Менструација
Менструација (од лат. mēnsis — „месец“, mēnstruus — „месечен“) или месечница[1][2] — месечно крвавење од матката кај жените во периодот на полова зрелост.[3][4] Обично започнува за време на пубертетот, обично на возраст од 12 до 15 години и продолжува месечно до менопаузата, што е околу возраста од 45 до 55 години. За време на менструацијата, ендометриумот на матката (утробата) се згуснува како подготовка за можна бременост. Ако не дојде до бременост, оваа обвивка се пролева низ вагината. Ова пролевање е она што предизвикува менструално крварење. Протокот на крв може да трае од 3 до 7 дена, иако разнообразува за секој човек.[5][6]
Менструалните циклуси се управувани од хормони, првенствено естроген и прогестерон, кои ги произведуваат јајчниците. Овие хормони го регулираат растот на ендометриумот (слузта) на матката и ослободувањето на јајце-клетката (овулација) за време на циклусот.
Почеток и честота
уредиКога девојчињата ќе пораснат и ќе достигнат пубертет, тие ја доживуваат првата менструација, која се нарекува менархија. Ова обично се случува на возраст од 12 до 15 години, но може да започне уште на возраст од осум години.[7][8] Во различни делови на светот, просечната возраст кога девојчињата го имаат првиот циклус може да разнообразува. Во поразвиените земји тоа има склоност да се случи порано отколку во помалку развиените.[9] Од 1950-тите, просечната возраст на менархијата останала речиси иста во Соединетите Држави.[9]
Менструацијата е дел од менструалниот циклус што е најзабележлив. Тоа означува почеток на нов циклус, а првиот ден од менструалното крварење се смета за крај на претходниот циклус. Кај младите жени, времето помеѓу една менструација и следната може да се движи од 21 до 45 дена, а кај возрасните, обично е од 21 до 31 ден, со просек од 28 дена.
Како што жените се приближуваат до крајот на нивните репродуктивни години, нивната плодност опаѓа. Овој период се нарекува перименопауза и во тој период менструацијата станува понередовна. Менопаузата се случува кога жената поминува цела година без менструација. Во западните земји, ова обично се случува на возраст од 45 до 55 години.[10][11]:стр. 381
За време на бременоста и некое време по породувањето, жените немаат менструација. Ова се нарекува аменореја. Ако менструацијата не се врати по породувањето, плодноста е помала, особено при доење. Времето без менструации по породувањето може да биде подолго ако се следат одредени практики на доење, кои понекогаш можат да се користат како начин за намерно спречување на бременоста.
Менструален циклус
уредиКај жените, телото произведува хормони наречени прогестерон и естроген, првенствено во јајчниците.[11] Овие хормони играат важна улога за време на менструалниот циклус, кој започнува за време на пубертетот под влијание на две супстанции: фоликуло-стимулирачки хормон (ФСХ) и лутеинизирачки хормон (ЛХ), произведен во хипофизата.
На почетокот на секој менструален циклус, нивото на ФСХ се зголемува, стимулирајќи околу 20 јајце-клетки во јајчниците да созреат. Приближно во исто време, ЛХ влегува во крвотокот, достигнувајќи до јајчниците и поттикнувајќи ги да ослободуваат естроген. Естрогенот му помага на ендометриумот (слузницата на матката) да расте, подготвувајќи го да прими оплодена јајце-клетка. Исто така, го поддржува развојот на матката и градите доколку дојде до бременост. Овој процес на ослободување на јајце-клетката се нарекува овулација, обично ослободувајќи една јајце-клетка, но понекогаш и повеќе, што може да доведе до повеќекратна бременост како близнаци или тројки доколку се оплоди.
По овулацијата, фоликулот што ја ослободил јајце-клетката станува привремена ендокрина жлезда наречена жолто тело, која произведува прогестерон. Ако бременоста не се случи, жолтото тело се распаѓа, што предизвикува намалување на нивото на прогестерон. Овој пад предизвикува пролевање на ендометриумот како менструална крв, што го означува крајот на циклусот.
Просечниот менструален циклус трае околу 28 дена. Овулацијата обично се случува околу 14 дена пред почетокот на менструацијата и може да трае од два до седум дена. Некои луѓе чувствуваат болка за време на менструацијата, како што се грчеви во стомакот, главоболки или болки во долниот дел на грбот. Овие симптоми можат да се разликуваат по интензитет од личност до личност.
Наводи
уреди- ↑ „месечница“ — Дигитален речник на македонскиот јазик
- ↑ „месечница“ — Официјален дигитален речник на македонскиот јазик
- ↑ „менструација“ — Дигитален речник на македонскиот јазик
- ↑ „менструација“ — Официјален дигитален речник на македонскиот јазик
- ↑ „Menstruation and the menstrual cycle fact sheet“. Office of Women's Health. 23 декември 2014. Архивирано од изворникот на 26 јуни 2015. Посетено на 25 јуни 2015.
- ↑ Women's Gynecologic Health. Jones & Bartlett Publishers. 2011. стр. 94. ISBN 9780763756376. Архивирано од изворникот 26 јуни 2015.
- ↑ Women's Gynecologic Health. Jones & Bartlett Publishers. 2011. стр. 94. ISBN 9780763756376.
- ↑ Karapanou, O.; Papadimitriou, A. (2010). „Determinants of menarche“. Reprod Biol Endocrinol. 8: 115. doi:10.1186/1477-7827-8-115. PMC 2958977. PMID 20920296.
- ↑ 9,0 9,1 American Academy of Pediatrics Committee on, Adolescence; American College of Obstetricians and Gynecologists Committee on Adolescent Health, Care; Diaz, A; Laufer, MR; Breech, LL (2006). „Menstruation in girls and adolescents: using the menstrual cycle as a vital sign“. Pediatrics. 118 (5): 2245–50. doi:10.1542/peds.2006-2481. PMID 17079600. S2CID 37802775.
- ↑ „Menopause: Overview“. www.nichd.nih.gov. 28 јуни 2013. Посетено на 8 март 2015.
- ↑ 11,0 11,1 Ziporyn, Karen; J. Carlson Stephanie; A. Eisenstat, Terra (2004). The new Harvard guide to women's health. Cambridge, Mass: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-01343-8.
Надворешни врски
уреди| „Менструација“ на Ризницата ? |