Преодна администрација на Обединетите нации во Источен Тимор

Источен Тимор
Источен Тимор; Timor-Leste (португалски); Timor Lorosa'e (Tetum)
Знаме	Грб
	Местоположба на Источен Тимор
Главен град	Дили
Валута	американски долар

Преодната администрација на Обединетите нации во Источен Тимор (УНТАЕТ) обезбедила привремена цивилна администрација и мировна мисија на територијата на Источен Тимор, од нејзиното формирање на 25 октомври 1999 година,^[1] до нејзината независност на 20 мај 2002 година, по резултатот од референдум за специјална автономија на Источен Тимор . Резолуцијата 1272 на Советот за безбедност ја воспоставила преодната администрација во 1999 година, а нејзините одговорности вклучувале обезбедување мировни сили за одржување на безбедноста и редот; олеснување и координација на помошта за Источен Тимор; олеснување на итната рехабилитација на физичката инфраструктура; администрирање на Источен Тимор и создавање структури за одржливо управување и владеење на правото; и помагање при изготвување на нов устав и спроведување избори. Администрацијата била предводена од страна на Серхио Виеира де Мело од Бразил ( специјален претставник на генералниот секретар за Источен Тимор ) и генерал-потполковник Хаиме де лос Сантос од Филипините (врховен командант на мировните сили на Обединетите нации (ПКФ)).

УНТАЕТ била основана на 25 октомври 1999 година и била укината на 20 мај 2002 година, со повеќето функции пренесени на владата на Источен Тимор. Воените и полициските сили биле пренесени во новосоздадената мисија на Обединетите нации за поддршка на источен Тимор (УНМИСЕТ).

Преодни администрации

Почетни административни структури

Национален консултативен совет бил основан во декември 1999 година од страна на УНТАЕТ РЕГ 1999/2 ^[2] и служел како форум за политичките лидери и заедницата на Источен Тимор да го советуваат Преодниот администратор и да разговараат за политички прашања. Советот имал единаесет членови од Источен Тимор и четири меѓународни членки. Исто така, била формирана Комисија за преодна судска служба за да се обезбеди застапеност на лидерите на Источен Тимор во одлуките што влијаат на судството во Источен Тимор. Комисијата била составена од тројца претставници на Источен Тимор и двајца меѓународни експерти.^[3] Безбедноста првично била обезбедена од Меѓународните сили за Источен Тимор (ИНТЕРФЕТ), но била преземена од УНТАЕТ Силите за чување на мирот (ПКФ) во февруари 2000 година. Редот и законот ги одржувале цивилните полициски сили на Обединетите нации (ЦИВПОЛ) сè додека не била формирана полициска служба во Источен Тимор во април 2000 година.

Прва преодна администрација

Во јули 2000 година, членството на Националниот консултативен совет било проширено на 36 члена, вклучително и по еден претставник од 13-те области на Источен Тимор, а телото било преименувано во Национален совет .^[4] Сите членови станале по потекло од Источен Тимор и ги претставувале главните политички партии и верски заедници на Источен Тимор. Националниот совет станало тело во законодавен дом и имал право да дебатира за какви било идни регулативи издадени од UNTAET.

Следниот месец било формирано извршно тело, Преодниот кабинет на Источен Тимор, составено од четворица членови на Тимор и четири меѓународни членки.^[5]

Бил постигнат напредок во развојот на судскиот систем со воспоставена канцеларија на јавен обвинител и служба за бранителство. Основните судови и Апелациониот суд исто така биле основани.

Во септември 2000 година, Преодниот кабинет одобрува формирање на одбранбени сили на Источен Тимор . Силите биле формално формирани во февруари 2001 година ^[6] и герилското движење ФАЛИНТИЛ било официјално распуштено со многу членови кои се приклучиле на новата сила.

Процесот на регистрација на гласачите бил завршен во овој период и биле направени подготовки за избори на Основачко собрание што го подготвило Источен Тимор за независност во 2002 година.

Втора преодна администрација

Изборите за Конститутивно собрание со 88 члена ^[7] се одржале на 30 август 2001 година, на втората годишнина од референдумот за автономија, што резултирало со мноштво места за партијата ФРЕТИЛИН . Следниот месец Собранието го номинирал преодниот Совет на министри ^[8] . Советот на министри имал 24 члена и го водел преодниот главен министер Мари Алкатири .

Основачкото собрание ја завршило работата на нацрт-уставот и тоа било објавено во март 2002 година,^[9] Собранието служело како парламент на Источен Тимор по независноста.

Претседателските избори се одржале во април на кои Ксанана Гусмао била избрана за претседател на идниот независен Источен Тимор.

Источен Тимор станала независна држава на 20 мај 2002 година.

По независноста

Новозеландски оклопни транспортери на УНТАЕТ во базата Гејт Пā во јужната област Суаи, 2002 година

Мисијата завршила со независноста на Источен Тимор, но присуството на Обединетите нации во Источен Тимор продолжила преку нововоспоставената мисија на Обединетите нации за поддршка во Источен Тимор ( UNMISET ).

Придонесувачки нации

Коалиција на нации испратила трупи да ја поддржат мисијата за чување на мирот. Силите ги преводела Австралија, која обезбедувала најголем контингент и надвор од театарската база за операции, поддржани од Нов Зеланд, кој го испрати вториот по големина контингент, и ја презеле одговорноста за понестабилната јужна половина на главната граница, а освен тие, во мисијата учествувале и Франција, како и контингентите од Бразил, Канада, Данска, Италија, Фиџи, Кенија, Ирска, Јапонија, Малезија, Сингапур, Јужна Кореја, Тајланд, Филипини, Португалија, Шведска и Обединетите Кралство . Додека Соединетите Држави го поддржувале авторитетот за транзиција, тоа го сторија главно со запишување на договори за замена на уништената инфраструктура и со тоа избегнале директно воено учество. Сепак, САД распоредиле контингент американски полицајци за да служат во меѓународната полиција .

Наводи

↑ Security Council на ООН Resolution 1272. S/RES/1272(1999) {{{date}}}. (1999) посет. 12 април 2008 г.
↑ „UNTAET - Regulation No. 1999/2 On the establishment of a National Consultative Council“. Un.org.
↑ „UNTAET - Regulation No. 1999/3 On the establishment of a Transitional Judicial Service Commission“. Un.org.
↑ „UNTAET - Regulation No. 2000/24 On the establishment of a National Council“ (PDF). Un.org.
↑ „UNTAET - Regulation No. 2000/23 On the establishment of the Cabinet of the Transitional Government in East Timor“ (PDF). Un.org.
↑ „UNTAET - Regulation No. 2001/01 On the establishment of a Defense Force for East Timor“. Un.org.
↑ „UNTAET - Regulation No. 2001/02 On the election of a Constituent Assembly to prepare a Constitution for an independent and democratic East Timor“ (PDF). Un.org.
↑ „UNTAET - Regulation No. 2001/28 On the establishment of the Council of Ministers“ (PDF). Un.org.
↑ „constitution.org“. constitution.org. Архивирано од изворникот на 2019-04-07. Посетено на 27 December 2012.

Дополнителна литература

Goldstone, Anthony (2004). „UNTAET with Hindsight: The Peculiarities of Politics in an Incomplete State“. Global Governance: 83–98.
Ган, offефри Ц. и Рејко Хуанг (2004; 2006 година), Нова нација: Градење на мирот на Обединетите нации во Источен Тимор (Економски факултет, Универзитет Нагасаки, Серија за монографии бр.36 од Универзитетот во Југоисточна Азија)., Макао)ISBN 99937-706-1-2
Martin, Ian; Alexander Mayer-Rieckh (Spring 2005). „The United Nations and East Timor: From Self-Determination to State-Building“. International Peacekeeping. 12 (1): 125–145. doi:10.1080/1353331042000286595.
Пемпер, Тами (2019). Изгорена Земја: Мировно чување во Тимор за време на кампања на смрт и уништување. Објавување на Биг Скај. Биографија од перспектива на миротворот, заснована на вистински настани во деновите пред УНИЕЕТ.

Надворешни врски

Преодна администрација на Обединетите нации во Источен Тимор на Ризницата ^?

[UN_SRES12721999-1] Security Council на ООН Resolution 1272. S/RES/1272(1999) {{{date}}}. (1999) посет. 12 април 2008 г.

[2] „UNTAET - Regulation No. 1999/2 On the establishment of a National Consultative Council“. Un.org.

[3] „UNTAET - Regulation No. 1999/3 On the establishment of a Transitional Judicial Service Commission“. Un.org.

[4] „UNTAET - Regulation No. 2000/24 On the establishment of a National Council“ (PDF). Un.org.

[5] „UNTAET - Regulation No. 2000/23 On the establishment of the Cabinet of the Transitional Government in East Timor“ (PDF). Un.org.

[6] „UNTAET - Regulation No. 2001/01 On the establishment of a Defense Force for East Timor“. Un.org.

[7] „UNTAET - Regulation No. 2001/02 On the election of a Constituent Assembly to prepare a Constitution for an independent and democratic East Timor“ (PDF). Un.org.

[8] „UNTAET - Regulation No. 2001/28 On the establishment of the Council of Ministers“ (PDF). Un.org.

[9] „constitution.org“. constitution.org. Архивирано од изворникот на 2019-04-07. Посетено на 27 December 2012.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]