Википедија

Сириска слезовина

Сириска слезовина (научно: Hibiscus syriacus) ― вид на цветни растенија од семејството слезови. оден е во Кореја и југосредишна и југоисточна НР Кина, но широко е воведен на други места, вклучително и голем дел од Азија.[3] Го добил епитетот сириски (syriacus) бидејќи бил собиран од градините во Сирија.[4][5][6] Народни имиња и се шаронска роза,[7] (особено во Северна Америка ), сириска кетмија,[8] грмушеста алтеја,[9] и слезна роза (во Обединетото Кралство). Тој е национален цвет на Јужна Кореја и се споменува во јужнокорејската државна химна.[10]

Сириска слезовина
Научна класификација [ у ]
Царство: Растенија
клад: Скриеносеменици
клад: Евдикоти
клад: Розиди
Ред: Слезовидни
Семејство: Слезови
Род: Слезовина
Вид: Сириска слезовина
Научен назив
Hibiscus syriacus
Л.
Синоними[1][2]

Опис

уреди
 
Лисја.

Hibiscus syriacus е издржлива листопадна грмушка. Таа е исправена и во облик на вазна, достигнувајќи 2-4 м во висина, со големи цветови во облик на труба со истакнати бели столпчиња со жолти врвови.[11] Цветовите често имаат розова боја, но можат да бидат и темно розови (речиси виолетови), светло розови или бели. Поединечните цветови се краткотрајни, траат само еден ден. Сепак, бројните пупки произведени на новиот раст на грмушката обезбедуваат плодно цветање во текот на долгиот летен период на цветање. Почвата во која успева слозовината е влажна, но добро исцедена, мешавина од песок, глина, креда и керпич. Hibiscus syriacus е високо толерантен на загадување на воздухот, топлина, влажност, лоша почва и суша.[12] Видот се се одомаќинува многу добро во многу приградски области, па дури може да се нарече малку инвазивен, па често се сее наоколу.[2]

Раст

уреди

Гранките се тенки и сиви, бело лентицелни, со подигнати лисни лузни и мали пупки. Стеблата и гранките не се разгрануваат многу освен ако не се исечат, што резултира со многу долги, прави стебла кои потекнуваат од околу 1.5-4 цм над земјата, што го дава целокупниот облик на вазна на грмушката.[13] Листовите се појавуваат невообичаено доцна во сезоната, во мај.[14] Тие се обично зелени или жолтеникаво зелени, наизменични, широко овални, со палмати вени и 3 инчи (7.6 cм) долга. Тие имаат три различни лобуси со неправилно забести рабови.

Цветови

уреди
 
Цвет од сириска слезовина со Aeshna mixta.

H. syriacus има цветови со 5 ливчиња (до 7.6 цм)[15] во цврсти бои на бела, црвена, виолетова, виолетова, виолетова или сина, или двобојни со различна боја на грлото, во зависност од сортата. Од основата на овие пет ливчиња се протега пестикот во средината, со стомак околу него. Овие основни одлики му даваат карактеристичен облик на цветот на H. syriacus и неговите многубројни врсти. Растението може постојано да цвета од јули до септември,[15] обично ноќе. Со зрелоста, флексибилните стебла на растенијата добиваат тежина под товарот на плодните летни цвеќиња и се наведнуваат на половина пат до земјата.

Плодови и семиња

уреди
Поленови зрна од сириска слезовина под микроскоп.

Повеќето современи сорти се практично неплодни. Плодовите на оние што ги имаат се зелени или кафеави, украсно непривлечни капсули со 5 вентили, кои опстојуваат во текот на поголемиот дел од зимата кај постарите сорти. Тие на крајот ќе се скршат во текот на сезоната на мирување и ќе ги рашират своите лесно 'ртливи семиња околу основата на родителското растение, образувајќи колонии со текот на времето.[13]

Одгледување

уреди
 
Lavender Chiffon = 'Notwoodone'.

Иако нема есенска боја и може да биде круто и неубаво ако лошо е исечено, H. syriacus останува позната украсна грмушка денес, со многу сорти. Целосните растенија можат да толерираат широк спектар на услови, вклучувајќи мраз, суша и урбано загадување. Сепак, најдобри резултати се произведуваат во топла, заштитена положба; добро исцедена неутрална почва; и полно сонце.[13] Листовите се појавуваат невообичаено доцна во сезоната, во мај.[14]

Размножување

уреди

Hibiscus syriacus прилично лесно се размножува или од семиња, со променливи резултати, или со слоеви или сечи, клонирање на првенецот.

Штетници и болести

уреди

Старите грмушки можат да развијат габични болести и на стеблото кои на крајот може да се покажат фатални за растението.[16] Растението има одредена подложност на дамки на листовите, флеки , ’рѓа и габични болести. Јапонските бубачки, бели муви и вошки се повремени инсектни посетители. Јапонските бубачки можат сериозно да го оштетат зеленилото ако не се контролираат.

Сорти

уреди
 
„Oiseau Bleu“ на Hibiscus syriacus.

Следниве сорти ја добија Наградата за градинарски заслуги на Кралското хортикултурно друштво:[17]

 

  • Blue Chiffon='Notwood3'[18] (сина, полудвојна)
  • 'Diana'[19] (единечна, бела)
  • 'Hamabo'[20] (pale pink, red centre)
  • Lavender Chiffon='Notwoodone'[21] (бледа виолетова)
  • 'Meehanii'[22] (розова, шарени лисја)
  • 'Oiseau Bleu' ('Сина птица')[23] (сина-виолетова, кафеава во средина)
  • 'Red Heart'[24] (бела, црвена во средина)
  • White Chiffon='Notwoodtwo'[25] (бела, двојна)
  • 'William R. Smith'[26] (бела, единечна)
  • 'Woodbridge'[27] (темно розова)

Национален цвет

уреди
 
Претседателскиот стандард на Јужна Кореја, со пар феникси кои ја опкружуваат корејската роза.

Hibiscus syriacus, познат и како корејска роза, е национален цвет на Јужна Кореја.[28] Цветот се појавува во националните амблеми, а Кореја поетски се споредува со цветот во јужнокорејската државна химна.[29] Името на цветот на корејски е мугунгува (хангул: 무궁화; ханџа: 無窮花) или мокеунва (хангул: 목근화; ханџа: 木槿花). Симболичното значење на цветот потекнува од корејскиот збор мугунг, што значи „вечност“ или „неисцрпно изобилство“. Различни државни грбови на Јужна Кореја содржат Hibiscus syriacus; Јужнокорејците главно ја сметаат за традиционален симбол на корејскиот народ и култура.[30]

Историја и култура

уреди
 
Од 8 век до денес, ова дрво е познато како градинарско дрво за обичните јапонски домаќинства.

Hibiscus syriacus првично бил ендемичен во Кина. Забележано е дека е донесен во Јапонија во 8 век и се одгледува за хортикултура. Според записите, тој бил воведен на Корејскиот Полуостров околу 15 или 16 век. неговите лисја биле приготвувани во билен чај, а неговите цвеќиња биле јадени во Кореја. Подоцна бил воведен и одгледуван во градините во Европа уште во 16 век, иако дури во 1629 година Џон Паркинсон мислел дека е нежен и презел големи мерки на претпазливост со него, мислејќи дека „нема да страда да биде откриен во зима., или пак во странство во Градината, но чувани во големо тенџере или туба во куќата или во топла визба, ако сакате да напредуваат“.[31] До крајот на 17 век, некои знаеле дека е цврсто: Гибсон, опишувајќи ја лондонската куќа на лорд Арлингтон забележал шест големи земјени саксии кои го газат „дрвото холихок“, како што тој го нарекол, „што расте доволно добро. во земјата“.[32] До 18 век, грмушката била вообичаена во англиските градини и во северноамериканските колонии, познати како Althea frutex и сириска кетмија.[33]

Наводи

уреди
  1. ↑ „The Plant List: A Working List of All Plant Species“. Архивирано од изворникот на 2020-02-17. Посетено на 7 ноември 2022.
  2. ↑ 2,0 2,1 „Hibiscus syriacus (Hibiscus, Rose of China, Rose of Sharon, Rose-of-Sharon, Shrub Althea) | North Carolina Extension Gardener Plant Toolbox“. plants.ces.ncsu.edu. Посетено на 7 ноември 2022.
  3. ↑ „Hibiscus syriacus L.“. Plants of the World Online. Royal Botanic Gardens, Kew. Посетено на 2018-07-29.
  4. ↑ Lawton, B.P. 2004.
  5. ↑ Walker, J. 1999.
  6. ↑ Alice M. Coats, Garden Shrubs and their Histories (1964) 1992, s.v.
  7. ↑ „{{{taxon}}}“. Служба за заштита на природните ресурси при USDA — база PLANTS.
  8. ↑ Предлошка:BSBI 2007
  9. ↑ http://www.hort.uconn.edu/plants/detail.php?pid=204
  10. ↑ „National Administration> National Symbols of the Republic of Korea> The National Flower - Mugunghwa“. www.mois.go.kr. Посетено на 7 ноември 2022.
  11. ↑ RHS A-Z encyclopedia of garden plants. United Kingdom: Dorling Kindersley. 2008. стр. 1136. ISBN 978-1405332965.
  12. ↑ "Hibiscus Syriacus 'Notwoodtwo' WHITE CHIFFON – Plant Finder".
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 plantfacts.osu.edu/pdf/0247-539.pdf.
  14. ↑ 14,0 14,1 Buchan, Ursula. „Hibiscus syriacus: how to grow“. The Telegraph. Посетено на 7 ноември 2022.
  15. ↑ 15,0 15,1 „Hibiscus syriacus - Plant Finder“. www.missouribotanicalgarden.org. Посетено на 7 ноември 2022.
  16. ↑ Cankers On Trees: Various. 1st ed.
  17. ↑ „AGM Plants – Ornamental“ (PDF). Royal Horticultural Society. јули 2017. стр. 48. Посетено на 7 ноември 2022.
  18. ↑ „RHS Plantfinder - Hibiscus syriacus [[:Предлошка:Tdes]]='Notwood3'“. Посетено на 7 ноември 2022. URL–wikilink conflict (help)
  19. ↑ „RHS Plant Selector – Hibiscus syriacus 'Diana'“. Посетено на 7 ноември 2022.
  20. ↑ „RHS Plant Selector – Hibiscus syriacus 'Hamabo'“. Посетено на 23 August 2020.
  21. ↑ „RHS Plant Selector – Hibiscus syriacus Lavender Chiffon 'Notwoodone'“. Посетено на 7 ноември 2022.
  22. ↑ „RHS Plant Selector – Hibiscus syriacus 'Meehanii'“. Посетено на 7 ноември 2022.
  23. ↑ „RHS Plant Selector – Hibiscus syriacus 'Oiseau Bleu'“. Посетено на 7 ноември 2022.
  24. ↑ „RHS Plant Selector – Hibiscus syriacus 'Red Heart'“. Посетено на 7 ноември 2022.
  25. ↑ „RHS Plantfinder - Hibiscus syriacus [[:Предлошка:Tdes]] = 'Notwoodtwo'“. Посетено на 7 ноември 2022. URL–wikilink conflict (help)
  26. ↑ „RHS Plant Selector – Hibiscus syriacus 'William R. Smith'“. Посетено на 7 ноември 2022.
  27. ↑ „RHS Plant Selector – Hibiscus syriacus 'Woodbridge'“. Посетено на 7 ноември 2022.
  28. ↑ „Korea.net“.
  29. ↑ „KBS 1 - Sign On - 2018 (HD)“. YouTube. Архивирано од изворникот на 2022-11-07. Посетено на 2022-11-07.CS1-одржување: бот: непознат статус на изворната URL (link)
  30. ↑ „The Korean rose“. 8 мај 2018.
  31. ↑ Parkinson, Paradisi in Sole Paradisus Terrestris, 1629.
  32. ↑ Quoted in Coats 1992.
  33. ↑ Ann Leighton, American Gardens in the Eighteenth Century: 'For Use or Delight' (1976:429).

Дополнителна книжевност

уреди

Надворешни врски

уреди
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Сириска_слезовина&oldid=5222088“