Ранко Алимпиќ
Ранко Алимпиќ (1826 – 1882) бил српски воен офицер и политичар. Бил генерал кој командувал со долината Дрина за време на Српско-турските војни (1876-1878). Бил и министер за јавни работи. Алимпиќ е запаметен како војвода.[1] служел и како втор декан на Академскиот одбор на Воената академија во Србија и нејзин началник (1859–1860).
Биографија
уредиМладите години и образованието
уредиРанко Алимпиќ е роден во Накучани, Кнежевство Србија, на 9 март 1826 година, од татко Марко, земјоделец и мајка Филипа, роденото Јеротиќ, од селото Синошевац. Неговите татковски предци дошле во овој регион од Херцеговина.[2] Основно училиште завршил во Накучани и Шабац, а Првата гимназија во Крагуевац во 1842 година. Истата година, тој стапил во воена служба, каде што брзо напредувал од 1845 година кога бил унапреден во поручник, од 1858 година во штабен капетан, од 1859 година во мајор, од 1862 година во полковник и од 1876 година во генерал.[3]
Од 1846 до 1852 година студирал воени науки во Берлин и Потсдам. На Воената академија во Белград бил професор (1852–1859), а потоа и шеф на академијата (1859–1860).[4] За тоа време тој бил дел од групата револуционери („Либерален клуб“) во која биле вклучени и Јеврем Грујиќ и Јован Илиќ; тој помогна во ширењето на пропагандата за каузата што на крајот доведе до избор на национално собрание, абдицирање на Александар Караѓорѓевиќ и враќање на власт на Милош Обреновиќ I од Србија.[5]
Кариера за време на Кнежевството Србија
уреди
Од 12 август 1860 до 20 февруари 1861 година бил началник на Подриње (Дрина долина).[6] Покрај тоа, тој бил началник на Краина и началник на Пожаревачкиот округ. Бил член на Либералната партија и поддржувач на Михаило Обреновиќ. [7] Во станот на Алимпиќ се собирале либералите и лојалистите на Обреновиќ.[8] За време на турското бомбардирање на Белград веднаш по инцидентот со Чукур чешма, тој командувал со српските сили во градот.[2]
Во 1875 година, тој бил назначен за командант на граничните сили во Дрина,[9] каде што организирал доброволци кои потоа биле испратени во Босна.[10] Тој беше одговорен за преговорите со Црна Гора за здружување на силите против Турците, но Николај I од Црна Гора ги закочи преговорите и не потпиша договор, делумно затоа што Николај Игнатјев и предложи на возвишената порта да и понуди територија на Црна Гора во замена за помош во соборувањето. востанието таму. Овие територијални отстапки никогаш не биле сериозно разгледани од Турците, но сепак Алимпиќ се вратил со празни раце.[10]
Кога избувнала првата Српско-турска војна од 1876-1878 година, тој командувал со војската на Дрина и продрел во Семберија во јули 1876 година. Нападот на 3 јули врз градот Бјелина, на крајот, беше неуспешен, и тој беше принуден да се повлече во Дрина, каде што се најде со помош на босански доброволци кои тој веднаш ги обучуваше; Турците, во меѓувреме, ја засилиле Бјелина и на 20 јули започнале контраофанзива на позициите на Алимпиќ, што скапо ги чинело. На 11 август, одред од неговите војници зазеде позиции преку реката за да ја прекине комуникацијата помеѓу Бјелина и Тузла, но на 16 септември првата војна беше завршена. Алимпиќ ја вратил својата војска на српскиот брег и испратил 2.000 босански доброволци што ги обучувал во областа Уна.[11]
Во 1878 година бил назначен за министер за јавни работи; Радикалниот политичар Пера Тодоровиќ го нарече „генерал-паша“, тврдејќи дека во 1876 година Алимпиќ бил кукавица. [12] На оваа позиција бил одговорен за изградбата на железницата Ниш - Белград, што било барано со Берлинскиот конгрес. [12]
Смрт и наследство
уреди
Починал во Белград на 19 ноември 1882 година. [2] Неговата сопруга Милева, која му се поклонувала, изградила споменик во неговиот роден град, над изворот во близина на црквата (порано, Алимпиќ поставил црковно ѕвоно во црковната кула) и училиште.[11]
Неговата вдовица напишала биографија на нејзиниот сопруг од 738 страници со наслов Живот и рад генерала Ранка Алимпица[13] („Животот и делото на генерал Ранко Алимпиќ во врска со настани од српската историја“), објавено во Белград во 1892 година. Тие двајца биле ктитори на црквите во Бања Ковиљача, уништени по Втората светска војна[14] и црквата во Накучани, неговото родно место.
Во Националниот музеј на Србија се наоѓа слика на Алимпиќ, дело на уметникот Стеван Тодоровиќ.[15] По негово име има улица и во Шабац.[16]
Наводи
уреди- ↑ Truchlý-Syntiansky 1877.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Alimpić 1892.
- ↑ „Slavic and European Education Review“. 1977.
- ↑ Popović 2000.
- ↑ Stoianovich, Traian (1959). „The Pattern of Serbian Intellectual Evolution, 1830-1880“. Comparative Studies in Society and History. 1 (3): 242–272. doi:10.1017/S0010417500000256. JSTOR 177875.
- ↑ Branko Šašić: "Ranko Alimpić - the first Podrinje general", Šabac in 2003, 176 pages; review of the book in the magazine - {Museum} - 5/2004, page 373, author Dr. Momčilo Isić
- ↑ Leovac 2010.
- ↑ Jovanović 1990.
- ↑ MacKenzie, David (1967). The Serbs and Russian Pan-Slavism, 1875-1878. Cornell University Press. ISBN 9780801402838.
- ↑ 10,0 10,1 Stojanović, Mihailo D. (1939). The Great Powers and the Balkans, 1875-1878. CUP Archive. стр. 19, 52.
- ↑ 11,0 11,1 Kanitz, Felix Philipp (1904). Jovanović, Bogoljub (уред.). Das königreich Serbien und das Serbenvolk: 2. bd. Land und bevölkerung. Das königreich Serbien und das Serbenvolk. 1. B. Meyer. стр. 361, 401–403.
- ↑ 12,0 12,1 Stokes 1990.
- ↑ Der Berliner Kongress von 1878: Die Politik der Grossmächte und die Probleme der Modernisierung in Südosteuropa in der zweiten Hälfte des 19. Jahrhunderts. Steiner. 1982. ISBN 9783515029391.
- ↑ „Arhitektura“. -www.banja-koviljaca.com -. Архивирано од изворникот на 18 January 2010.
- ↑ „Romantizam i realizam u srpskom slikarstvu 18. i 19. veka“. Bistro portal (српски). 2019-10-28. Архивирано од изворникот на 2021-04-23. Посетено на 2021-04-23.
- ↑ „Ranka Alimpića Šabac, ulica i objekti na mapi“. PlanPlus.rs (српски). Посетено на 2021-04-23.