Ичко Бојчев
Ичко Бојчев (1882 — 1960) — македонски револуционер, учесник во македонското револуционерно движење, деец на Македонската револуционерна организација и Внатрешната македонска револуционерна организација.
| Ичко Бојчев | ||
| ||
| Роден | 1882 Гуменџе, Кукушко, Егејска Македонија | |
|---|---|---|
| Починал | 17 јануари 1960 Горна Џумаја, Пиринска Македонија | |
Животопис
уредиМакедонска револуционерна организација
уредиИчко Бојчев е роден во 1882 година во гратчето Гуменџе, тогаш во Османлиското Царство (денес Гумениса, Грција) во семејството на земјоделците Лина и Димо Бојчеви. На 12 години останува сирак и израснал во сиромаштија. Во 1894 година завршува основното училиште во Гуменџе, а потоа се пресели во Солунската машка гимназија, каде изучува географија и историја. Таму се вклучува прво во тајните кружоци, а потоа и во Македонската револуционерна организација.
Во Илинденското востание учествува во четата на Апостол Петков. По задушување на востанието Ичко се префрла во Кукушката чета, предводена од Христо Чернопеев. Ичко Бојчев учествува во бомбашкиот напад на железничкиот мост во селото Аматово во септември 1904 година. По востанието Бојчев останува надвор од раздорот кој настанал во Револуционерната организација. На 29 јули 1905 година е делегат на седницата на првиот (редовен) конгрес на Серскиот револуционерен округ во месноста Белемето, а во средината на август 1905 година е избран за горноџумајски војвода, делува на левиот брег на Струма, додека Петар Китанов дејствува на десната страна [1]. Како околиски војвода Ичко Боjчев води голем број борби со турскиот аскер и башибозук. Четата на Ичко е предадена заедно со онаа на Јане Сандански кај село Марулево од еден Цинцар. По престрелка со аскерот во текот на ноќта успеваат да се извлечат. Ичко Бојчев често се префрла во Бугарија, како често ликвидира турски разбојници на нејзината територија, за да не предизвикува турските власти во Горноџумајско. Ги подобрува каналите на Организацијата и привлекува во нејзините редовите многу работници. Бојчев останува горноџумајски војвода до Младотурската револуција од 1908 година, кога ВМОРО се легализира.
Во 1908 година Ичко Бојчев се легализира заедно со Александар Бујнов, Димо Хаџи Димов и Јане Сандански, кој подоцна станал негов кум. Во пролетта 1910 година се жени за богата девојка од Горна Џумаја Александра, која му раѓа 4 деца: Виктор, Бојчо, Венета и Елисавета. Ичко Бојчев е назначен за административен раководител (мудир) на Кресненската нахија, но во мај 1911 година, откако односите со младотурците се влошуваат, формира повторно четата и минува во илегала.
Низ војните
уредиНа 7 октомври 1912 година, откако Балканскиот сојуз и објавил војна на Турција, четата на Ичко Бојчев заедно со војници од Седмата пешадиска рилска дивизија ја ослободува Горна Џумаја. На 10 октомври го зазема кресненско дефиле со 64 четници и околу 100 волонтери и два дена ги задржува турските сили. По пристигнувањето на Седмата дивизија биле одбиени турските сили и било ослободено цело Пиринско.
Во Втората балканска војна, Ичко со четата, во составот на Македонско-одринското ополчение, дава борби на српските сили кај Султан тепе - Кочанско и кај месноста Говедарци, во близина на селото Каменица.
По војната, Ичко Бојчев е испратен од Христо Чернопеев во Малешевско, на крајот на 1914 година е во Тиквешко, а во летото 1915 година влегува во Битолскиот револуционерен округ. Насекаде тој дава борби на српските вооружени сили. Во Првата светска војна, Ичко Бојчев се вклучува во т.н 11-та македонска дивизија и се стекнува со подофицерски чин. Учествува во борбите против војските на Антантата во Криволак, Гевгелија, Дојран, при Битола во битка кај свиокот на Црна и други, на крајот на војната во септември 1918 година ја заштитува родната земја при пробивот кај Добро Поле.
ВМРО
уредиВеднаш по Солунското примирје од 29 септември 1918 година и втора бугарска национална катастрофа, Ичко Бојчев се прибира во Горна Џумаја. Таму на 5 октомври е назначен за горноџумсјки околиски началник, каде подоцна не дозволува во градот да се утврдат сенегалски окупаторски сили. Ичко Бојчев станува член на локалното раководство на новоформираната Внатрешна македонска револуционерна организација од Тодор Александров. По започнатите братоубиства во ВМРО по 1922 година си поднел оставка. Од 1923 година до 1928 година е директор на тутунската кооперација "Бохча" во Горна Џумаја. Во 1929 година е избран за помошник на градоначалник на Кирил Тимчев, а во 1933 година се враќа во раководно тело на ВМРО.
Подоцнежни години
уреди.jpg)
По 19 мајскиот државен удар во 1934 година е интерниран во Стара Загора со неколку свој другари. Ичко Бојчев го помага локалниот гарнизонен началник до враќањето во Горна Џумаја во пролетта 1935 година. Се откажува од политичка активност и е назначен за претседател на ревизорната комисија при Популарната банка која дава пензии на заслужни револуционерни дејци. Тој самиот добива манимална пензија. По Деветосептемврискиот државен удар во 1944 година новата власт се однесува добро кон Ичко Бојчев и му доделува поголема пензија. На 1 август 1950 година пред прославата на 47 годишнината од Илинденското востание, Ичко Бојчев е насилно населен во градот Бела црква, заедно со сопругата и ќерката Елисавета. Се враќаа во Горна Џумаја во 1954 година откако е откажан иселническиот режим.
На пописот на населението од 1946 година, кога Македонците биле внесени како посебна национална графа во Пиринска Македонија, односно во Бугарија, Ичко Бојчев, заедно со еден дел од македонски интелектуалци, се спротистваил на таквата политика предводена од БКП и Георги Димитров. Бојчев им се обратил на статистичарите со следните зборови:
- Јас сум македонски бугарин и не мислам да ја одрекувам својата националност пред било кого [2]... Во мојата долгогодишна дејност, како востаник и четник, околиски началник, кооперативен дејник, помошник-градоначалник и др., никогаш не сум се раководел од материјални и лични интереси. Доколку силите и возможностите ми дозволувале, јас сум се борел против потисниците и за благото на нашиот народ. Отсекогаш сум се стремел да бидам полезен на Бугарија и бугарскиот народ. Верувам, дека достоинствено сум ги исполнил својот човечки и граѓански долг и мојот мојот придонес за користа на татковината не може лесно да се избрише [3]
Ичко Бојчев умира на 17 јануари 1960 г., на погребот се собрале голем број на луѓе. Еден свештеник се осмелил да отслужи опелото со христијански песни и обредна церемонија. Во Горна Џумаја (Благоевград) на името на војводата е наречен улица, издигнат е негов споменик и е отворена спомен плоча на местото каде што била неговата куќа. Претседателот на Бугарија Георги Прванов го наградува внукот на војводата, Христо Григоров, со орден "100 години Илинденско - Преображенското востание" [4][5].
Наводи
уреди- ↑ Драгомиров, Васил. Спомени, во: Борбите в Македония, Звезди, София, 2005, стр. 186.
- ↑ Декларация пред представителите на властта в Благоевград през 1946 година при насилствената македонизация, во: Христо Григоров, „Ичко Бойчев - горноджумайският войвода. Живот и революционно дело /1882-1960/“, Библиотека Македония, София 1999 г., стр. 2, 38
- ↑ Автобиография на Ичко Бойчев, во: Христо Григоров, „Ичко Бойчев - горноджумайският войвода. Живот и революционно дело /1882-1960/“, Библиотека Македония, София 1999 г., стр. 40
- ↑ Христо Григоров, „Ичко Бойчев - горноджумайският войвода. Живот и революционно дело /1882-1960/“, Библиотека Македония, София 1999 г. ISBN 954-679-104-0
- ↑ Николов, Борис Й. Вътрешна македоно-одринска революционна организация. Войводи и ръководители (1893-1934). Биографично-библиографски справочник, София, 2001, стр. 21.