Калмички јазик

Калмичкиот ојратски (Хальмг Өөрдин келн), или попознат само како калмички (Хальмг келн) е монголски јазик кој се зборува воглавно во Русија. Калмичкиот се смета или за засебен јазик, или како дијалект на ојратскиот јазик. Јазикот е мајчин јазик на Калмиците и се зборува во Калмикија, Русија, каде е службен јазик. Калмиците се потомци на Ојратите кои се доселиле во северозападниот дел на басенот на Каспиското Езеро. Според УНЕСКО, јазикот е дефинитивни загрозен. Јазикот се пишува на кирилица.

Калмички јазик
Хальмг келн Xal‘mg keln
Застапен во	Русија
Подрачје	Калмикија
Народ	Калмици
Говорници	80,500 (2010)
Јазично семејство	монголски централни ојратски торгутски и дорбетски калмички јазик
Писмо	кирилица, латиница, јасно писмо
Статус
Службен во	Калмикија, Русија
Јазични кодови
ISO 639-3	–
Linguist	xal-kal
Linguasphere	part of 44-BAA-b

Двојазичен руски и калмички знак во Елиста

Географска распространетост

Повеќето Калмици живеат во Калмикија, Русија, каде јазикот е службен. Мала група Калмици живеат и во Франција и САД, но употребата на јазикот е во пад. Бројот на говорници во дијаспората не е познат. Калмичкиот се смета за загрозен јазик.

Класификација

Од синхронска перспектива, калмичкиот е најистакната варијанта на ојратскиот јазик. Калмичкиот е многу сличен со ојратските дијалекти во Монголија и Кина и во морфолошка и во фонолошка смисла. Разликата меѓу дијалектите е во зборовниот фонд, бидејќи калмичкиот имал влијание од рускиот и од туркиските јазици

Главни одлики на калмичкиот се аглутинацијата и самогласната хармонија. Има заеднички елементи со уралските и туркиските јазици, што укажува на далечен заеднички предок.

Писмо

Писмената традиција на ојратскиот потекнува од 11 век која се користело ујгурското писмо. Официјалната калмичка азбука, јасното писмо, било создадено во 17 век од калмичкиот будистички монах Заја Памдит. Во 1924 година ова писмо било заменето со кирилицата. Во 1930 година се користела латиницата, а во 1938 година се сменила пак во кирилица. Азбуката на калмичкиот е:

Кирилица	МФА	Превод		Кирилица	МФА	Превод
Аа	a	a		Оо	ɔ	o
Әә	ə	ä		Өө	o	ö
Бб	p,pʲ	b		Пп	(pʰ ), (pʰʲ )	p
Вв	w,wʲ	v, w		Рр	r,rʲ	r
Гг	ɡ,ɡʲ,ɢ	g		Сс	s	s
Һһ		gh		Тт	tʰ,tʰʲ	t
Дд	t,tʲ	d		Уу	ʊ	u
Ее	je	ye		Үү	u	ü
Ёё	jɔ	yo		Фф	( f )	f
Жж	ʧ	zh		Хх	x,xʲ	h
Җҗ		dzh, j		Цц	ʦʰ	ts
Зз	ʦ	(d)z		Чч	ʧʰ	ch
Ии	i	i		Шш	ʃ	sh
Йй	j	y		Щщ	(sʧ )	shch
Кк	( k ), (kʲ )	k		Ыы	i	y
Лл	ɮ,ɮʲ	l		Ьь	ʲ	'
Мм	m,mʲ	m		Ээ	e	e
Нн	n,nʲ	n		Юю	jʊ	yu
Ңң		ng		Яя	ja	ya

Надворешни врски

• Јазична политика и историја во Калмикија
• Руско-калмички речник Архивирано на 10 ноември 2013 г.