Лингва франка
Лингва франка (итал. lingua franca)[1] е јазик што наоѓа систематска примена кај општењето помеѓу луѓе од различни јазични подрачја, особено кога тој јазик е различен од матичините јазици на говорниците.[2]
Особености
уредиЗначењето на поимот „лингва франка“ е чисто функционално и не зависи од лингвистичката историја или составот на јазикот:[3] иако пиџините и креолските јазици честопати имаат улога на лингва дранка, тие се варијанти на матичните говори. Јазикот што е вистинска лингва франка има значајна прекугранична улога, протегајќи се далеку од границите на неговиот автохтон народ, и игра улога на трет јазик што го користат лица од други (и меѓусебно различни) јазични подрачја. На пример, англискиот е матичен јазик на Обединетото Кралство, но се користи како лингва франка на Филипините, кајшто луѓето говорат несродни јазици како мајчин.
Потекло на поимот
уредиПоимот „лингва франка“ доаѓа од арапското и грчкото збирно поимување за западноевропските народи како „Франки“, втемелено уште пред Крстоносните војни. Со развојот на поморската трговија, говорите на западните народи се помешале со извесни источносредоземни јазици во и околу Османлиското царство и Византија, создавајќи општоприфатен јазик во деловните односи.[4]
Примери
уредиПостојат многу примери за јазици со статус на лингва франка, и тоа на сите континенти. Денес таа улога на светско ниво ја има англискиот јазик, додека, на регионално ниво, таков статус имаат арапскиот, кинескиот, рускиот, францускиот и шпанскиот. Во Југославија ваков статус имал српскохрватскиот јазик.
Со текот на времето, полуларноста на јазиците се менува, па така има разни јазици од историско значење што своевремено биле лингва франка. Таков е францускиот, како јазик на европската дипломатија од XVII до средината на XX век. Сè до почетокот на XX век, класичниот кинески јазик бил пишана и и дипломатска лингва франка во Далечниот Исток, вклучувајќи ги Кина, Монголија, Кореја, Јапонија, кралството Рјукју и Виетнам. Со развојот на исламското царство (733 – 1492), арапскиот јазик станал лингва франка на ова големо подрачје, што во еден период се протегало од границата со Кина и северна Индија на исток, па сè до Шпанија и Португалија на запад.
Поврзано
уредиНаводи
уреди- ↑ „лингва_франка“ — Лексикон на македонскиот јазик
- ↑ Viacheslav A. Chirikba, "The problem of the Caucasian Sprachbund" in Pieter Muysken, ed., From Linguistic Areas to Areal Linguistics, 2008, стр. 31. ISBN 90-272-3100-1
- ↑ Intro Sociolinguistics Архивирано на 22 мај 2018 г. - Pidgin and Creole Languages: Origins and Relationships - Notes for LG102, - University of Essex, Prof. Peter L. Patrick - Week 11, Autumn term.
- ↑ http://www.komvos.edu.gr/dictonlineplsql/simple_search.display_full_lemma?the_lemma_id=16800&target_dict=1, Lexico Triantaphyllide речник, Greek Language Center (Kentro Hellenikes Glossas), G.Babiniotes, Kentro Lexikologiasж, ISBN 960-86190-1-7
Надворешни врски
уреди- Англискиот - универзален јазик на интернет? Архивирано на 25 септември 2006 г. (англиски)
- Вовед во изворната средоземна „лингва франка“ Архивирано на 8 април 2010 г. (англиски)