Лазурит
Лазурит - тектосиликатен минерал со сулфат, сулфур и хлорид со формула (Na,Ca)
8[(S,Cl,SO
4,OH)
2|(Al
6Si
6O
24)]. Тој е фелдпатоид и член на групата содалит. Лазуритот кристализира во изометрискиот систем иако добро формираните кристали се ретки. Обично е масивен и го формира најголемиот дел од скапоцените камења лапис лазули.
| Лазурит | |
|---|---|
 Лазурит, рудник на лапис лазули Лајур Мадан, Округ Сар-е-Санг, Долина Кокша, Провинција Бадакшан, Авганистан | |
| Општо | |
| Категорија | Тектосиликат |
| Формула | (Na,Ca) 8[(S,Cl,SO 4,OH) 2|(Al 6Si 6O 24)] |
| Штрунцова класификација | 9.FB.10 |
| Просторна група | P43n |
| Единична ќелија | a = 9.09 Å; Z = 2 |
| Распознавање | |
| Боја | темносина, азурна, виолетово-сина, зеленкаво сина |
| Хабитус | додекаедарски кристали, ретко коцкести; грануларни, расеани или масивни |
| Кристален систем | Кубичен кристален систем |
| Цепливост | непотполна на {110} |
| Прелом | нерамен |
| Жилавост | крт |
| Цврстина на Мосовата скала | 5–5.5 |
| Сјај | стаклест |
| Проѕирност | проѕирен до непроѕирен |
| Специфична тежина | 2.38–2.45 |
| Оптички својства | изотропни; аномално анизотропни |
| Показател на прекршување | 1.502–1.522 |
| Споивост | 3.5 |
| Растворливост | Растворлив во HCl |
| Наводи | [1][2][3][4][5] |
Лазуритот е темносин до зеленикаво-син. Бојата се должи на присуството на S−
3 анјони.[6] Цврстината по Мосовата скала му е од 5,0 до 5,5 и има специфична тежина од 2,4. Тој е проѕирен со показател на прекршување од 1,50. Тој е топлив на 3,5 на скалата на топливост на Волфганг Франц фон Кобел и растворлив во HCl. Најчесто содржи или е поврзан со зрна пирит.
Лазуритот е производ на контактниот метаморфизам на варовникот и е типично поврзан со калцит, пирит, диопсид, хумит, форстерит, хајин и мусковит.[1]
Други сини минерали, како што се карбонатниот азурит и фосфатниот лазулит, може да се помешаат со лазуритот, но лесно се разликуваат со внимателен преглед. Едно време, лазуритот бил синоним за азурит.[4]
Лазуритот првпат бил опишан во 1890 година кога се појавил во округот Сар-е-Санг, долина Кокша, провинција Бадакшан, Авганистан.[2] Тој се вадел како руда повеќе од 6.000 години во областа Лапис Лазули во Бадакшан. Се користи како пигмент во сликарството и бојадисувањето на ткаенини најмалку од 6 или 7 век.[7] Се ископува и на Бајкалското Езеро во Сибир, планината Везув, Бурма, Канада и Соединетите Американски Држави.[7] Името му доаѓа од персискиот збор lajvard за сино.[8]
Структура
уредиСе чини дека лазуритот и хајинот имаат иста структура и двата се минерали со доминантни сулфати.[9] Лазуритот е пигмент (опалесцентен) и има светло сина лента (особено како компонента на полускапоцениот камен лапис лазули). Многу хајини имаат бела или бледосина лента и се проѕирни. Разликата може да биде последица на состојбата на редокс (сооднос сулфат-сулфид).[6][10]
Поврзано
уредиНаводи
уреди- ↑ 1,0 1,1 Handbook of Mineralogy
- ↑ 2,0 2,1 Mindat with location data
- ↑ Webmineral data
- ↑ 4,0 4,1 Hurlbut, Cornelius S. and Klein, Cornelis, 1985, Manual of Mineralogy, 20th ed., Wiley, p. 459 ISBN 0-471-80580-7
- ↑ „Mineralogical Society of America“ (PDF). Архивирано од изворникот (PDF) на 2016-03-03. Посетено на 2022-03-24.
- ↑ 6,0 6,1 Tauson VL, Sapozhnikov AN (2003). „On the nature of lazurite coloring“ (PDF). Zapiski Vserossijskogo Mineralogicheskogo Obshchestva (руски). 132 (5): 102–107.
- ↑ 7,0 7,1 Eastaugh, Nicholas; и др. (2004). The Pigment Compendium: Optical Microscopy of Historical Pigments. Oxford: Elsevier Butterworth-Heinemann. стр. 219. ISBN 0-7506-4553-9.
- ↑ „Tile fragment“. Victoria and Albert Museum. Посетено на 11 January 2020.
- ↑ Moore, T.P.; Woodside, R. W. M. (2014). „The Sar-e-Sang Lapis Mines“. Mineralogical Record. 45 (3): 281–336.
- ↑ „The sulfur speciation in S-bearing minerals: New constraints by a combination of electron microprobe analysis and DFT calculations with special reference to sodalite-group minerals“. American Mineralogist. 97 (10): 1653–1661. 2012. Bibcode:2012AmMin..97.1653H. doi:10.2138/am.2012.4031.
