Википедија

Економија на Малдивите

Економијата на Малдивите — мешаното стопанство на Малдивите која се заснова на главните активности на туризам, риболов и превоз.

Економија на Малдиви
Мале, комерцијален центар на Малдиви
ВалутаМалдивска руфија (MVR, Rf)
Фискална годинаКалендарска година
Трговски организацииСТО, САФТА
Статистика
БДП
  • ▲ $5.786 милијарди (номинален, 2019.)[1]
  • ▲ $8.667 милијарди (ПКМ, 2019.)[1]
Пораст на БДП
  • 6.9% (2018) 5.2% (2019e)
  • −13.0% (2020f) 8.5% (2021f)[2]
БДП/жит.
  • ▲ $15,563 (номинален, 2019.)[1]
  • ▲ $23,312 (ПКМ, 2019.)[1]
БДП по секторземјоделство (4%), индустрија (23%), услуги (73%) (2012)
Инфлација2.3% (2020.)[1]
Сиромашно население
  • 8.2% (2016)[3]
  • 6.6% помалку од $5.50 на ден (2016)[4]
Џиниев коефициент31.3 medium (2016)[5]
Работна сила
  • ▲ 278,813 (2019)[6]
  • 54.1% вработеност (2016)[7]
Водечки индустриипреработка на риба, туризам, испорака, градење на брод, обработка на кокос, облека, ткаенина, јаже, експлоатација на песок
Ранг според Индекс на леснотија▼ 147-ма (средно, 2020)[8]
Надворешност
Извоз$309 милиони (2017)
Извозни добраfish
Главни извозни партнери Шри Ланка 50.1%
 САД 10.7%
 Франција 7.8%
 Германија 6.8%
 Обединето Кралство 4.2% (2017)[9]
Увоз$1390 милиони (2017)
Увозни добранафтени производи, бродови, храна , облека, средни и капитални добра
Главни увозни партнери Кина 19.7%
 Сингапур 16.2%
 Индија 15.1%
 Малезија 9.2%
 Шри Ланка 8.1% (2017)[10]
Бруто надворешен долг$742 милиони (2014 est.)
Јавни финансии
Јавен долг$316 милиони (2004.)
Приходи$758 милиони (2010.)
Расходи$362 милиони; вклучувајќи капитални трошоци од 80 милиони американски долари (проценка на 2004 година)
Економска помошN/A
Девизни резерви$540 милиони (септември 2016.)
Главен извор на податоци: Светска книга на факти на ЦИА
Сите вредности, освен ако не е запишано поинаку, се во ам. долари

Туризмот е најголемата индустрија на Малдивите, сочинувајќи 28% од БДП и повеќе од 60% од девизните приходи на Малдивите. Туризмот во голем дел го полни сегашниот БДП по глава на жител [11] кој се зголемил со 265% во 1980-тите и уште 115% во 1990-тите. Над 90% од приходите на државните даноци потекнуваат од увозни давачки и даноци поврзани со туризам. Риболовот е втор водечки сектор на Малдивите. Програмата за економски реформи од страна на владата во 1989 година ги укинала квотите за увоз и отворила извесен извоз во приватниот сектор. Последователно, ги либерализирала регулативите за да овозможи повеќе странски инвестиции. Земјоделството и производството играат мала улога во економијата, ограничени од ограничената достапност на обработливо земјиште и недостигот на домашна работна сила. Поголемиот дел од основната храна се увезува. Индустријата на Малдивите се состои главно од производство на облека, градење чамци. Тоа сочинува околу 18% од БДП. Властите на Малдиви се загрижени за влијанието на ерозијата и можното глобално затоплување во ниската земја.

Меѓу 1.190 острови на Малдивите, само 198 се населени. Населението е расфрлано низ целата земја, а најголема концентрација има на главниот град на островот Мале. Ограничувањата на вода за пиење и обработливо земјиште, плус дополнителна тежина на метеж се некои од проблемите со кои се соочуваат домаќинствата во Мале.

Развојот на инфраструктурата на Малдивите главно зависи од туристичката индустрија и нејзините комплементарни терцијарни сектори, транспорт, дистрибуција, недвижнини, градежништво и влада. Даноците за туристичката индустрија се користат за подобрување на технологијата во земјоделскиот сектор.

Макро-економски тренд

уреди

Следува графикон на трендот на бруто домашниот производ на Малдиви по пазарни цени проценети [1] од Меѓународниот монетарен фонд со бројки во милиони руфии .

Година Бруто домашен производ Размена на американски долар Приход по глава на жител
(како % од $)
1980 440 7,58 руфии 3.11
1985 885 7.08 руфии 3,85
1990 2.054 9,55 руфии 4,34
1995 4.696 11,76 руфии 6,29
2000 7.348 11,77 руфии 6,77
2005 10.458 12,80 руфии 5,33
2011 10.458 15,40 руфии 7,43

За споредби на паритетот на куповната моќ, американскиот долар се разменува само за 12,85 руфии. Средните плати изнесувале 4,15 американски доларипо час во 2009 година.

Малдивите доживеале релативно ниска инфлација во последните неколку години. Растот на реалниот БДП во просек бил околу 10% во 80-тите години на минатиот век. Тој се проширил за исклучителни 16,2% во 1990 година, се намалил на 4% во 1993 година и, во текот на деценијата 1995-2004, реалниот раст на БДП во просек бил нешто над 7,5% годишно. Во 2005 година, како резултат на цунамито, БДП се намалил за околу 5,5%; сепак, економијата се вратила во 2006 година со пораст од 13%.[12]

Малдивите имале трговски дефицит од 200 до 260 милиони долари од 1997 година. Трговскиот дефицит се намалил на 233 милиони американски долари во 2000 година од 262 милиони американски долари во 1999 година, во 2004 година 444 милиони американски долари .

Меѓународната испорака до и од Малдивите главно ја управува приватниот сектор со само мал дел од тонажата пренесена на пловни објекти управувани од националниот превозник, Maldives Shipping Management Ltd.

Со текот на годините, Малдивите добиле економска помош од мултилатерални развојни организации, вклучително и Програмата за развој на Обединетите нации, Азиската банка за развој и Светската банка. Поединечни дарители, вклучително и Јапонија, Индија, Европа, Австралија, арапски земји (како што се Исламската банка за развој и Кувајтскиот фонд ) исто така придонеле.

Во 1956 година, билатерален договор му овозможило на Обединетото Кралство пристап до Ган во Аду Атол на крајниот југ, да воспостави база, за возврат на британската помош. Сепак, договорот завршил во 1976 година, кратко време по затворањето на воздушната станица Ган.

Следната табела ги прикажува главните економски индикатори во периодот 1980–2017 година.[13]

Година 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
БДП во $ (милијарди)
(ПКМ)
 0,22 0,47 0,73 1,14 1,85 2,62 3,40 3,77 4,21 3,96 4,29 4,75 4,95 5,39 5,90 6,10 6,45 6,89
БДП по глава на жител во $

(ПКМ) 		1.470 2.563 3.460 4.670 6.835 8.916 11.359 12.365 13.597 12.581 13.413 14.599 14.964 16.017 17.248 17.532 18.245 19,151
Раст на БДП
(реално) 		18,8 % 13.8 % 4,0 % 7.4 % 4.8 % .413,4 % 25,8 % 8.1 % 9,5 % 66.6 % 7.1 % 8.4 % 2.3 % 7.1 % 7.6 % 2.2 % 4,5 % 4.8 %
Инфлација
(во проценти) 		28,9 % 9.2 % 15,5 % 5.5 % 81.8 % 2.5 % 3.5 % 6.8 % 12.0 % 4,5 % 6.2 % 11.3 % 11,9 % 3.8 % 2.1 % 1,0 % 0,5 % 2.8 %
Државен долг
(Процент на БДП) 		. . . . . . . . . . . . 39 % 42 % 37 % 36 % 39 % 48 % 53 % 52 % 53 % 53 % 54 % 57 % 66 % 69 %

Економски сектори

уреди

Туризам

уреди

Од 2007 година, Малдивите успешно ги промовираат своите природни убавини за туризам. Прекрасните, незагадени плажи на малите корални острови, сините води и зајдисонцата ги привлекуваат туристите ширум светот, со приход од околу 325 милиони долари годишно. Туризмот и другите услуги во терцијалниот сектор придонел со 33% во БДП во 2000 година.

Од основањето на првото одморалиште во 1972 година, над 84 острови се развиени како туристички одморалишта, со вкупен капацитет од околу 16.000 легла. Бројот на туристи (главно од Европа) кои ги посетиле Малдивите се зголемил од 1100 во 1972 година на 280 000 во 1994 година. Во 2000 година, туристичките пристигнувања надминале 466.000. Просечната стапка на посетеност е 68%, со просечен број на туристи кои престојуваат 8 дена и трошат околу 755 американски долари.

Евидентирано е дека над 1 милион туристи ги посетиле островите во 2014 година

Риболов

уреди

Овој сектор вработува околу 20% од работната сила и придонесува со 3% од БДП. Целиот риболов се прави по линија бидејќи употребата на мрежи е нелегално. Производството во риболовниот сектор изнесувало околу 119.000 метрички тони во 2000 година, од кои повеќето биле улов на туна. Околу 50% од рибите се извезуваат, особено во Шри Ланка, Германија, Велика Британија, Тајланд, Јапонија и Сингапур. Речиси 42% од извозот на риба се состои од исушена или конзервирана риба, а уште 31% е замрзнат, а останатите 10% се извезуваат како свежа риба. Вкупниот извоз на риба достигнал околу 40 милиони долари во 2000 година. Рибарската флота се состои од околу 1.140 мали чамци со рамно дно.

Земјоделството

уреди

Поради достапноста на сиромашна почва и недостиг на обработливо земјиште на островите, земјоделството е ограничено на само неколку егзистенцијални култури, како што се кокос, банана, хлебни овошја, папаја, манго, тарос, бетел, чили, сладок компир и кромид. Земјоделството придонесува со околу 6% од БДП. Малдивците претежно користат „хидропоника“ за да ги зголемат прехранбените ресурси низ целата земја.

Индустрија

уреди

Индустрискиот сектор обезбедува само околу 7% од БДП . Традиционалната индустрија се состои од градење бродови, додека модерната индустрија е ограничена на неколку конзервирачи за туна, пет фабрики за облека, постројка за флаширање и неколку претпријатија во главниот град кои произведуваат ПВЦ цевки, сапун, мебел и прехранбени производи. Нема закони за патенти на Малдивите.[14]

Финансиски

уреди

Банкарската индустрија доминира во малиот финансиски сектор на Малдивите. Седумте банки во земјата се регулирани од монетарната управа на Малдиви.[15] Малдивите немаат данок на приход, продажба, имот или данок на добивка на капитал и се смета дека го има наједноставниот даночен систем во светот.[16] Мрежата за даночна правда им дава на Малдивите „резултат на тајност“ 92 според индексот на финансиска тајна во 2011 година - највисок резултат во таа категорија од која било рангирана земја.[17]

Испорака

уреди

Почнувајќи од 90-тите, пристаништето во Мале добило над 10 милиони фунти заеми од Азиската банка за развој наменети за надградба на инфраструктурата.[18] Азиската банка за развој забележува дека од 1991 до 2011 година, како резултат на заемите, годишната пропусна моќ во товарни тони изнесувала 273 000. До 2011 година тој број достигнал 1 милион.[19] Азиската банка за развојисто така обезбедила обука за вработените во пристанишната управа за да се зголеми ефикасноста. Азиската банка за развој и Владата на Малдиви, во заедничкиот извештај, се осврнале на пресвртот на бродот: „Она што траеше околу 10 дена во 1991 година, беше постигнато за 3,8 дена до 1997 година и околу 2,6 дена до 2014 година“.[20]

Друго

уреди

Традиционалните економски активности, како што се ткаење, правење накит, производство на слама и лакови, исто така, се наоѓаат на Малдиви.

Загриженост за животната средина

уреди

Постои зголемена загриженост кон коралниот гребен и морскиот живот поради ископување на корали (се користи за градење и производство на накит), раскопување на песок, загадување со цврст отпад и излевање нафта од чамци. Рударството на песок и корали го уништил природниот корален гребен што некогаш заштитувал неколку важни острови, сега ги прави многу подложни на ерозивните ефекти на морето. Уништувањето на големи корали поради топлината е исто така зголемена загриженост.[21]

Во април 1987 година, плимата и осеката ги зафатиле Малдивите, зафаќајќи голем дел од Мале и околните острови, што ги натерало властите на Малдиви да ги сфатат сериозно глобалните климатски промени. Истражување на INQUA во 2003 година открило дека реалното ниво на морето на Малдивите опаднало во 1970-тите и предвидува мали промени во следниот век.[22] Постои загриженост и во врска со сомнителните практики за риболов на ајкули кои се во сила на островот. Риболов на ајкула е забранет со закон, но овие закони не се применуваат. Населението на ајкули нагло се намалило во последните години.[23]

Азискиот кафеав облак лебди во атмосферата над северниот дел на Индискиот Океан и исто така претставува загриженост за земјата. Студиите покажуваат намалено сонце и зголемен киселински извор на дожд од овој облак.[24]

Енергија

уреди

Додека електричната енергија на Малдивите историски доаѓа целосно од дизел генератори, сончевата енергија сè повеќе се усвојува за да се избегнат високите трошоци за гориво. Одморалиштето на Алиф Дал Атол тврди дека ја има најголемата океанска пловечка сончева централа во светот, со 678 kW доволно за да се снабди врвната побарувачка.[25] Министерството за животна средина на земјата распоредило хибридни системи на сончеви батерии-дизел низ надворешните острови за да ги намали субвенциите за увезен дизел и да промовира независност на енергијата со низок јаглерод.[26]

Инвестиции во образованието

уреди

Владините трошоци за образование изнесувале 18% од буџетот во 1999 година. И јавните и приватните училишта постигнале извонреден напредок во последната деценија. Понатаму, постојат приватни институции кои се екипирани од наставници платени од заедницата без формална обука кои обезбедуваат основни вештини за броење и писменост покрај религиозните знаења.

Современите училишта ги водат и владиниот и приватниот сектор, истовремено обезбедувајќи основно и средно образование. Како што се проширува современиот училиштен англиско-среден систем, традиционалниот систем постепено се надградува. До почетокот на 1998 година, повеќе од 30 острови биле опремени за да обезбедат едукација за одделенија 8, 9 и 10. Околу 164 острови обезбедиле образование до 5, 6 или 7 одделение. Во Мале е единственото училиште за 11 и 12 одделение, со училиште на најјужниот остров Ган предвидено да ги понуди последните 2 години почнувајќи од 2002 година.

Седум институти за пост-средно техничко оспособување обезбедуваат можности за младите да стекнат вештини кои се барани. Светска банка веќе има посветено 17 милиони американски долари за развој на образованието во периодот 2000–04 година и планира да издвои дополнителни 15 милиони американски долари за развој на човекот и учење на далечина во овој период. Во текот на 2001–03, АДБ планирала да го поддржи развојот на пост-средното образование на Малдиви

Сиромаштија, приход и родова нееднаквост

уреди
 
Стари улични продавачи во Мале

Малдиви успешно ја постигнала својата Милениумска развојна цел (МРЦ) за намалување на процентот на луѓе кои живеат под линијата на сиромаштија на само 1% од 2011 година.[27] Гладувањето не постои, стапките на ХИВ се намалиле и маларијата е искоренета.[28] И покрај овие достигнувања и прогресивниот економски раст, развојните проблеми остануваат. Особено, земјата треба да ги реши разликите во приходите и половите.[29] Развојот на Малдивите се случил претежно во главниот град Мале; острови надвор од главниот град продолжуваат да се соочуваат со голема ранливост на сиромаштија, помал приход по глава на жител, помало вработување и ограничен пристап до социјални услуги. Истражувањето за приходите на домаќинствата ширум земјава во 1997-1998 година покажало дека просечниот приход во главниот град Мале е 75% поголем отколку на околните острови. Џиниевиот коефициент на Малдиви е 0,41.[30]

Сиромаштија и нееднаквост во приходите

уреди

Факторите што довеле до паѓање или останување на Малдивците во сиромаштија се:[28]

  1. Географија : Жителите на северните региони на Малдиви имаат тенденција да останат во сиромаштија повеќе од другите региони поради релативно пониското ниво на развој на Северот;
  2. Здравје : Малдивците кои не работат поради лошо здравје остануваат во сиромаштија веројатно поради помалата достапност до здравствените услуги во земјата;
  3. Млади членови на домаќинства : Поголем процент на млади членови на семејството резултира со помал вкупен приход на домаќинството;
  4. Женски членови на домаќинства : Пониска стапка на учество на трудот кај жените и затоа, домаќинствата со поголем процент жени ќе имаат помал приход на домаќинството.

Тешкотијата за пристап до социјалните услуги и инфраструктурата во надворешните атоли значи дека географијата е клучна причина за сиромаштијата и разликата во приходите на Малдиви.[28] На островите далеку од главниот град, има тенденција да има недостаток на производство, несоодветна употреба на рибни ресурси, развој на низа вредности и недоволен кредит за малите производители и претприемачи.[31] Недостатокот на земја и вода, неразвиените земјоделски практики и отсуството на услуги за поддршка на атолите значи ниско производство, а со тоа и ниски приходи во овие региони.

Родова нееднаквост

уреди

Малдивите се соочуваат и со родова нееднаквост. Во национално истражување во 2007 година, било утврдено дека една од секои три жени од Малдиви на возраст од 15-39 години била жртва на семејно насилство.[32] Стапката на учество на работната сила кај жените се намалила од 60% во 1978 година на 37% во 2005 година.[33] Малдивите се соочуваат со недостиг на вештини и ограничувања за развој на човечки ресурси што предизвикува помалку жени да бидат вработени.

Тековни напори

уреди

Владата ги препознала овие проблеми со разликите во приходите и половите разлики и со Програмата за развој на Обединетите нации (УНДП), Малдиви спровеле политики кои директно се однесуваат на овие прашања.[34][35] Во 2011 година, претседателот Нашид изјавил: „Најважниот објект за развој на една земја е нејзиниот народ ... и бидејќи жените се половина од населението во која било земја, со сигурност нивното целосно учество ќе го забрза темпото на развој“.[32]

Наводи

уреди
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 „World Economic Outlook Database, October 2019“. IMF.org. International Monetary Fund. Посетено на 20 October 2019.
  2. ↑ „Global Economic Prospects, June 2020“. openknowledge.worldbank.org. World Bank. стр. 98. Посетено на 24 June 2020.
  3. ↑ „Poverty headcount ratio at national poverty lines (% of population) - Maldives“. data.worldbank.org. World Bank. Посетено на 4 February 2020.
  4. ↑ „Poverty headcount ratio at $5.50 a day (2011 PPP) (% of population) - Maldives“. data.worldbank.org. World Bank. Посетено на 24 June 2020.
  5. ↑ „GINI index (World Bank estimate) - Maldives“. data.worldbank.org. World Bank. Посетено на 24 June 2020.
  6. ↑ „Labor force, total - Maldives“. data.worldbank.org. World Bank. Посетено на 4 February 2020.
  7. ↑ „Employment to population ratio, 15+, total (%) (national estimate) - Maldives“. data.worldbank.org. World Bank. Посетено на 4 February 2020.
  8. ↑ „Ease of Doing Business in Maldives“. Doingbusiness.org. Посетено на 2017-01-25.
  9. ↑ „Export Partners of Maldives“. OEC.
  10. ↑ „Import Partners of Maldives“. OEC.
  11. ↑ „архивски примерок“. Архивирано од изворникот на 2012-05-04. Посетено на 2020-11-13.
  12. ↑ „U.S. State Department estimate“. Посетено на 2009-07-31.
  13. ↑ „Report for Selected Countries and Subjects“ (англиски). Посетено на 2018-09-03.
  14. ↑ „Gazetteer - Patents“. www.billanderson.com.au. Архивирано од изворникот на 2018-09-26. Посетено на 2020-11-13.
  15. ↑ „MMA“. Архивирано од изворникот на 2015-04-02. Посетено на 4 March 2015.
  16. ↑ „Which country has the simplest taxation system?“. Slate Magazine. Посетено на 4 March 2015.
  17. ↑ „Архивиран примерок“. Архивирано од изворникот на 2013-08-28. Посетено на 2013-08-12.
  18. ↑ adbadmin (24 April 2007). „Domestic Maritime Transport Project“. Посетено на 17 October 2016.
  19. ↑ Bank, Asian Development (16 August 2012). „Maldives: Malé Container Port Boosts Economy“. Посетено на 17 October 2016.
  20. ↑ „архивски примерок“ (PDF). Архивирано од изворникот (PDF) на 2018-04-17. Посетено на 2020-11-13.
  21. ↑ Sheppard, Charles R.C. (Sept 18, 2003) "Predicted recurrences of mass coral mortality in the Indian Ocean" Nature 425(6955): pp.294-296
  22. ↑ Mörner, Nils-Axel; Tooley, Michael; and Possnert, Göran (2004) "New perspectives for the future of the Maldives" Global and Planetary Change 40: pp.177–182;
  23. ↑ Bloody shark slaughter in the island paradise Der Spiegel (German), 09-15-2008.
  24. ↑ Srinivasan, J. et al. (2002) "Asian Brown Cloud – fact and fantasy" Current Science 83(5): pp.586-592;
  25. ↑ „World's largest solar plant at sea is installed at Maldives resort“ (англиски). Посетено на 2020-02-20.
  26. ↑ „ADB launches plan to repower diesel-reliant Maldives with solar hybrids“. PV Tech (англиски). Архивирано од изворникот на 2020-09-23. Посетено на 2020-02-20.
  27. ↑ „UNDP Maldives: Poverty Reduction“. UNDP Maldives. Архивирано од изворникот на 2011-12-03.
  28. ↑ 28,0 28,1 28,2 "Vulnerability and Poverty Dynamics in the Maldives." Institution for International and Development Economics. 2007-08-02.
  29. ↑ „UNDP's response to the Global Economic crisis“ (PDF). /www.undp.org. Архивирано од изворникот (PDF) на 2011-12-01.
  30. ↑ „Child Poverty in Maldives“. Ministry of Planning and National Development, Maldives. Архивирано од изворникот на 2012-06-14. Посетено на 2020-11-13.
  31. ↑ „Rural Poverty in the Republic of Maldives“. Rural Poverty Portal. International Fund for Agricultural Development. Посетено на 23 February 2012.
  32. ↑ 32,0 32,1 Naish, Ahmed (27 November 2011). „Eliminating Gender Inequality Essential for Development, Says President“. Minivan News. Архивирано од изворникот на 29 November 2011.
  33. ↑ „Maldives: Gender and Development Assessment“ (PDF). Asian Development Bank. 2007. Архивирано од изворникот (PDF) на 2012-04-24.
  34. ↑ „UNDP Maldives Country Office Gender Mainstreaming Strategy“ (PDF). UNDP Maldives. Архивирано од изворникот (PDF) на 2012-06-02.
  35. ↑ „Fast Facts“ (PDF). United Nations Development Programme, UNDP Maldives. Архивирано од изворникот (PDF) на 2011-12-03.

Надворешни врски

уреди
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Економија_на_Малдивите&oldid=5181290“