Франц Јосиф
Франц Јосиф — цар на Австрија и крал на Унгарија, Бохемија, Далмација и Хрватка, владеел од 2 декември 1848 година сè до својата смрт на 21 ноември 1916 година.
| Франц Јосиф I | |
|---|---|
 Франц Јосиф во 1905 година | |
| Цар на Австрија, Крал на Унгарија, Бохемија, Далмација, и Хрватска | |
| Роден(а) | 18 08 1830 Виена |
| Починал(а) | 21 11 1916 Виена |
| Династија | Хазбург - Лорен |
| Татко | Франц Карл од Австрија |
| Мајка | Принцеза Софија од Баварија |
| Потпис |  |
Животопис
уредиРоден е на 18 август 1830 година во Виена. На престо л дошол како осамнаестогодишник во тек на револуцијата во 1848 година, кога неговиот претходник Фердинанд -{I}- Добриот бил принуден да абдицира, а Франц Јосиф (кој тогаш немал право на круна) станал крак дури откако под притисок царската круната ја одбил и неговиот татко надвојводата Франц Карл .
Со помош на рускиот цар успеал да 1849 година да ја задуши унгарската револуцију, а потоа вовел централистичко-апсолутистички режим. За да ја надмине внатрешната криза во Монархијата царот Франц попуштил под притисок на Унгарија и се приклонил кон создавање на двојна Австроунгарска монархија.
Со тоа ја обезбедил лојалноста на Германците и Унгарците кон својата династија, но со наметнување на неговата доминација врз негерманските и неунгарските народи, воглавно население со натоди со словенскто потекло, ги заострил националните прашања што станале извор на нови судири и кризи.
Унгарска револуција и останати кризи
уредиУнгарската побуна била задушена дури со помош на руските трупи 1849 година, само за царот во својата неразбирлива политика во тек на Кримската војна да ја сврти Русија засекогаш против себе и така да го намали нејзиниот притисок врз Прусија. Со тој потег тој останува без една пријателска голема сила подготвена да војува на страна на Австрија. Од друга страна тој продолжува да најавува војна, заедно со Прусија на Данскај чии членовина кралската фамилија се во роднински врски со британското кралско семејство, за само неколку години подоцна да влезе во војна со „пријателска“ Прусија.
На почетак на ХХ века австроунгарската држава се наоѓа во сојуз со Италија и со Германија. И тој сојуз бил толку пријателски што Австро-Угарска според своите воени планови постојано држела една армија во резерва поради можна војна со Италија, додека во исто време Германија ја потресуваат идеи за анексија на Австрија и препуштање на остаток на државата на независна Унгарија.
Прва светска војна и крај на царството
уредиУбиство на престолонаследника Франц Фердинанд во атентат во Сараево ја затекнува целата Австроунгарија во воен занес на кој убиството му е идеална цел за остворување на тој воен сон.[1] Престолонаследник и царот не биле блиски, ниту меѓу нив владеело почитување, но сите услови за остварување на толку барана војна, за која министрите, бирократите и останатите заговорници верувале дека ќе донесе мир во самаото царство, стивнување на незадоволството и дека ќе заврши за неколку дена, биле исполнети. Најавата на војната создава еуфорија кај сите кои верувале дека тоа ќе биде мошне успешен локален судир со непријателот кој нема сили и моќ да се одбрани[2], но искусниот цар Франц Јосиф сфаќал дека тоа е вовед во голем судир, оттаму и неговата изјава: „Сега викаат, бараат војна, а утре ќе плачат“.[3]
Во доцни години на животот тој доживува повеќе семејни трагедии: во замокотМајерлинг 1889 година е пронајдени мртви неговиот син и престолонаследник Рудолф и грофицата Марија Вечера, а нивната смрт до денес не е расветлена, потоа атентат на царицата Елизабета (Сиси), потоа убиство на престолонасленик Франц Фердинанд. Наспроти тие лични трагедии, политички драми и неизвесна воена судбина на војната, стариот цар заминал од овој свет со полно достоинство.Неговиот погреб на некој начин бил погреб на старото царства. Го наследил роднината Карл, кој станал последен австриски монарх.
Наводи
уреди- ↑ Радојевиќ Мира; Димиќ Љубодраг, Србија во Големата војна 1914-1918, Слово љибве - Буквибукс, 2017, Скопје:
- ↑ Стојанчевић, Владимир (1988). Србија и српски народ за време рата и окупације 1914.1918 године. Лесковац: Народни музе
- ↑ Митровић, Андреј (1984). Србија у Првом светском рату. Београд: Српска књижевна задруга.
Надворешни врски
уреди| Владејачки титули | ||
|---|---|---|
| Претходник Фердинанд I & V |
Император на Австрија Крал на Бохемија Крал на Галиција и Лодомерија Крал на Унгарија Крал на Хрватска, Славонија и Далмација 1848–1916 |
Наследник Карл I & IV |
| Претходник Фердинанд I |
Крал на Ломбардија-Венеција 1848–1866 |
Обединување на Италија |