Д’мбенска Планина
Д’мбенска Планина (Малимади, Буче, Костолата или Орлово; грчки: Μπούτσι, Буци или Μάλι Μάδι, Мали Мади) — планински масив во западниот дел на Егејска Македонија кој достигнува 1.795 м. Сместен е во јужниот дел на општината Преспа, по границата со Албанија. Крајните југозападни делови на Д’мбенска Планина (гледана во целина) влегуваат во Албанија. Значаен дел од овие планински краишта спаѓаат во историско-географската област Корешта.
| Д’мбенска Планина | |
|---|---|
| Μπούτσι / Μάλι Μάδι | |
Д’мбенска Планина на карта
| |
| Највисока точка | |
| Надм. вис. | 1.795 м |
| Координати | 40°38′41″N 21°08′23″E / 40.6446° СГШ; 21.1396° ИГД |
| Географија | |
| Место | Преспанско и Костурско, Егејска Македонија Деволско, Албанија |
 | |
Географски одлики уреди
Геолошка градба уреди
Планината е изградена од седиментни карбонатни карпи, главно бело-сиви тријаски и јурски варовници, а во помала мера и доломити. Има и силикатни карпи. Варовниците се силно закарстени, со мноштво типични површини и подземни облици.[1][2]
Врвови уреди
Највисока точка е врвот Буче (или Бучје; Ανεμοδαρμένη, Μπούτσι или Πυραμίς) со 1.795 м близу с. Брезница.[3]
Други врвови на планината, дадени по висински редослед, се следниве:[4][5][6][7][8][9][10]
| Име | Грчки | Висина (м) |
Местоположба | Земја |
|---|---|---|---|---|
| Костолата, Буче | Κωστώλα, Βούτσι и Όρλοβο | 1.713 | 2 км ССИ од Д’мбени | 
|
| Орлово | Αετορράχη и Όρλοβο | 1.685 | 2 км СИ од Д’мбени |
|
| Рабадина | Ύψωμα Γρέσκου, Ραμπατίνα | 1.681 | 3,5 км ЈИ од Смрдеш |
|
| Κοφτερό | 1.660-1.560 | 3 км ССИ од Д’мбени |
| |
| Малимади | Ύψωμα Παπαθανασίου, Μάλι Μάδι | 1.659 | 4 км СЗ од Д’мбени |
|
| Мечкина Тумба | Μεσκίνα | 1.652 | 3 км С од Д’мбени |
|
| Полени | Πολένι | 1.621 | 4 км Ј од Брезница |
|
| Караули | Παρατηρητήριο, Καραούλι | 1.591 | 4 км С од Д’мбени |
|
| В’лкана | Πετροβούνι | 1.580 | 2,5 км ИЈИ од Смрдеш |
|
| Самовилска Гр’ндка | Μοναχικό, Σαμοβίτσα Γρέκα | 1.555 | 1 км ЈИ од Смрдеш |
|
| Попова Нива | Παππαδοχώραφα, Πόποβα Νίβα | 1.540 | 5 км С од Д’мбени |
|
| Брезница | Μπουκούρης, Μπρέσνιτσα и Μπρενίτσα | 1.533 | 2 км Ј од Брезница |
|
| Скрка | Ανώμαλη и Σκόρκα | 1.506 | 4,5 км СЗ од Д’мбени |
|
| Πυχτό | 1.500 | 4 км ССИ од Д’мбени |
| |
| Франговица, Куле | Κουλέ, Φραγκόδιτσα | 1.420 | 2 км СЗ од Д’мбени |
|
| Чунгија | Ανάρραχη и Τσούγκια | 1.400 | 2 км ССЗ од Д’мбени |
|
| Кукувичина | Κούκκος, Κουκουβίτσινα | 1.352 | 1,5 км СИ од Косинец |
|
| Смрдеш, Плешовец | Πλεζοβίτς, Ορόσημο Σμαρδέσι и Πλασόβιτσε | 1.343 | 3 км ЈЗ од Смрдеш | 
|
| Κολοκοτρώνης | 1.323 | 1 км СИ од Косинец |
| |
| Куле | Κουλέ | 1.320 | 2 км СЗ од Д’мбени |
|
| Орлово | Αετός и Όρλοβο | 1.285 | 2 км ЗСЗ од Д’мбени |
|
| Усој, Д’мбен | Βαλανιδιά, Οσόϊ и Ντέμπεν | 1.275 | 3 км ЈЗ од Габреш |
|
| Чучура | Τσούτσουρα, Τσούσερα | 1.271 | 2 км ЈЗ од Габреш |
|
| Почила | Απαλό, Ποτσίλα Λουμάτο и Πότσιλα | 1.260 | 2 км ЗСЗ од Габреш |
|
| Костенец | Κωστενέτσι | 1.231 | 1,5 км ССЗ од Косинец |
|
| Корпес | Κορφές, Κορπές | 1.224 | 1,5 км СЗ од Габреш |
|
| Крумница | Μεγάλη Πλαγιά, Κρουμνίτσα | 1.200 | 3 км ЈЗ од Смрдеш |
|
| Свети Атанас | Άγιος Αθανάσιος | 1.183 | 1 км ЈИ од Косинец |
|
| Палик, Пулику | 1.163 | 1 км И од Капештица |
| |
| Бојко | Φύλακες, Μπόϊκο | 1.140 | 2 км ЈИ од Брезница |
|
| Гренда | Γκρέντα | 1.127 | 4 км СЗ од Косинец |
|
| Градишта | Καστράκι, Γκραδίστα и Γκραντίστα | 1.122 | 3 км ЈИ од Д’мбени |
|
| Кутуди, Арбениска | Κουτούδι, Αρμπόνισκα и Αρμπενίσκα | 982 | 3 км С од Сливени |
|
| Јани Кефали | Γιάννη Κεφάλι | 980 | 2 км Ј од Д’мбени |
|
| Πλατύδρομος | 957 | 4 км ССИ од Света Недела |
| |
| Широка Ружица | Καλόγηρος, Συροκοραζίσα | 955 | 3 км СЗ од Сливени |
|
| Света Недела | Καστράκι, Σφέτα Νεδέλα | 869 | 1 км С од Света Недела |
|
| Колица | Κόλιτσα | 860 | 4 км С од Света Недела |
|
| Кефали Евреју | Εβραίου Κεφάλι, Κεφάλα Εβραίου | 853 | 2 км З од Сливени, паметник |
|
Клима уреди
Климатските одлики на Д’мбенска Планина се исти како оние на соседниот масив Корбец.
Води уреди
Д’мбенска Планина е безводна планина на чии била нема реки со постојан тек. Причина за ова е геолошката градба и претежно карастниот карактер на планината. Планинското било се одвонува од разни кратки суводолици, од кои позначајна е Осово кај Габреш.
Населени места уреди
Во границите на Д’мбенска Планина има 9 села. Од нив три се во Албанија — Капештица, Трстеник и Курила.
Во Егејска Македонија (т.е. во денешна Грција) се селата Смрдеш, Брезница, Габреш, Д’мбени, Косинец, Света Недела и напуштеното село Лобаница.
По јужните падини има пет историски села — Колишта, Селско (или Горјани), Свети Јован, Свети Илија и Умени, напуштени од жителите во немирните времиња на XIX век за да го основат денешното село Косинец.
Во османлиско време Д’мбенска Планина била населена претежно со Македонци. По војните на почетокот од XX век, селата претрпеле значајни промени како во бројноста на жителите, така и во нивниот етнички состав. Некои села значително се смалиле, а други биле напуштени поради масовната преселба во Бугарија, САД, Канада, Австралија и други држави. Со прогонувањето на Македонците, дел од населението се преселило во денешна Македонија. Грчката управа на нивно име населила влашки и грчки семејства, додека пак деволските села го зачувале својот мешан македонско-албански или наполно албански карактер.
Поврзано уреди
Наводи уреди
- ↑ Anovski et al. Progress In Study Of Prespa Lake Using Nuclear And Related Techniques, 2001
- ↑ Νταγκουνάκη, Κωνσταντίνα. Αξιολογηση ανθρακικΩν πετρΩματΩν τησ δυτικησ Μακεδονιασ και μελετη εφαρμογησ τουσ σε κεραμικα και υαλουσ, 2006
- ↑ Νέζης, Νίκος (2010). Τα ελληνικά βουνά : γεωγραφική εγκυκλοπαίδεια. Τόμος 2. Ηπειρωτική Ελλάδα. Πελοπόννησος - Στερεά Ελλάδα - Θεσσαλία - Ήπειρος - Μακεδονία - Θράκη. Αθήνα: Ελληνική Ομοσπονδία Ορειβασίας Αναρρίχησης : Κληροδότημα Αθ. Λευκαδίτη. стр. 426. ISBN 978-960-86676-6-2.)]
- ↑ Νέζης, Νίκος (2010). Τα ελληνικά βουνά : γεωγραφική εγκυκλοπαίδεια. Τόμος 3. Ορεινά τοπωνύμια. Βουνά - Κορυφές - Οικισμοί - Καταφύγια - Χιονοδρομικά κέντρα. Αθήνα: Ελληνική Ομοσπονδία Ορειβασίας Αναρρίχησης : Κληροδότημα Αθ. Λευκαδίτη. стр. 1280. ISBN 978-960-86676-7-9.)]
- ↑ Топографска карта Sheet D4 Korçë, GSGS 4439 Series Reproduced from M.D.R. 610/9877. Greece (Albania) 1:100,000, 1944
- ↑ Топографска карта, лист К-34-127-А Капештица, серија „Генеральный штаб“ 1:50.000, 1988
- ↑ Топографска карта, лист К-34-126-Б Горица (Корча), серија „Генеральный штаб“ 1:50.000, 1988
- ↑ Топографска карта, лист К-34-115-В Желево, серија „Генеральный штаб“ 1:50.000, 1988
- ↑ „Топографска карта, лист 831 Лерин, серија „ТК100" 1:100.000 на Војногеографски институт, ЈНА, 1987“. Архивирано од изворникот на 2022-04-03. Посетено на 2021-09-20.
- ↑ Туристичка карта „Prespa, Vitsi, Voras Walking Map“ 6.2 изд. Anavasi, 1:50,000, 2014