаџада има брат кој е четири години помлад.[2] Таа е студент на Државната академија за физичка култура и спорт на Азербејџан,[59] а претходно посетувала средно училиште во Лицеумот бр. 6 во Баку.[4]

Шаховскиот идол на Мамаџада е Магнус Карлсен. Таа ја идолизирала Џудит Полгар повеќе на помлада возраст.[3] Надвор од шахот, хобиите на Мамаџада вклучуваат јавање, трчање, читање и изучување јазици. Покрај азербејџански, таа знае да зборува англиски, француски и руски јазик. Како дете, таа покажала интерес и за пливањето и пукањето.[2][27][60]

Наводи

уреди
  1. ↑ Doggers, Peter (31 August 2011). „Winners and controversy at World Youth“. Chess.com. Посетено на 25 July 2021.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Meet Gunay Mammadzada. 2 June 2021. https://www.youtube.com/watch?v=NGple-X4MM0. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 „Qadın qrossmeysterimiz: "Kişilərdən ibarət yığmada oynamaq istəyirəm"“ [Our female grandmaster: "I want to play in the men's team"]. Sport Press (азербејџански). 17 November 2014. Архивирано од изворникот на 10 January 2017. Посетено на 25 July 2021.
  4. ↑ 4,0 4,1 Ziyadov, Rashad (1 June 2012). „Dünya və Avropa çempionatlarının mükafatçısı“ [Winner of World and European Championships]. Azerbaijan National Library (азербејџански). Архивирано од изворникот на 17 April 2018. Посетено на 25 July 2021.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 „14 yaşlı ilk qadın qrossmeyster“ [The 14-year-old first female grandmaster]. Dsport (азербејџански). 3 December 2014. Архивирано од изворникот на 10 January 2017. Посетено на 26 July 2021.
  6. ↑ „World Youth Championship 2007 (G8)“. Chess Results. Посетено на 26 July 2021.
  7. ↑ „Azeri Chess Player Becomes European Champion“. Azerbaijan State News Agency. 17 June 2008. Посетено на 26 July 2021.
  8. ↑ „World Youth Chess Championships 2008 - Girls 08“. Chess Results. Посетено на 26 July 2021.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 „Gunay Mammadzada Rating Progress Chart“. FIDE. Посетено на 27 July 2021.
  10. ↑ „European Youth Chess Championship 2009 Girls - 10“. Chess Results. Посетено на 27 July 2021.
  11. ↑ „World Youth Chess Championships 2009 (U10G)“. Chess Results. Посетено на 27 July 2021.
  12. ↑ „10-летняя азербайджанская шахматистка стала чемпионкой мира!“ [10-year-old Azerbaijani chess player became world champion!]. APA Azeri Press Agency (руски). November 23, 2009. Архивирано од изворникот на 11 September 2016. Посетено на 7 September 2016.
  13. ↑ „Championship of Azerbaijan, women, 2010“. FIDE. Посетено на 27 July 2021.
  14. ↑ „Gunay Mammadzada Standard Ratings March 2010“. FIDE. Посетено на 27 July 2021.
  15. ↑ „Gunay Mammadzada“. FIDE. Посетено на 27 July 2021.
  16. ↑ „8th World School Individual Chess Championship Girls U13“. Chess Results. Посетено на 27 July 2021.
  17. ↑ „European Youth Chess Championship G12 Prague 2012 - Girls Under 12“. Chess Results. Посетено на 27 July 2021.
  18. ↑ „23rd European Youth Chess Championships 2013 - Girls U14“. Chess Results. Посетено на 27 July 2021.
  19. ↑ 19,0 19,1 „3rd quarter Presidential Board Meeting August 2014 Woman International Master (WIM): Gunay Mammadzada“. FIDE. Посетено на 27 July 2021.
  20. ↑ 20,0 20,1 20,2 „4th quarter Presidential Board Meeting, 7-10 November 2014, Sochi, RUS Woman Grandmaster (WGM): Gunay Mammadzada“. FIDE. Посетено на 27 July 2021.
  21. ↑ „Nana Aleksandria Cup - 2013 Open A“. Chess Results. Посетено на 27 July 2021.
  22. ↑ „David Bronstein Memorial 2014 tournament A“. Chess Results. Посетено на 27 July 2021.
  23. ↑ 23,0 23,1 „15th European Individual Women's Chess Championship“. Chess Results. Посетено на 27 July 2021.
  24. ↑ „Gunay Mammadzada Standard Ratings August 2014“. FIDE. Посетено на 27 July 2021.
  25. ↑ 25,0 25,1 „87th FIDE Congress 2016, 1-14 September, Baku, Azerbaijan International Master (IM): Gunay Mammadzada“. FIDE. Посетено на 27 July 2021.
  26. ↑ „Gunay Mammadzada Standard Ratings November 2014“. FIDE. Посетено на 27 July 2021.
  27. ↑ 27,0 27,1 27,2 „Kişilərə meydan oxuyan 16 yaşlı xanım“ [16-year-old woman challenging men]. Kaspi (азербејџански). 29 November 2016. Архивирано од изворникот на 9 May 2018. Посетено на 25 July 2021.
  28. ↑ „Czech Open 2015 Pardubice Open - turnaj A open grand master tournament with rating for FIDE, part of ACP world series“. Chess Results. Посетено на 27 July 2021.
  29. ↑ „Nakhchivan Open 2016, group A, 09-18 May 2016, Nakhchivan“. Chess Results. Посетено на 27 July 2021.
  30. ↑ „FIDE World Junior U20 Championship (Girls)“. Chess Results. Посетено на 27 July 2021.
  31. ↑ „World Girls under 20 Championship 2017 (150310)“. Chess Results. Посетено на 27 July 2021.
  32. ↑ „Azerbaijan Women's Championship“. Chess Results. Посетено на 27 July 2021.
  33. ↑ „European Individual Women Chess Championship 2017“. Chess Results. Посетено на 27 July 2021.
  34. ↑ „Moscow Open 2018 A“. Chess Results. Посетено на 27 July 2021.
  35. ↑ „European Individual Women Chess Championship 2018 Slovakia“. Chess Results. Посетено на 27 July 2021.
  36. ↑ Houska, Jovanka (20 April 2018). „Gunina Wins European Women's Championship“. Chess.com. Посетено на 29 July 2021.
  37. ↑ „Gunay Mammadzada Chess Games: Sort by Rating (White)“. Chess.com. Посетено на 27 July 2021.
  38. ↑ „Gunay Mammadzada Chess Games: Sort by Rating (Black)“. Chess.com. Посетено на 27 July 2021.
  39. ↑ „Azerbaijan Chess Championship 2019-Women“. Chess Results. Посетено на 27 July 2021.
  40. ↑ „24th European Women Club Cup“. Chess Results. Посетено на 27 July 2021.
  41. ↑ „European Club Cup 2019 Concluded In Ulcinj, Montenegro“. European Chess Union. 17 November 2019. Посетено на 29 July 2021.
  42. ↑ McGourty, Colin (22 May 2021). „Gibraltar hosts final Women's FIDE Grand Prix“. chess24. Посетено на 27 July 2021.
  43. ↑ „Gibraltar FIDE Womens Grand Prix“. Chess Results. Посетено на 27 July 2021.
  44. ↑ Saunders, John (31 May 2021). „FIDE WGP Rd9 - Zhansaya's Marathon Victory“. Gibraltar International Chess Festival. Посетено на 27 July 2021.
  45. ↑ McGourty, Colin (3 June 2021). „Newly-minted GM Abdumalik crushes in Gibraltar“. chess24. Посетено на 13 June 2021.
  46. ↑ „IM Gunay Mammadzada wins Bydgoszcz Fundacja Orlen WGM 2022“. Chessdom.com. Посетено на 1 September 2022.
  47. ↑ „VII Międzynarodowy Festiwal Szachowy im. Lecha Kaczyńskiego w Bydgoszczy - Fundacja Orlen Arcymistrzowski Turniej Kołowy“. Chessmanager.com. Посетено на 1 September 2022.
  48. ↑ „European Women Chess Championship 2022“. Chess Results. Посетено на 1 September 2022.
  49. ↑ „FIDE World Youth U16 Chess Olympiad Slovakia 2016“. Chess Results. Посетено на 28 July 2021.
  50. ↑ „42nd Olympiad Baku 2016 Women“. Chess Results. Посетено на 28 July 2021.
  51. ↑ Silver, Albert (14 September 2016). „2016 Baku Rd11: US wins historic gold! China wins Women's“. ChessBase. Посетено на 29 July 2021.
  52. ↑ „43rd Olympiad Batumi 2018 Women“. Chess Results. Посетено на 28 July 2021.
  53. ↑ „Chess Olympiad Live: Double-gold for China“. ChessBase. 5 October 2018. Посетено на 29 July 2021.
  54. ↑ „21th European Women's Team Chess Championship 2017 Women Section“. Chess Results. Посетено на 28 July 2021.
  55. ↑ „Azerbaijan wins European Team Championship“. ChessBase. 7 November 2017. Посетено на 29 July 2021.
  56. ↑ „22nd European Team Chess Championship 2019 Women Section“. Chess Results. Посетено на 28 July 2021.
  57. ↑ „Russia Wins Double Gold at European Team Championships“. European Chess Union. Посетено на 28 July 2021.
  58. ↑ „Gunay Mammadzada with the white pieces“. Chess Games. Посетено на 28 July 2021.
  59. ↑ „An event dedicated to the International Children's Day was held in the Azerbaijani Parliament“. Azerbaijan State News Agency (азербејџански). 1 June 2018. Архивирано од изворникот на 5 November 2018. Посетено на 30 July 2021.
  60. ↑ „Təhsil TV: Əslində mən - Günay Məmmədzadə“ [Education TV: In fact, I am Gunay Mammadzada]. Body of the Ministry of Education of the Republic of Azerbaijan (азербејџански). 4 December 2019. Посетено на 29 July 2021.

Надворешни врски

уреди
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Гунај_Мамаџада&oldid=4972150“