Википедија

Ана Француска

Агнес, или Ана (француски: Agnès, 1171 - по 1204), била француска принцеза и византиска царица, сопруга на царевите Алексиј II Комнин и Андроник I Комнин.

Агнес Француска
Византиска царица
На позиција1180/83–1185
Роден(а)1171
Починал(а)по 1204
СопружникАлексиј II Комнин
Андроник I Комнин
Теодор Бранас
ДинастијаКомнини
ТаткоЛуј VII
МајкаАдела Шампањска

Потекло уреди

Агнес е родена во 1171 година во Франција. Таа била ќерка на францускиот крал Луј VII од третата сопруга, Адела Шампањска, ќерка на Теобалд II де Блуа. Агнес била помала сестра на францускиот крал Филип II Август. Семејство Де Блуа-Шампањ било второто најмоќно семејство во Франција по Плантагенетите.

Византиска царица уреди

Сопруга на Алексиј II Комнин уреди

Во 1178 година во Цариград на враќање од поклонение во Палестина пристигнал графот на Фландрија, Филип де Алзас. Во тоа време византискиот цар Мануил I Комнин барал сојуз со силната Франција, насочен против Венеција, папството то, Светото Римско Царство и Сицилија, кои со договорот од Венеција од 1177 година формирале моќна антивизантиска коалиција. Филип де Алзас го уверувал царот дека францускиот крал, кој веќе бил примен од Мануил I Комнин во Цариград на Божиќ во 1147 година за време на Втората крстоносна војна, дека е подготвен да склучи сојуз со Византија. Во зимата на 1178 - 1179 година, заедно со Филип Елзаски за Франција заминале византиските амбасадори до францускиот крал. На чело на амбасадорите бил генуезецот Балдовино Гарсио[1], кој требало да ја среди веридбата меѓу ќерката на Луј VII, Агнес, и синот на царот, Алексиј[2][3][4] .

Откако преговорите завршиле успешно, Агнес заминала кон Цариград со брод од Монпелие. Во Џенова нејзината придружба пораснала од 5 на 19 брода, наредени од генуезецот Балдовино Гарсио. Робер де Клара ја опишал богатата придружба, со кој Агнес била испратена од Франција:

Тогаш кралот ја даруваше богато својата сестра и ја испрати со амбасадорите во Цариград, а со неа беа и многу од неговите луѓе ... Кога пристигнаа, царот покажа голема чест на девојката и организира голема гозба за неа и нејзините луѓе[5]

Во Византија принцезата била пречекана со големи почести: нејзината флота била поздравена од многу богато украсени чамци; лично архиепископот на Солун, Евстатиј Катафлор, направил свечен говор за нејзиното пристигнување[6][7], а повеќе од 70 византиски дворски дами, на чело со Марија Антиохиска, излегле да им укажат чест на новодојдените. Лично ќерката на царот, Марија Комнина Порфирогенита, ја поздравила новата снаа во огромен шатор, подигнат пред ѕидовите на градот. Според изворите, убавината на Агнес ја засенела онаа на Марија Порфирогенита која пред раѓањето на Алексиј била наследничка на византискиот престол. Освен тоа, фактот дека Марија Порфирогенита, еден од водачите на антилатинската партија во византискиот двор, излегла да направи чест на една француска принцеза, го демонстрира повисокиот статус на Агнес во византискиот двор и прозападната политика на Мануил I[8].

Според Вилхелм Тирски, кога Агнес пристигнала во Цариград, таа била едвај на осум години, а нејзиниот вереник бил на тринаесет. Вилхелм Тирски сепак ги згрешил годините на Алексиј (тој е роден на 14 септември 1169 г). Малолетноста на младоженката не било невообичаена појава за византискиот двор во 12 век, во кој се склучувале многу бракови на малолетни девици: Ирина Дукина се омажила за цар Алексиј I Комнин на 12 години и станала царица на 15; Теодора Комнина, внука на Мануил I била мажена за ерусалимскиот крал Болдвин III на 13 години; 9-годишната унгарска принцеза Маргарет била мажена за цар Исак II Ангел.

Церемонијата на склучениот брак на Агнес и Алексиј била одржана на 2 март 1180 година во Големиот дворец. Двојката била венчана лично патријарх Теодосиј I Цариградски. Во тоа време, Агнес го прифатила и официјалното име Ана. Свадбената прослава била организирана на Хиподромот каде Евстатиј Солунски повторно кажал свечено слово[9], во кое тој истакнал како шталите биле претворени во кујни и како сиромашните требало да се наситат со остатоците. Раскошот на прославите требало не само да ги зарадува граѓаните на Цариград, но и да ја демонстрира пред западните пратеници силата и богатството на Византија.

Во септември истата година починал цар Мануил I Комнин, а престолот бил зафатен од Алексиј II Комнин, а Ана била крунисана за негова царица. Бидејќи Алексиј бил малолетен, од негово име управувала неговата мајка, Марија Антиохиска. За животот на Ана за време на владеењето на нејзината свекрва (1180-1183) не се знае ништо. Малку е веројатно сепак во овој период Алексиј II Комнин и Ана да имале сексуални контакти, бидејќи според византиските обичаи, ова може да стане само откако младоженката ќе наполни 12 години.

Сопруга на Андроник I Комнин уреди

Непосредно пред Алексиј да ја наполни својата трета година на византискиот престол, неговиот чичко Андроник извршил државен удар, ја убил неговата сестра, Марија Порфирогенита и нејзиниот сопруг, ја соборил Марија Антиохиска од регентски пост, ја убива и откако се прогласил за соцар на Алексиј II, го убил и него. Никита Хонијат раскажува со одвратност дека 63-годишниот Андроник I Комнин сексуално ја злоупотребувал 12 годишната Ана[10], за која и се оженил. Покрај тоа, тој наредил сите портрети на Марија Антиохиска во Цариград да бидат заменети со портрети на кои Андроник стои сам или со малолетната своја сопруга[11]. Никита Хонијат не пропушта можност да се исмее на сметка на Андроник поради неговата возраст и да го критикува бракот со 50 години помладата од него Ана. Според Евстатиј Солунски, бракот бил спротивен и за самата Ана која го оплакувала на Алексиј и се згрозувала од Андроник[12]. Ана била ќерка на францускиот крал и секој знаел дека го мразела овој брак, бидејќи била многу осетлива, и откако еднаш се заљубила, не можела да го прифати грубиот Андроник за свој сопруг. Според гласините Ана го гледала во своите соништа младиот Алексиј и често го изговарала неговото име.

Пред бракот со Ана, Андроник веќе имал долгогодишно искуство со жените. Тој имал еден претходен брак, како и љубовни врски со своите внуки, Евдокија и Теодора Комнина, и со сестрата на покојната Марија Антиохиска, Филипа Антиохиска. Како цар Андроник уживал во услугите на бројни проститутки. Никита Хонијат раскажува дека постариот цар ја одржувал сексуалнта моќ, користејќи мелеми и други афродизијаци, и запазувајќи строга диета, вклучувајќи месо од гнасни животни како крокодил на пример[13][14][15].

По две години брак со Андроник, односот на Ана кон него се променил. Во 1185 година против деспотското управување на Андроник I Комнин избувнал бунт, на чело со Исак II Ангел. Андроник се обидел да избега од градот на брод, земајќи ја со себе Ана, една проститутка и Мараптике во која бил лудо вљубен[16]. Неповолните ветрови го вратиле бродот назад и сите биле заробени. Андроник бил садистички убиен на хиподромот во Цариград на 12 септември 1185 година.

Последни години уреди

Податоците за Ана по смртта на Андроник се мали. Во 1193 година еден западен хроничар навел дека таа била љубовница на Теодор Бранас, истакнат византиски воен водач. Во 1203 година Роберт де Клара напишал дека водачите на Четвртиот крстоносен поход ја откриле мажена за Теодор Бранас. Не е познато кога двајцата се венчале, но е можно подолго да коегзистирале без брак од страв дека Агнес може да го изгуби миразот.

По падот на Цариград, Агнес добила соодветен однос од латинските барони како една поранешна царица. Според Роберт де Клара Агнес имала лоша слава и можела да разговара само со преведувач, бидејќи не знаела француски јазик[17]. Во тоа време таа била на 30 години и го поминала поголемиот дел од својот живот во византискиот двор. При преземањето на Цариград Агнес побегнала во палатата Букелеон заедно со поранешната царицата Марија и уште неколку дворски дами[18]. Според зборовите на Де Клара, нејзиниот сопруг бил единствениот Грк кој останал верен на новиот режим, поради што ги добил Едрене и Димотика во источна Тракија, каде по овој поклон тие заминале да живеат[19][20][21]. Според Обри де Троа Агнес имала ќерка, мажена за Наржан де Туси. По овие настани името на Агнес престанува да се споменува во историските хроники.

Наводи уреди

  1. ↑ Bernardo and Salem Maragone, Annales Pisani pp. 68-9 Gentile.
  2. ↑ W. Georgi. Friedrich Barbarossa und die auswärtigen Mächte (Frankfurt am Main, 1990), 324
  3. ↑ K. Varzos. He Genealogia ton Komnenon (Thessalonica, 1984), 2.457-60
  4. ↑ F. Dölger. Regesten der Kaiserkunden des oströmischen Reiches, vol. 1.2 (Munich & Berlin, 1925), no. 1531.
  5. ↑ Robert of Clari, La conquête de Constantinople, XX, ed. Philippe Lauer (Paris, 1924), 19; trans. Edgar Holmes McNeal, The Conquest of Constantinople (New York, 1966), 49.
  6. ↑ Eustathius of Thessalonica, Eustathii Thessalonicensis opera minora, ed. P. Wirth, Corpus Fontium Historiae Byzantinae 32 (Berlin and New York, 2000), 250-60
  7. ↑ V.E. Regel & N.I. Novosadskij. Fontes Rerum Byzantinarum. Rhetorum Saeculi XII Orationes Politicae, I (1-2) (St. Petersburg, 1892; repr. Leipzig, 1982), V, 80-92.
  8. ↑ M. Jeffreys, 'Vernacular "Eisiterioi",' 108
  9. ↑ Eustathius, Opera minora, 170-181
  10. ↑ Choniates, Historia, 275-6
  11. ↑ Choniates, Historia, 332-3.
  12. ↑ Eustathius of Thessalonica, Capture of Thessaloniki, 44, ed. Jones, 52.
  13. ↑ Choniates, Historia, 321-2, 347
  14. ↑ Robert of Clari, XX-XXI, ed. Lauer,19-22
  15. ↑ L. Garland, 'How Different, How Very Different from the Home Life of Our Own Dear Queen: Sexual Morality at the Late Byzantine Court, with Especial Reference to the Eleventh and Twelfth Centuries,' Byzantine Studies / Études Byzantines, new series 1-2, (1995-1996), 1-62.
  16. ↑ Choniates, Historia, 347-9.
  17. ↑ Robert of Clari LIII, ed. Lauer, 54.
  18. ↑ Geoffrey of Villehardouin, La conquête de Constantinople, 249, ed. and trans. Edmond Faral (Paris, 2nd. ed., 1961), 2.50-2.
  19. ↑ Geoffrey of Villehardouin, La conquête de Constantinople, 403, 413 and 423, ed. Faral, 2.214-6, 226 and 236
  20. ↑ Choniates, Historia, 637, 629, 642, 646
  21. ↑ D.M. Nicol & S. Bendall, 'Anna of Savoy in Thessalonica: the Numismatic Evidence,' Revue Numismatique, series 6, 19 (1977), 87-102.

Литература уреди

  • Nicetas Choniates, Historia, ed. J.-L. Van Dieten, 2 vols. (Berlin and New York, 1975); trans. as O City of Byzantium, Annals of Niketas Choniates, by H.J. Magoulias (Detroit; Wayne State University Press, 1984).
  • Garland, Lynda. Byzantine empresses: women and power in Byzantium, AD 527-1204. London, Routledge, 1999.
  • Cartellieri, Alexander. Philipp II. August, König von Frankreich. Vols 1-2. Leipzig: Dyksche Buchhandlung, 1899-1906.
  • Magdalino, Paul. The Empire of Manuel I Komnenos. 2002.
Ана Француска
Роден(а): 1171 Починал(а): after 1204
Претходник
Марија Антиохиска 		Византиска царица
1180/1183–1185 		Наследник
Маргарита Унгарска
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Ана_Француска&oldid=5032162“