Википедија

Уларци

село во Општина Чешиново-Облешево
За велешкото село со сличен назив видете Уланци

Уларци — село во Општина Чешиново-Облешево, во областа Кочанско Поле, во околината на градот Кочани.

Уларци

Воздушен поглед на Уларци

Уларци во рамките на Македонија
Уларци
Местоположба на Уларци во Македонија
Уларци на карта

Карта

Координати 41°51′32″N 22°15′51″E / 41.85889°N 22.26417°E / 41.85889; 22.26417
Регион  Источен
Општина  Чешиново-Облешево
Област Кочанско Поле
Население 289 жит.
(поп. 2021)[1]

Пошт. бр. 2333
Повик. бр. 033
Шифра на КО 13042
Надм. вис. 305 м
Слава Свети Константин и Елена
Уларци на општинската карта

Атарот на Уларци во рамките на општината
Уларци на Ризницата

Потекло и значење на името

уреди
 
Поглед во селото

Името на селото првпат е забележано како Уљарци, но и како Угларци во XIV век (1378 г.). Значењето веројатно доаѓа од старословенскиот истоимен збор кој означува „пчелар“, што се споменува и во грамотата на кралот Милутин од 1303 година, кога улјари биле чувари на манастирските улишта со пчели. Тие биле ослободени од сите должности кон кралот и црквата, со одредба за нивната материјална одговорност при евентуална штета. Меѓутоа, Уларци може да се изведе и од зборот „улар“ што означува отвор (меѓу кошницата за пчели и речната утока), што ова одговара на местоположбата на селото, бидејќи се наоѓа на местото каде што Злетовска Река се влева во Брегалница.[2]

Географија и местоположба

уреди

Селото се наоѓа во Кочанското Поле, во западниот дел на територијата на Општина Чешиново-Облешево, од десната страна на реката Брегалница. Атарот на селото се допира со подрачјето на Општина Карбинци.[3] Селото е рамничарско, сместено на надморска височина од 305 метри. Од градот Кочани, селото е оддалечено 17 километри.[3]

До селото води асфалтен пат, кој се двои од некогашниот регионален пат Кочани-Штип, како и од селото Чешиново. Во непосредна близина се наоѓа и клучката Крупиште на новиот експресен пат Штип-Кочани (А3).

Во близина на селото, а на самата атарска граница со соседното Жиганци, се наоѓа железничкото стојалиште „Злетовица“.

Историја

уреди

Во 1912 година е забележан еден жител од селото како член на македонско-одринското ополчение.

На 14 октомври 1944 година германскиот окупатор во селото извршил убиство на околу 40-тина лица, во склоп на серијата масовни убиства што ги извршил во Штипско, Кочанско и Повардарието во тој период.[4]

Стопанство

уреди
 
Стопански објект во селото

Атарот на селото зафаќа простор од 5,3 километри квадратни. На него преовладува обработливото земјиште на површина од 468 хектари, па затоа селото има полјоделска функција.[3]

Во селото имало лупилница за ориз и услужни објекти.[3]

Население

уреди
Население во минатото
ГодинаНас.±%
1948234—    
1953351+50.0%
1961465+32.5%
1971503+8.2%
1981516+2.6%
ГодинаНас.±%
1991427−17.2%
1994378−11.5%
2002366−3.2%
2021289−21.0%

Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија, Етнографија и статистика“) од 1900 година, во Уларци живееле 540 жители, сите Македонци.[5]

Според егзархискиот секретар Димитар Мишев, („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во Уларци имало 208 Македонци, под врховенството на Бугарската егзархија и 90 Власи.[6]

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 250 Македонци.[7]

Селото е средно по големина, населено со македонско население. Тоа, во 1961 година имало 465, а во 1994 година 378 жители.[3]

Според пописот од 2002 година, селото имало 366 жители, сите Македонци.[8]

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 289 жители, од кои 282 Македонци, 2 Власи и 5 лица без податоци.[9]

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година 1900 1905 1948 1953 1961 1971 1981 1991 1994 2002 2021
Население 144 208 334 351 465 503 516 427 378 366 289
Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.[10]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.[11]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.[12]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.[13]

Општествени установи

уреди
 
Поглед на основното училиште

Самоуправа и политика

уреди

На крајот од XIX век, Уларци било село во Штипската Каза на Отоманското Царство.

Селото влегува во рамките на Општина Чешиново-Облешево, која била создадена при новата територијална поделба на Македонија во 2004 година. Во периодот од 1996-2004 година, селото било во рамките на некогашната Општина Чешиново.

Во периодот 1962-1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата Општина Кочани. Во периодот од 1955 до 1962 година, селото влегувало во рамките на тогашната општина Облешево.

Во периодот 1952-1955, селото било дел од тогашната Општина Крупиште, во која покрај селото Уларци, се наоѓале и селата Горни Балван, Горно Трогерци, Долни Балван, Крупиште и Пишица. Општината Крупиште постоела и во периодот 1950-1952, во која влегувале селата Гуњовци, Крупиште, Новоселани, Пишица и Уларци.

Избирачко место

уреди

Во селото постои избирачкото место бр. 0884 според Државната изборна комисија, сместено во просториите на основното училиште.[14]

На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 220 гласачи.[15] На локалните избори во 2021 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 233 гласачи.[16]

Културни и природни знаменитости

уреди
Цркви
Манастири
Споменици
  •  
    Манастирската црква „Руса Среда“
  •  
    Споменик во селото

Редовни настани

уреди
Слави
  • Свети Константин и Елена — главна селска слава

Поврзано

уреди

Наводи

уреди
  1. ↑ „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
  2. ↑ Иванова, Олга (2014). Речник на имињата на населените места во Р Македонија. Скопје: Институт за македонски јазик „Крсте Мисирков“. стр. 190.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Панов, Митко (1998). Енциклопедија на селата во Република Македонија (PDF). Скопје: Патрија. стр. 307. Посетено на 10 јануари 2025.
  4. ↑ Павле Ананиев и др. (ур.) „Загинаа за да живеат 1941-1945“, Кочани, 1981, 97-104 стр.
  5. ↑ Кънчов, Васил. „Македония. Етнография и статистика“. София, 1900, стр. 226.
  6. ↑ Brancoff, D.M. "La Macedoine et sa Population Chretienne". Paris, 1905, р. 132-133.
  7. ↑ „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.
  8. ↑ „Попис на Македонија“ (PDF). Завод за статистика на Македонија. 2002. Посетено на 10 јануари 2025.
  9. ↑ „Оваа категорија опфаќа лица коишто учествуваат во вкупното резидентно население, но поради нивно одбивање да бидат попишани, неможност да бидат најдени на својата адреса на живеење и непотполност во работата на попишувачите не биле официјално попишани, туку за нив податоците биле преземени од административни извори и затоа не учествуваат во изјаснувањето за етничка припадност, вероисповед и мајчин јазик (Прочитајте повеќе...).“
  10. ↑ К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
  11. ↑ Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
  12. ↑ „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.
  13. ↑ „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.
  14. ↑ „Описи на ИМ“. Архивирано од изворникот на 2023-08-17. Посетено на 3 ноември 2019.
  15. ↑ „Претседателски избори 2019“. Архивирано од изворникот на 2019-12-29. Посетено на 3 ноември 2019.
  16. ↑ „Резултати“. Државна изборна комисија. Посетено на 10 јануари 2025.

Надворешни врски

уреди
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Уларци&oldid=5315715“