Википедија

Езеро Увс (слив)

Езерото Увс (слив) (исто така, слив на Увс Нур или басен на Убс Нур,) е ендорејски басен кој се наоѓа на територијалната граница на Монголија и Тува, република на Руската Федерација. Сливот е дел од Средниот азиски слив на дренажа и е именуван по езерото Увс (Увс Нур, Убсу Нур), големо солено езеро сместено во западниот дел на неговиот слив и е еден од последните остатоци од степите мамути. Езерото Увс е плитко езеро со површина од 3.350 км2 Целиот негов слив, кој вклучува неколку помали езера, е 70.000 км2.[1]

Езерото Урс, исто така, може да се однесува на Убсунур Хулоу, што е западниот дел на сливот на дренажа, или на над 10.000 км2 на заштитени подрачја што го покриваат езерото и неговата околина. Вдлабнатината го формира северниот дел на депресијата на Големите езера, чија површина е над 100.000 км2 Вдлабнатината, и поголемиот дел од сливот на дренажата, се наоѓа во провинциите Хавсгал, Завхан и Увс во северозападна Монголија и во областа Мангун-Тајгински, Овиурски, Тес-Кемски и Ерзински во јужна Тува.

Сливот е дел од комбинација на подигнати земјишта и вдлабнатини што се наоѓаат низ планинските региони Тану-Ола и Алтај. Тука, најсеверната пустина на светот се среќава со најужната зона на тундра во Северната полутопка. Површина од 10.560 км2, од кои околу три четвртини лежи во Монголија, беше назначен за резерват на биосферата во 1997 година, а делумно преклопувачката зона со иста големина беше назначена за светско наследство на УНЕСКО во 2003 година. Монголскиот дел од езерото и неговата непосредна околина беа дополнително усвоени како мочуриште Рамсар во 2004 година.

Убсунур Хулоу го опфаќа западниот дел на сливот Увс Нур

Географија

уреди
 
Големите Езера (сателит, со имиња на езерата)

Планините Тану-Ола ја формираат северната граница на Убсунур Хулоу. Езерот Тере-Хол, единственото свежо езеро на сливот, лежи, како езерото Увс, на руско-монголската граница. Повеќе источниот дел на сливот на езерото Увс се протега, на север, до сртот Сенгилен на планините Сајан и на исток, до сливот на езерото Сангиин Далај. Јужниот дел на вдлабнатината се граничи со сливот на езерото Кјаргас, со планините Кан Хакии кои ги одделуваат двата слива на Големите езера. Повеќе на исток, Планинскиот венец Булнај ја формира јужната граница на сливот на езерото Увс. Западно од сливот на езерото Увс се наоѓа ендорејскиот слив на езерото Урег, граничи со планините Алтај. Гребен Цаган Шибету делумно ги одделува сливот на езерото Увс и Урег. Југозападниот врв на сливот на езерото Увс опфаќа поголем дел од Турген Ул опсег, и вклучува североисточни падини на Хархира Ул.[2]

Археологија

уреди
 
Пор-Бажин, непосредно пред ископувањата во 2007-2008 година

Според Гринпис (Еколошка заедница), Убсунур Холоу брои 40.000 археолошки места од номадски Скити, Турци, Хуни и други племиња. Голем број од неговите археолошки артефакти остануваат непроучени. Во Средна Азија, таа има најголема концентрација на насипи, сочинувајќи околу половина од нејзините археолошки места, а многу од нив се постари од египетските пирамиди. Илјадници карпести резби и скулптури од камен остануваат од средновековните населби и будистичките храмови.[3][4]

Археолошките претреси извршени во 2007–2008 година на урнатините Пор-Бажин, кои се наоѓаат на островче во рускиот дел на езерото Тере-Хол, сугерираат дека куќиштето е изградено околу средината на втората половина на 8 век, под ујгурскиот хаганат.

Популација

уреди
 
Јуртите

Густината на населението е мала во Убсунур. Населени се скоро исклучиво од номадски народ Туван, одгледувачи на добиток кои живеат во јурти. Недостаток на индустрија и потпирање на жителите кон традиционалните начини на живот, како што е номадското пасиште, имаа мало влијание врз пределот и му овозможија на екосистемот да остане релативно ослободено од негативните ефекти што човековото присуство може да ги наметне.[4] И руските [5] и монголските делови на вдлабнатината се дом на номадски сточари од говеда Туван, кои живеат во јурти и го сочинуваат буквално целото население.

Флора и фауна

уреди
 
Монголска степа
 
Снежен леопард

Хулоу, кој се наоѓа на границата помеѓу Монголија и Русија, лежи на пресекот на сложените екосистеми. Неговата површина е 10.688 км2.[6] Теренот вклучува ледници, тајга, пустина, алпска тундра, суб алпски ливади и огромни области на планинска тајга. Постојат и пошумени степи, степи без дрвја, полусуви пустини и песочни дини кои постојано се менуваат. Тоа е разновидно природно живеалиште, произведува интеракција на евро-сибирскиот и средноазискиот-монголски животи на растенија и животни.[4]

Поради својата локација на дното на сибирските и средноазиските - монголски терени, флората и фауната на шуплината покажуваат голема биоразновидност за средните географски широчини. Овде цветаат животински видови кои живеат во планините и тундра, како што е сибирскиот срна и снегулката Алтај. Зафатен е и загрозениот снежен леопард, како и тајга-животни, како што се црвениот елен на Каспиите, рисот и волкот. Степските животни вклучуваат монголски ариш, кран демозел и долго-опашка сибирска верверица. Животните на пустина вклучуваат разни копнени животни како и цицачи. Видови на птици на број ги има само околу 359. Бидејќи шуплината е заштитено подрачје, многу антички видови изумрени во други региони овде нашле засолниште.[4]

Инструменти за зачувување

уреди
 
Увс Нур Холоу (сателит)

Во 1993 година Русија ги заштитила деловите на Туван во Убсунур Хулоу како природен резерват за природна биосфера Убсунурска Котловина.[4][7] Во 1995 година Гринпис Русија го подготви својот предлог да го номинира Убсунур Холоу, заедно со Монголија, за светско наследство, опишувајќи го како „еден од најголемите недопрени сливови во Средна Азија“.[3]

Биосферен Резерват

уреди

Биосферниот резерват Убсунур Хул е кревка вдлабнатина или вдлабнатина во планините сместена на територијалната граница на Монголија и Република Тува во Руската Федерација меѓу планините — планините Тану-Ола и планините Алтај — дел од комбинација на подигнати земјишта и депресии. Тука најсеверната пустина на светот се среќава со најјужната зона на тундра во светот.

Резерватот Убсунур Хулоу (Тува) во 1998 година доби статус на меѓународен бисоферен резерват, како чекор кон заштита на пустината на Јужен Сибир, кои содржат најголеми руски непроменети делови на екосистеми доминирани од сибирски бор и сибирски ела.[8]

Светско наследство

уреди

Убсунур Холоу бил номиниран за вклучување на второто руско светско наследство (првиот бил шумите Богородица Коми) во 1995 година како „еден од најголемите недопрени сливови во Средна Азија каде што може да се најдат до 40.000 неископани гробишта и други археолошки места од историски познати номадски племиња како што се Скитите, Турците и Хуните “.[3] Номинацијата беше поднесена заедно со Република Тува и Монголија и вклучува 75.000 км2 шума и степа и придружно културно и природно наследство. Другите страници вклучени во овој прв предлог на руски списоци беа:

Светското наследство на езерото Увс (слив), назначено како 769 рев во 2003 година, вклучува:

  1. Монгун Таига, Русија (50°12′N 90°12′E / 50.200° СГШ; 90.200° ИГД / 50.200; 90.200 ), западно од Езерото Увс (слив).
  2. Убсу-Нур, Русија (50°37′N 93°8′E / 50.617° СГШ; 93.133° ИГД / 50.617; 93.133 ), област на североисточниот врв на Езерото Увс.
  3. Ороку-Шинаа, Русија (50°37′N 94°0′E / 50.617° СГШ; 94.000° ИГД / 50.617; 94.000 ), северен дел од зоната околу реката Тес, во непосредна близина на дел 12 од монголската страна.
  4. Арисканиг, Русија (50°40′N 94°44′E / 50.667° СГШ; 94.733° ИГД / 50.667; 94.733 ), источно од претходната зона, делумно во планините Тану-Ола.
  5. Јамаалиг, Русија (50°15′N 94°45′E / 50.250° СГШ; 94.750° ИГД / 50.250; 94.750 ), западно од Ерзин.
  6. Цугер елс, Русија (50°5′N 95°15′E / 50.083° СГШ; 95.250° ИГД / 50.083; 95.250 ), северен дел на Езерото Тере-Хол, и околината.
  7. Улар, Русија (50°32′N 5°38′E / 50.533° СГШ; 5.633° ИГД / 50.533; 5.633 ), сместен во западниот дел на сртот Сенгилен.
  8. Цаган Шувут, Монголија (50°19′N 91°9′E / 50.317° СГШ; 91.150° ИГД / 50.317; 91.150 ), дел од Гребен Цаган-Шибету.
  9. Турген Ул, Монголија (49°46′N 91°22′E / 49.767° СГШ; 91.367° ИГД / 49.767; 91.367 ), планински венец јужно од езерото Ширег, во близина на Тирген, Увс.
  10. Езерото Увс, Монголија (50°20′N 92°53′E / 50.333° СГШ; 92.883° ИГД / 50.333; 92.883 ), најголемиот дел од зоната на езерото Увс.
  11. Алтан елс, Монголија (49°50′N 5°0′E / 49.833° СГШ; 5.000° ИГД / 49.833; 5.000 ), регион со песочна дина јужно од езерото Тере-Хол, вклучувајќи го и монголскиот дел од тоа езеро
  12. Река Тес, Монголија (50°28′N 93°45′E / 50.467° СГШ; 93.750° ИГД / 50.467; 93.750 ), зона помеѓу делтата кај езерото Увс и руската граница.

Поврзано

уреди

Наводи

уреди
  1. ↑ „Uvs Nuur Basin in Mongolia“. Nasa.gov. Архивирано од изворникот на 2008-09-24. Посетено на 2008-02-07.
  2. ↑ Ubsunur Hollow Архивирано на 8 јули 2018 г. at discover-tuva.com
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 „Russia's First World Heritage Site“. Centre for Ecological Sciences of the Indian Institute of Science. Посетено на 2018-07-09.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 „Uvs Nuur Basin“. Greenpeace. Архивирано од изворникот на 2019-09-26. Посетено на 2018-07-09.
  5. ↑ „The Uvs Nuur Basin: Russian-Mongolian Cooperation for Conservation of World Heritage“. UNESCO. 3 February 2006. Посетено на 2018-07-09.
  6. ↑ „Uvs Nuur Basin, Russian Federation (Tuva) & Mongolia“. United Nations Environment Programme. Архивирано од изворникот на 2008-05-10. Посетено на 2008-02-05.
  7. ↑ „The Uvs Nuur Basin“. www.nhpfund.org. Посетено на 2018-07-09.
  8. ↑ „Southern Siberia Hotspot in the Taiga“. Tiaga News. 1998. Архивирано од изворникот на 2000-08-16. Посетено на 2008-02-05.

 

Надворешни врски

уреди
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Езеро_Увс_(слив)&oldid=5280988“