Корпоративна општествена одговорност

Корпоративна општествена одговорност (CSR, исто така наречена корпоративна совест, корпоративното граѓанство, социјална средина, или одржлив одговорен бизнис / одговорен бизнис)[1] е форма на корпоративно саморегулирање интегриранo во бизнис модел. CSR управувачките функции се вграден, само-регулирачки механизам со кој бизнисите ja следат активно нивната усогласеност со духот на законот, етичките стандарди и меѓународните норми. Целта на KOO е да ја прифати одговорноста за акциите на компанијата и да ги поттикне на позитивно влијание преку активности во животната средина, со потрошувачите, вработените, заедниците, акционерите и сите други членови на јавната сфера.

Терминот "Корпоративна општествена одговорност" влегол во општа употреба во доцните 1960-ти и раните 1970-ти години, откако многу мултинационални корпорации го формирале терминот акционери, што ги опишува оние кои имаат влијание на организацијата преку нивно влијание. Терминот бил употребуван за да се опишат корпоративни сопственици над акционерите, како резултат на влијателна книга на Едвард Фримен, Стратегиски менаџмент: пристап на акционерво 1984 година.[2] Поддржувачите велат дека корпорациите имаат повеќе долгорочна добивка од перспективното работење, додека критичарите тврдат дека KOO го одвлекува вниманието од економската улога на бизнисот. Други тврдат дека CSR е само обид да се пре-блокира улогата на владите како чувари на мултинационалните корпорации. CSR е создадена да ја помогне мисијата на организацијата, како водич за она што компанијата се залага и кон она што ќе треба се придржуваат потрошувачите. Развојната бизнис етика е една од формите на применетата етика, кој се занимава со етички принципи и морални или етички проблеми кои можат да настанат во деловното опкружување. ISO 26000 е признат меѓународен стандард за CSR. Организациите од јавниот сектор, (Обединетите нации за пример) се придржуваат до тројната крајна линија(TBL). Широко прифатено е тоа дека CSR се придржува до слични принципи, но не со официјалниот чин на законодавството.

Пристапи

уреди

Некои стручни лица идентификуваат разлика помеѓу пристапите кон CSR во Канада (Училиштето во Монтреал за CSR), во континентална Европа и англосаксонските пристапи. [3] Дури и дискусијата за CSR во Европа е многу хетерогена.[4]

Заеднички пристап кон CSR е филантропијата. Ова вклучува парични донации и помош на локалните организации и најсиромашните заедници во земјите во развој. На некои организации не им се допаѓа овој пристап бидејќи тоа не помага во изградбата на вештините на месните жители, а генерално развојот на заедницата води до повеќе одржлив развој.

Друг пристап кон CSR е да ја приклучи својата стратегија директно во бизнис стратегијата на организацијата.[5]

Друг пристап е зголемување на интересот за корпоративната одговорност. Ова се нарекува создавање на заеднички вредности или CSV. Моделот на заедничката вредност е заснован на идејата дека корпоративниот успех и социјалната заштита се меѓусебно зависни, а секој бизнис има потреба од здрава, образована работна сила, одржливи ресурси и вешто владеење за поефикасно да се натпреварува на пазарот. За општеството да напредува, поволните и конкурентни бизниси мора да се развиваат и да поддржуваат создавање на приход, богатство, даночен приход, како и можности за филантропија. CSV доби глобално внимание во статијата на Харвард за бизнис план Стратегија и општество: Врската помеѓу конкурентна предност и корпоративната социјална одговорност[1] од страна на Мајкл Е. Портер, водечки авторитет за конкурентна стратегија и раководител на Институтот за стратегија и конкурентност на Бизнис училиштето на Харвард, и Марк Р. Крамер, виш научен соработник на училиштето Кенеди на Универзитетот Харвард и соосновач на советниците за социјалното влијание. Статијата обезбедува увид и релевантни примери на компании кои имаат развиено длабоки врски помеѓу нивните бизнис стратегии и корпоративната општествена одговорност. CSV признава размени помеѓу краткорочната профитабилност или целите на животната средина, но се фокусира повеќе на можностите за конкурентна предност за градење на социјална вредност во корпоративната стратегија.

Многу компании користат бенчмаркинг стратегија за да се натпреваруваат во рамките на нивните индустрии во CSV политиката, спроведувањето и ефикасноста. Бенчмаркингот вклучува ревидирање на конкурентите CSR иницијативи, како и мерење и оценување на влијанието што тие политики го имаат врз општеството и животната средина, и тоа како корисниците ја гледаат конкурентата CSR стратегија. По сеопфатната студија за конкурентната стратегија и извршениот преглед на внатрешната политика, може да се извршти споредба и да се развие стратегија за конкурентните CSR иницијативи.

 

Општествено сметководство, ревизија и известување

уреди

За бизнисот за да преземе одговорност за своите постапки, бизнисот мора да биде целосно одговорен. Социјалното сметководсто, како концепт за опишување на комуникација на социјалните и еколошките ефекти на економските активности на компанијата на одредени интересни групи во општеството и за општеството во целина, е исто така важен елемент на CSR .[6] Социјалното сметководство ја нагласува идејата на корпоративната одговорност. D.Crowther го дефинира социјалното сметководство во смисла како "пристап кон известување активности на фирмата која ја нагласува потребата за идентификација на општествено релевантно однесување, определување на она за кое компанијата е одговорна со својата општествена работа и развој на соодветни мерки и известувачки техники."[7] Еден пример на социјално сметководство, до одреден степен, се наоѓа во годишниот директорски извештај, под условите на Законот за трговски друштва во Велика Британија.[8]

Развиени се голем број на известувачки упатства или стандарди за да служат како рамка за социјално сметководство, ревизија и известување, вклучувајќи:

[9]

Во некои земји, постојат правни барања за социјалнo сметководство, ревизија и известување (на пример, во Франција), иако усогласување на меѓународен или национален договор за значајни мерења на социјалните и еколошките перформанси е многу тешко да се воспостави. Многу компании сега произведуваат надворешни ревидирани годишни извештаи, но извештаите варираат во формат, стил, и евалуација и методологија (дури и во рамките на истата индустрија). Критичарите ги отфрлаат овие извештаи.

Во Јужна Африка, од јуни 2010 година, сите компании кои котираат на берзата на Јоханесбург било потребно да се произведат интегрирано известување на местото на годишниот финансиски извештај и одржлив развој.[10]

Интегриран извештај вклучува социјални, економски и перформанси на околината заедно со финансиски информации за ефикасноста и се очекува да им обезбеди на корисниците повеќе прегледи во врска со компанијата. Меѓутоа, ова барање било имплементирано во отсуство на какви било формални или правни стандарди за интегриран извештај. Интегрираниот известувачки комитет е основан за издавање на упатства за добра практика во оваа област.

Потенцијални бизнис придобивки

уреди

Обемот и видот на придобивките од CSR за една организација може да варира во зависност од природата на претпријатието, и е тешко да се измери, иако има доволно литература за убедување бизнисот да донесе мерки надвор од финансиските.[11]

Дефиницијата за CSR што се користи во рамките на една организација може да варира. CSR може да биде засновано на одделенија на организацијата за човечки ресурси, бизнис развој или односи со јавноста.[12] Бизнис случај за CSR [13] во рамките на компанијата, најверојатно, ќе се темели врз една или повеќе од овие аргументи:

Човечки ресурси

уреди

CSR програма може да послужи како помош за регрутирање и задржување,[14] особено во рамките на конкурентени фирми. Потенцијалните регрути често се прашуваат за CSR политика на фирмата за време на интервјуто, и со сеопфатна политика може да им се даде предност. CSV , исто така, може да помогне за подобрување на перцепцијата на компанијата меѓу нејзиниот персонал, особено кога вработените може да бидат вклучени во давањето плати, прибирање финансиски средства, активности или заедничко волонтирање.[15]

Управување со ризици

уреди

Управување со ризици е централниот дел на многу корпоративни стратегии. Репутацијата, која се потребни децении да се изгради може да се уништи во часови преку инциденти како корупциски скандали или несреќи во околината.[16] Ова, исто така може да привлече несакано внимание од регулаторите, судовите, владата и медиумите. Градење вистинска култура со која "се прави вистинската работа" во рамките на корпорацијата може да доведе до избегнување на овие ризици.[17]

Разлика според брендови

уреди

На големите пазари, сите компании се стремат кон уникатна продажба на предлозите која може да ги одвои од конкуренцијата во главите на потрошувачите. CSV може да игра улога во градењето на лојалноста на клиентите врз основа на етички вредности.[18] Неколку големи брендови, како што се "The Co-operative Group", "The Body Shop" и "American Apparel"[19] се изградени врз етички вредности. Организациите за бизнис услуги може да имаат премногу корист од добра репутација за интегритет и добри практики.

Лиценца за работа

уреди

Корпорациите се заинтересирани да избегнат мешање во нивниот бизнис преку оданочување или прописи. Со преземање на суштински доброволни чекори, тие можат да ја убедат владата и пошироката јавност дека тие опфаќаат прашања како што се здравјето и безбедноста, разновидностa, или во однос на стандардите за труд и влијанијата врз животната средина.

Критики и проблеми

уреди

Критичарите на CSR како и поборниците имаат дебата за голем број на проблеми во врска со тоа. Тие ја вклучуваат врската кон CSR како основна цел и природата на бизнисот и сомнителните мотиви за ангажирање за CSR, вклучувајќи загриженост за неискреност и лицемерие.[20]

Природа на бизнисот

уреди

Милтон Фридман и други тврдат дека целта на корпорацијата е да се зголемат повратните средства на акционерите и поради тоа што само луѓето можат да имаат социјална одговорност, корпорациите се одговорни само за нивните акционери, а не за општеството како целина. Иако тие прифаќаат дека корпорациите треба да ги почитуваат законите на земјите во кои тие работат, тие тврдат дека корпорациите немаат друга обврска кон општеството. Некои луѓе сметаат дека CSR е во склад со самата природа и намена на бизнисот претставува пречка за слободната трговија.[20]

Критичарите на овој аргумент гледаат на слободниот пазар како спротивност на благосостојбата на општеството и пречка за човековата слобода. Тие тврдат дека капитализмот што постои во многу земји во развој е форма на економски и културен империјализам, истакнувајќи дека овие земји обично имаат помалку заштита на трудот, а со тоа и нивните граѓани се изложени на поголем ризик од експлоатација од страна на мултинационалните корпорации.[21]

Широк спектар на поединци и организации работат помеѓу овие страни. На пример, REALeadership Алијансата тврди дека работата на раководството (било да е тоа корпоративно или на друг начин) е да го промени светот на подобро. [22]

Многу верски и културни традиции тврдат дека економијата постои да им служи на човечките суштества, така што сите економски субјекти имаат обврска кон општеството. Покрај тоа, како што беше дискутирано погоре, многу CSR поборници укажуваат дека CSR може значително да ја подобри долгорочната корпоративна профитабилност затоа што ги намалува ризиците и неефикасноста, додека нуди и потенцијални придобивки како подобрена бренд репутација и ангажираност на работниците.

Мотиви

уреди

Некои критичари веруваат дека CSR програмите се преземаат од страна на компаниите како што се British American Tobacco [23], гигантот за нафта (добро познат по својот висок профил и рекламните кампањи за еколошки аспекти во работењето), и McDonald и нивната цел да го одвлекуваат вниманието на јавноста со етички прашања поставени од страна на нивните основни операции. Тие тврдат дека некои корпорации започнаа со CSR програми за комерцијални корист и тие уживаат преку зголемување на нивниот углед со јавноста. Тие укажуваат дека корпорациите кои постојат само за да го зголемат профитот не се во состојба да ги унапредат интересите на општеството како целина. [24]

Друг проблем е дека понекогаш компаниите тврдат дека за промовирање на CSR треба да бидат посветени на одржлив развој, но истовремено се вклучуваат и во штетни бизнис практики. На пример, од 1970-тите, на McDonald корпорацијата и куќата на Роналд Мекдоналд се гледа како CSR и маркетингшка врска. Во поново време, како што CSR стана неопходна, компанијата ги зајакна своите CSR програми поврзани со пазарот на труд, еколошки и други практики.[25]

Критичарите што се занимаваат со корпоративно лицемерие и неискреност обично укажуваат на тоа дека владиното и меѓународното регулирање и спроведување се неопходни да се обезбеди дека компаниите се однесуваат на социјално одговорен начин.[26]

Други, како Патриша Верхан, тврдат дека CSR треба да се смета повеќе како корпоративна морална одговорност и да се ограничи со фокусирање повеќе на директните влијанија на организацијата.

Етичкa потрошувачка

уреди

Порастот на популарноста на етичката потрошувачка во текот на последните две децении може да биде поврзан со подемот на CSR. Како глобалната популација се зголемува, така притисокот врз ограничените природни ресурси треба да ја задоволи зголемената побарувачка на потрошувачите. Индустријализацијата, во многу земји во развој, е во подем како резултат на технологијата и глобализацијата. Потрошувачите се сè повеќе свесни за животната средина и социјалните импликации на нивните одлуки од ден за ден и затоа почнуваат да купуваат одлуки во врска со нивната еколошкa и етичка загриженост.[27] Сепак, оваа практика е далеку од согласност да стане универзална.

Глобализацијата и пазарните сили

уреди

Како корпорациите растат преку глобализација, тие се соочуваат со нови предизвици кои наметнуваат ограничувања на нивниот раст и потенцијален профит. Владините прописи, тарифите, еколошките ограничувања и различните стандарди за тоа што претставува "трудова експлоатација" се проблеми кои може да ги чинат организациите милиони долари. Некои етички прашања се едноставно скапа пречка, а некои компании користат CSR методологии, како стратешки тактика за да добијат поддршка од јавноста за нивното присуство во глобалните пазари, помагајќи им да одржат конкурентна предност.

Социјална свест и едукација

уреди

Улогата меѓу корпорациите како заинтересирани страни е да работат колективно за да извршат притисок врз корпорациите кои се менуваат. Акционерите и инвеститорите преку општествено одговорнo инвестирање вршат притисок на корпорациите да се однесуваат одговорно. Невладините организации, исто така, заземаат поголема улога, проширувајќи ја моќта на медиумите и на интернетот за да се зголеми нивната контрола и колективен активизам околу корпоративното однесување. Преку едукација и дијалог, развојот на свеста на заедницата во одржување бизниси се зголемува.[28]

Етичка обука

уреди

Подемот на етиката во корпорациите е друг двигател заслужен за промена на однесувањето и културата на корпорациите. Целта на оваа обука е да им помогне на вработените да донесат етички одлуки кога одговорите се јасни. Tullberg верува дека кај луѓето постои капацитет да лажат и манипулираат, па оттука и потребата за учење нормативни вредности и правила во човековото однесување.[29] Организациите, исто така имаат корист од зголемување на вработените, лојалност и гордост во организацијата. И покрај тоа, компаниите стануваат заинтересирани за процеси кои можат да додадат видливост на CSR политики и активности. Еден метод за стекнување на зголемена популарност е употребата на добри програми за обука, каде CSR е голем проблем и бизнис симулацијата може да игра значајна улога во ова.

Закони и регулација

уреди

Друг двигател на CSR е улогата на независни посредници, особено Владата, за да обезбеди дека корпорациите се спречени да им наштетат на пошироките општествени добра, вклучувајќи ги и луѓето и животната средина. CSR критичарите како што е Роберт Рајх тврдат дека владите треба да го постават на дневен ред прашањето за општествена одговорност и да го дефинираат со закони и регулатива која ќе им овозможи на бизнисите да се однесуваат одговорно.

Прашањата околу владината регулатива претставуваат проблем. Регулативата сама по себе не е во можност да го покрие секој аспект во детали на работењето на акционерското друштво. Ова доведува до тешки правни процеси и проблеми при толкување на законот. Второто прашање е финансиски товар за тоа дека регулативата може да ја одржи економијата на една земја.

Данска има право на CSR. На 16 декември 2008 година, данскиот парламент усвои нацрт-закон што ја прави задолжителна за најголемиот број на дански компании (1100), инвеститори и државни компании за да се вклучат информации за корпоративна општествена одговорност на претпријатијата во нивните годишни финансиски извештаи. Барањето за известување стапило на сила на 1 јануари 2009 година. [30] Потребните информации вклучуваат:

  • Информации за политики на компаниите за КОО или општествено одговорни инвестиции
  • Информации за тоа како таквите политики се имплементирани во пракса
  • Информации за какви резултати се добиени досега и очекувања на управата за иднината во однос на КОО

Приоритети на заинтересираните страни

уреди

Корпорациите се мотивирани да станат општествено одговорни затоа што повеќето нивни важни соработници очекуваат од нив да го разберат општеството и прашањата на заедницата кои се релевантни за нив. Разбирање на ова е важно за вработените и е обично прв приоритет заради многуте меѓусебни бизнис бенефиции кои можат да бидат добиени од зголемената ангажираност на работниците (т.е. повеќе лојалност, подобрување на вработувањето, зголемување на задржувањето, поголема продуктивност, и така натаму). Клучни надворешни засегнати страни вклучуваат клиенти, потрошувачи, инвеститори (особено институционални инвеститори), заедници во области каде што корпорацијата работи на своите капацитети, регулатори, академици и медиуми.[31]

Аргументи за вклучување на попреченост во CSR

уреди

Во последниве години CSR сè повеќе станува дел од голем број на компании и истовремено станува важна активност за бизнисите низ целиот свет.

Во суштина, CSR значи дека бизнис моделот на компанијата треба да биде општествено одговорен и еколошки одржлив. Општествено одговорен значи дека активностите на компанијата треба да бидат од корист за општеството, а еколошки одржлив тоа значи дека активностите на компанијата не треба да наштетат на животната средина.

Во денешно време можеме да видиме е дека има излив на ентузијазам само за еколошки причини. На пример, контрола на загадувањето, глобалното затоплување, уништувањето на шумите, намалување на емисиите на јаглерод и др. Тоа е затоа што повеќето од социјалните активности на компаниите придонесуваат за благосостојбата на работоспособни луѓе, но не се земат предвид лицата со посебни потреби кои се исто така дел од општеството во кое компанијата постои и кои изнесуваат најмалку 10 % од населението. Затоа, хендикепот мора да се направи дел од CSR политиките на компаниите.

Вршење на деловната практика која ги вклучува лицата со посебни потреби би требало да помогне за подобрување на угледот на компанијата и сликата во повеќе конкурентна средина.

Конечно, хендикепот е еден од факторите кои можат да придонесат за "разновидност", а разновидност значи зголемување на вредноста во управување со компанијата. Сепак, хендикепот често се наметнува во полза на други разновидни критериуми, па инвалидитетот треба да биде конкретно вклучен во рамките на CSR.[32]

Погледни уште

уреди

Белешки

уреди
  1. D Wood, 'Corporate Social Performance Revisited' (1991) 16(4) The Academy of Management Review
  2. R Freeman, Strategic management :a stakeholder approach (Pitman 1984) ISBN 9780273019138, on &ots=6ZkgH5ObRI&sig=blXypqsI33PKbEs4Tzk0RBQ-tfg#v=onepage&q&f=false books.google.com
  3. Saether, Kim T.; Ruth V. Aguilera; и др. (2008). „Corporate Social Responsibility in a Comparative Perspective“ (PDF). Во Crane, A. (уред.). The Oxford Handbook of Corporate Social Responsibility. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0199211593. Архивирано од изворникот (PDF) на 2009-03-27. Посетено на 2008-03-06.
  4. Habisch, André; Jan Jonker, Martina Wegner, R. Schmidpeter (eds.) (2005). Corporate Social Responsibility across the Europe. Heidelberg: Springer. ISBN 978-3-540-23251-3.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link) CS1-одржување: излишен текст: список на автори (link)
  5. „архивски примерок“. Архивирано од изворникот на 2012-03-07. Посетено на 2012-01-16.
  6. R.H. Gray, D.L.Owen & K.T.Maunders, Corporate Social Reporting: Accounting and accountability (Hemel Hempstead: Prentice Hall, 1987) p. IX.
  7. D. Crowther, "Social and Environmental Accounting" (London: Financial Times Prentice Hall, 2000), p. 20
  8. See Companies Act 2006 section 417 ff
  9. http://www.unglobalcompact.org/docs/communication_on_progress/COP_Policy_Feb11.pdf
  10. „Home“.
  11. Orlitzky, Marc; Frank L. Schmidt, Sara L. Rynes (2003). „Corporate Social and Financial Performance: A Meta-analysis“ (PDF). Organization Studies. London: SAGE Publications. 24 (3): 403–441. doi:10.1177/0170840603024003910. Архивирано од изворникот (PDF) на 2006-05-09. Посетено на 2008-03-07.
  12. „Corporate Social Responsibility and Ethical Careers“. University of Edinburgh Careers Service. Архивирано од изворникот на 2008-06-12. Посетено на 2008-03-07.
  13. Bhattacharya, CB, Sankar Sen and Daniel Korschun (2011) Leveraging Corporate Social Responsibility: The Stakeholder Route to Business and Societal Value, Cambridge University Press, Cambridge: UK.
  14. Bhattacharya, C.B., Sankar Sen and Daniel Korschun (2008), "Using Corporate Social Responsibility to Win the War for Talent," MIT Sloan Management Review, 49 (2), 37-44; „The Good Company“. The Economist. 2005-01-20. Посетено на 2008-03-07.
  15. Korschun, Daniel, C.B. Bhattacharya and Scott Swain (2011), When and How Does Corporate Social Responsibility Encourage Customer Orientation? Working Paper. |url= http://www.esmt.org/en/310145
  16. Eisingerich, A.B.; Ghardwaj, G. (2011). „Corporate Social Responsibility: Does Social Responsibility Help Protect a Company's Reputation?“. MIT Sloan Management Review. 52 (March): 18.
  17. Kytle, Beth; paramveer singh (2005). „Corporate Social Responsibility as Risk Management: A Model for Multinationals“ (PDF). Social Responsibility Initiative Working Paper No октомври. Cambridge, MA: John F. Kennedy School of Government, Harvard University. Посетено на 2008-03-07.
  18. Paluszek, John (April 6–7, 2005). „Ethics and Brand Value: Strategic Differentiation“. Business and Organizational Ethics Partnership Meeting. Markkula Center for Applied Ethics, Santa Clara University. Архивирано од изворникот (PowerPoint) на 2007-07-13. Посетено на 2008-03-07.
  19. "Dr. Tantillo’s 30-Second 'How To': How To Brand CSR The American Apparel Way" Архивирано на 29 април 2013 г. Marketing Doctor Blog. March 28, 2008.
  20. 20,0 20,1 Friedman, Milton (1970-09-13). „The Social Responsibility of Business is to Increase its Profits“. The New York Times Magazine. Архивирано од изворникот на 2008-03-12. Посетено на 2008-03-07.
  21. c.f., Aquino, M.P., Nuestro Clamor por la Vida. Teología Latinoamericana desde la Perspectiva de la Mujer (San José, Costa Rica: Departamento Ecuménico de Investigaciones, 1992), et al.
  22. „Real Leadership Alliance“. Архивирано од изворникот на 2019-08-10. Посетено на 2021-08-13.
  23. Friends of the Earth (28 април 2005). "British American Tobacco Report Shows Truth Behind Greenwash". Соопштение за печат.  посет. 7 март 2008 г
  24. McKibben, Bill (November/December 2006). „Hope vs. Hype“. Mother Jones. Посетено на 2008-03-07. Проверете ги датумските вредности во: |date= (help)
  25. „McDonald's Corporation CSR information“. Архивирано од изворникот на 2010-04-09. Посетено на 2012-01-17.
  26. Ganguly, S (1999) The Investor-State Dispute Mechanism (ISDM) and a Sovereign’s power to protect public health. Columbia Journal of Transnational Law 38:113
  27. Eisingerich, A.B.; Rubera, G.; Seifert, M.; Bhardwaj, G. (2011). „Doing Good and Doing Better Despite Negative Information? The Role of Corporate Social Responsibility in Consumer Resistance to Negative Information“. Journal of Service Research. 14 (February): 60–75. doi:10.1177/1094670510389164. Архивирано од изворникот на 2011-12-20. Посетено на 2012-01-17.
  28. Roux, M. (2007). „Climate conducive to corporate action: 1 All-round Country Edition“. The Australian: 14. Архивирано од изворникот на 2007-09-08.
  29. Tullberg, J.; Tullberg, S. (1996). „On Human Altruism: The Discrepancy between Normative and Factual Conclusions“. Oikos. 75 (2): 327–329. doi:10.2307/3546259. JSTOR 3546259.
  30. Danish Centre for CSR's official website CSRgov.dk Архивирано на 3 јули 2009 г.
  31. Shumate, M; O'Conner, A. (2010). „The symbiotic sustainability model: Conceptualizing NGO-corporate alliance communication“. Journal of Communication. 60 (3): 577–609. doi:10.1111/j.1460-2466.2010.01498.x.
  32. [rsed.fundaciononce.es/en/introduccion_RSED.htmlCached- „CSR and disability“] Проверете ја вредноста |url= (help). Посетено на 1/10/2011. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate= (help)

Наводи

уреди