Маринер 4 – американско вселенско летало од програмата Маринер, лансирано во 1964 година со првенствена намера да го истражи Марс и да испрати фотографии оттаму[1][2]. Маринер 4 ги испратил првите снимки на Марс и првите снимки на која било планета освен Земјата.

Маринер 4
Фотографија на сондата Маринер 4
ОператорНАСА
ИзведувачиЛабораторија за млазен погон
Вид на мисијаОрбитирање околу Марс
Лансирано на28 ноември 1964
Носечка ракетаАтлас ЛВ-3 Агена Д
Маса260,8 кг
Моќност310 вати

Овие снимки ја шокирале научната јавност бидејќи на нив била прикажана безживотна површина со кратери слични на оние на Месечината. Подоцна во текот на мисијата ќе се покаже дека снимениот дел на Марс е нетипичен, а снимките биле со ниска резолуција и не покажувале интересни детали кои ќе ги откријат идните мисии.

Опрема на леталото

уреди
 
Проверка на Маринер 4 пред летот.

Сондата имала октогонална конструкција од магнезиум, 1.270 мм по дијагонала и 457 мм висина. На шасијата биле прицврстени четири сончеви плочи, чиј распон бил 6,88 м. Сондата била опремена со две антени, параболична антена со големо засилување со пречник од 1.168 мм и со омнидирекциска антена, кои биле монтирани на столб, па вкупната висина на сондата изнесувала 2.890 мм.

Електронската опрема, погонскиот систем и каблите биле монтирани внатре во осумаголниот дел, а телевизиската камера и научната опрема биле монтирани вон основната кутија.

Сондата била екипирана со следниве инструменти[3][4][5]:

  • ТВ камера
  • магнетометар
  • детектор на космичка прашина
  • телескоп за космички зраци
  • 2 детектори на зрачење
  • мерач на сончева плазма
 
Прва блиска слика на Марс од Маринер 4, 1965 година

Снагата ја обезбедувале сончеви плочи кои во околината на Марс произведувале 310 вати. Батеријата била на полнење со капацитет од 1.200 Wh. Контролата на наклонот се вршела со азотни млазници монтирани на краевите на сончевите плочи и со 3 жироскопи. Позицијата е утврдувана со 4 Сончеви сетилници, и по еден сетилник за Земјата, Марс и ѕвездата Канопус.

Радиоврската била остварена со 2 радиопредаватели во брановото подрачје С (7-10 вати) и со еден радиоприемник кој примал податоци со брзина од 8 или 33 бита во секунда. Податоците биле меморирани на магнетна лента со капацитет од 5,24 милиони битови.

Функционирањето било контролирано од Земјата преку команден систем кој можел да прими 29 директни команди и 3 командни збора за исправка на патеката.

Централниот сметач користел честота од 38,4 kHz за синхронизација на командите.

Контролата на температурата е постигната со отвори на електронските уреди кои можеле да се дотеруваат, со користење на повеќеслојна изолација, алуминиумски штитови и посебни бои.

Истражувања

уреди
 
Најдобрата слика на Марс од Маринер 4.

Маринер 4 пролетал покрај Марс на 14 и 15 јули 1965 година.

При пролетувањето, леталото било оддалечено 9.846 км од површината на Марс. Сликите биле снимени на магнетна лента и испратени на Земјата после поминувањето покрај Марс. Преносот на сликите траел од 15 јули до 3 август, а сите слики биле испратени двапати за да се избегнат можните грешки.

Биле снимени и испратени 21 фотографија. Заради бавната врска (8-33 бита во секунда) и пионерската техника, квалитетот на снимките бил лош, па можеле да се распознаат само поголеми детали на мал дел на површината на Марс (1%) кој е снимен.

Вкупно биле испратени 5,2 милиони битови (634 килобајта). Од добиените податоци извршени се проценки: притисокот на површината 410 до 710 паскали, површинската дневна температура од околу -100 °C и отсуство на магнетно поле.

Ваквите податоци го растресле тогашното уверување за интелигентни битија на Марс, и почнале сериозни разгледувања за можноста за живот на микроорганизми во измерените реални услови.

Поврзано

уреди

Наводи

уреди
  1. „Mariner 4“. NSSDC Master Catalog. NASA.
  2. Momsen, Bill (2006). „Mariner IV - First Flyby of Mars: Some personal experiences“. стр. 2. Архивирано од изворникот на 2012-02-17.
  3. „JPL Technical Memorandum No. 33-229, To Mars: The Odyssey of Mariner IV“ (pdf). Jet Propulsion Laboratory/California Institute of Technology, NASA. 1965-01-01: 21–23. Посетено на 2009-02-12. Наводот journal бара |journal= (help)
  4. Anderson, Hugh R. (1965-09-10). „Initial Results, Spacecraft Description and Encounter Sequence“. Science, New Series. 149 (3689): 1226–1228. Bibcode:1965Sci...149.1226A. doi:10.1126/science.149.3689.1226. PMID 17747450.
  5. Reiff, Glenn A. (1966-01-28). „Mariner IV: Developing the Scientific Experiment“. Science, New Series. 151 (3709): 413–417. Bibcode:1966Sci...151..413R. doi:10.1126/science.151.3709.413. PMID 17798511.

Надворешни врски

уреди