Палата на културата (Јаш)

Кнежевска палата на Молдавија
Palatul Ocârmuirii Moldovei
Кнежевска палата на Молдавија ; Palatul Ocârmuirii Moldovei
	Палатата во текот на 19 век
Општи податоци
Стил	Неокласична архитектура
Град	Јаш
Земја	Молдавија
Координати	47°09′27″N 27°35′13″E / 47.15739° СГШ; 27.58695° ИГД
Почната	1804
Пуштена во употреба	28 август 1806
Обновена	1841-1843; 1880-1883
Затворена	1906
Проектирање и изградба
Архитект	Јохан Фрејвалд
Обновувачи
Архитект	Николае Сингуров (1841)
Други податоци
Соби	365

Палата на културата
Palatul Culturii
Палата на културата; Palatul Culturii
	Палата на културата - панорама
Општи податоци
Стил	Неоготска архитектура
Град	Јаш
Земја	Романија
Координати	47°09′27″N 27°35′13″E / 47.15739° СГШ; 27.58695° ИГД
Почната	1906
Завршена	1925
Нарачател	Град Јаш
Висина	55 м (180 ст)
Технички податоци
Подна површина	34,236 m2 (368,510 sq ft)
Проектирање и изградба
Архитект	Јон Бериндеј
Портал
	palatulculturii.ro

Палата на културата (романски: Palatul Culturii) — објект кој се наоѓа во Јаш, Романија. Зградата служела како административна и судска палата до 1955 година, кога нејзината намена била сменета и претворена во музеј. Исто така, во зградата се сместени Центарот за конзервација и реставрација на културното наследство и се одржуваат разни изложби и други настани.

Палатата на културата е наведена во Националниот регистар на историски споменици^[1].

Историја

Поранешната Кнежевска палата на Молдавија (подоцна преименувана во Управна палата) по последната реновирање (1883)

Изградбата започнала во 1906-1907 година, и делумно била изградена врз старите рушевини на средновековниот Кнежевски суд во Молдавија (1434), а делумно на темелите и првите нивоа на поранешната неокласична палата, датирана во времето на принцот Александар Мурузи (1804-1806, архитект Јохан Фрајвалд), повторно изграден од принцот Михаил Стурдза (1841-1843, архитект Николај Сингров) и демонтиран во 1906-1907^[2]. Од оваа последна зграда, палатата ја наследила легендата за 365-те соби, колку што денови има во една година^[3].

Романскиот архитект И.Д. Бериндеј бил назначен за нов изглед на зградата и тој го дизајнирал во елегантен нео-готски стил. За време на Првата светска војна, градежните работи биле прекинати поради ограничувањето на ресурсите, но недовршената зграда ги засолнила романската и руската војска и различни јавни институции и воените болници се наоѓале во неа. Објектот конечно бил завршен на 11 октомври 1925 година, а официјално бил отворен, една година подоцна, од кралот Фердинанд I.

До 1955 година во зградата се наоѓал окружниот суд и другите јавни институции. За време на Втората светска војна, во палатата биле засолнети германските трупи, а потоа и советските трупи. Помеѓу 1975 и 1977 година, дрвото од последниот кат ило заменето со цемент, фиксиран со челични мрежи. Новото обновување го одржувал објектот до земјотресот од 1977 година. Проектот за обнова на големи размери, кој се смета за еден од најкомплексните во Романија од 1990 година, започнал во 2008 година^[4]. Делумното завршување на работите требало да заврши во 2016 година^[5].

Архитектура

Палатата располага со 298 големи соби со вкупна површина од 34.236 м2, 92 прозорци во предниот дел на зградата и уште 36 внатре во зградата^[6].

Декоративно, централната сала покажува симболичен мозаик, вклучувајќи различни претстави на готската уметност, концентрично распоредени: двоглави орли, змејови, лавови. Салата е наредена со стаклена таванска просторија, каде првично била поставена стаклената градина.

И покрај архаичниот изглед, палатата била дизајнирана така што да ги интегрира современите материјали и технологии. Така, камените блокови биле заменети со светлина и многу поевтини материјали. Освен тоа, некои соби биле украсени со посебен материјал со лиценца на Анри Коанда, под името Боис-Цимент и имитирање на дабовото дрво. Декоративни елементи од железарија се исто така извонредни и и за восхит, на пример, вратите на Салата на Војводите. Зградата исто така била опремена со високотехнолошки објекти за тие времиња, како што се електрично осветлување, (пневматско) греење, вентилационен систем, термостат. Земајќи ги предвид 14-те пожари што го погодиле регионот, Бериндеј (главниот архитект) ја тргнал дрвената структура на таванот, додека за покривот користел посебен материјал, наречен етернит.

Саат кула

Влезот на палатата се одвива преку преку големата саат-кула, со огнени куполи. Кулата е централниот архитектонски дел на палатата. На секоја од трите изложени страни има лице на часовникот со пречник од 3,25 m (11 ft). Часовниците се украсени со витражи што ги претставуваат 12-те астролошки знаци. Двајца млади мажи облечени во национални носии, насликани на страните на часовникот се соочуваат со чување на часовникот. Карионот во кулата има 8 ѕвона кои на секој час ја пејат Union Hora со помош на тапан^[7].

Молдавски национален музејски комплекс

Во националниот музејски комплекс „Молдавија“ (романски: Complexul Muzeal Naţional "Moldova") се наоѓаат четири музеи сместени во Палатата на културата: Музеј на уметноста, Музеј на историјата на Молдавија, Етнографски музеј на Молдавија и музеј за наука и техника. Музеите, исто така, содржат свои продавници и библиотеки, како и сали за привремени изложби^[8].

Музеј на уметност

Музејот на уметноста, основан во 1860 година, е најстариот и има најголема уметничка колекција во Романија со повеќе од 8.700 дела, од кои 1.000 припаѓаат на национално и универзално наследство^[9]^[10]. Се наоѓа на првиот кат на палатата, има 24 соби за постојани изложби, наредени во три галерии (Универзална ликовна галерија, Романска галерија на модерна уметност и Галерија на современи уметности). Галериите содржат дела од уметници како што се Караваџо, Паоло Веронезе, Пјетро Либери, Карло Долчи, Салватор Роса, Франческо Солимена, Бартоломе Естебан Мурило, Ентони ван Дајк, и многу други.

Историски музеј на Молдавија

Историскиот музеј на Молдавија бил основан во 1916 година и нуди повеќе од 48.000 предмети од различни области: археологија, нумизматика, декоративна уметност, антички книги, документи итн^[10]. Еден од најстарите предмети, мамутски череп од пред 70.000 години, е од средната палеолитска ера. Меѓу другите предмети од значење се керамиката од културата Кукутени, дакиски, сарматски, готски и римски артефакти и оружје и други предмети од средниот век^[11]. Историскиот музеј се наоѓа во внатрешноста на палатата на приземјето, на запад, како продолжение на Античкиот музеј основан од Орест Тафрали во 1916 година. Тој има четири дела, праисторија и античка историја, средновековна историја, модерна историја и современа историја, презентирајќи ги главните аспекти на развојот на заедниците во областа од палеолитско време до Втората светска војна.

Етнографски музеј на Молдавија

Етнографскиот музеј на Молдавија, основан во 1943 година, поседува повеќе од 13.000 артикли кои го прикажуваат романскиот развој низ вековите^[10] . Молдавскиот музеј за етнографија се наоѓа на западната страна на палатата, на првиот и вториот кат. Овде може да се видат предметите што ги користиле жителите на Молдавија во нивните секојдневни активности: во земјоделството, лозарството, одгледувањето животни, риболовот, ловот, пчеларството. Исто така може да се видат ентериери на селските куќи, уреди кои се користиле за керамика, ткаење, преработка на дрво, колекции на маски и традиционални носии. Многу од овие експонати се постари од 100 години.

Музеј за наука и технологија

Музејот за наука и технологија, со збир од повеќе од 8.500 предмети бил основан во 1955 под името Политехнички музеј и во 1994 година бил преименуван по физичарот Штефан Прокопиу.