Википедија

Девојка со бисерна обетка

слика од Јан Вермер

Девојка со бисерна обетка (холандски: Meisje met de parel)[1][2] — маслена слика на холандскиот сликар од златното доба Јоханес Вермер, датирана околу 1665 година. Низ вековите одејќи со разни имиња, станала позната со денешната титула кон крајот на XX век, по големата бисерна обетка што ја носела портретираната девојка.[3] Делото е во колекцијата на Маурицхаус во Хаг од 1902 година и е предмет на разни литературни третмани. Во 2006 година, холандската јавност ја избрала за најубава слика во Холандија.[4]

Девојка со бисерна обетка
Холандски: „Meisje met de parel“
Творец Јоханес Вермер
Година околу 1665 година
Вид Трони
Материјал Масло на платно
Димензии 44.5 см × 39 см
Место Маурицхаус, Хаг, Холандија

Опис

уреди

Сликата е трони, холандски опис на „глава“ од XVII век, што не требала да биде портрет. На него е прикажано едно европско девојче кое носи егзотичен фустан, ориентален турбан и неверојатно голема обетка од бисер.[1] Во 2014 година, холандскиот астрофизичар Винсент Ике [nl] покренал сомнеж во материјалот на обетката и тврдел дека таа повеќе личела на полиран калај отколку на бисер врз основа на спекуларниот одраз, крушестиот облик и големата големина на обетката.[5][6]

Делото е масло на платно и е 44цм висока и 39цм широка. Потпишана е како „IVMeer“, но не е датирана. Се проценува дека е насликана околу 1665 година.[7]

По последната реставрација на сликата во 1994 година, суптилната шема на бои и интимноста на погледот на девојчето кон гледачот се значително подобрени.[8] За време на реставрацијата, откриено е дека темната позадина, денес донекаде размачкана, првично била темно зелена боја. Овој ефект е произведен со нанесување на тенок транспарентен слој на боја - глазура - над црната позадина што се гледа сега. Сепак, двата органски пигменти на зелената глазура, индиго и резеда лутеола, избледеле. 

  • ПРЕД И ПО РЕСТАВРАЦИЈA
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  

Сопственост и приказ

уреди
 
Маурицхаус во Хаг, 2011 година.

По совет на Виктор де Стуерс, кој со години се обидувал да спречи ретки дела на Вермер да се продаваат на странки во странство, Арнолд Андриес де Томбе го купил делото на аукција во Хаг во 1881 година, за само два еснада плус триесет центи (околу 24 евра со моментална куповна моќ[9]). Во тоа време, таа била во лоша состојба. Дес Том немал наследници и ги донирал оваа и другите слики на Маурицхаус во 1902 година.[10]

Сликата била изложена како дел од претставата Вермер во Националната уметничка галерија во Вашингтон, во 1965 и 1966 година. Во 2012 година, како дел од патувачката изложба додека Мауришуис се реновирал и проширувал, сликата била изложена во Јапонија во Националниот музеј на западна уметност, Токио и во 2013-2014 година во САД, каде била прикажана на Високиот музеј во Атланта, на де Јанг музеј во Сан Франциско и во Њујорк во колекција Фрик.[11] Подоцна во 2014 година била изложен во Болоња, Италија. Во јуни 2014 година, таа се вратила во музејот Маурицхаус, кој изјавил дека сликата немало да го напушти музејот во иднина.[12]

Техника на сликање

уреди

Сликата ја истражувале научниците од холандскиот институт за културно наследство и институтот ФОМ за атомска и молекуларна физика (АМОЛФ) Амстердам.[13]

Основата е густа и жолтеникава по боја и е составена од креда, оловно бело, окер и многу малку црна боја. Темната позадина на сликата содржи јаглен, лутеолин (резеда лутеола), креда, мали количини црвен окер и индиго. Лицето и пердените биле насликани главно со користење окри, природен ултрамарин, јаглен и оловно бело.[14]

Во февруари-март 2018 година, меѓународен тим уметнички експерти поминале две недели проучувајќи ја сликата во специјално конструирана работилница за стакло во музејот, отворена за набљудување од јавноста. Неинвазивниот истражувачки проект вклучувал отстранување на делото од неговата рамка за проучување со микроскопи, рендгенска опрема и специјален скенер со цел да се дознае повеќе за методите и материјалите што ги користел Вермер.[4][15] Проектот, со името „Девојчето во центарот на вниманието“, бил предводен од Аби Вандивере, конзерватор во Маурицхаус[16] а резултатите биле објавени од Маурицхаус.[17] Блогот на Вандивере открил многу детали од проектот.[18]

Резултатите вклучуваат присуство на деликатни трепки, зелена завеса зад главата, направени промени и детали за користените пигменти и од каде потекнуваат. Недостатокот на веѓи и бесмислената позадина довеле до шпекулации дека Вермер сликал идеализирано или апстрактно лице; подоцнежните откритија покажале дека тој сликал реална личност во реален простор. Бисерот е опишан како илузија поради тоа што „нема контура и, исто така, нема кука за да го обеси од увото на девојката“.[19]

Наслов на цртежот

уреди

Со текот на вековите, сликата се наоѓала под голем број наслови во различни земји. Првично таа можеби била една од двата трони „насликани на турска мода“ (Twee tronijnen geschildert op sijn Turx) запишани во пописот за време на смртта на Вермер.[20] Можеби се работи за делото што се појавувало во каталогот на продажба на слика во 1696 година во Амстердам, каде што била опишана како „Портрет во антички костум, невообичаено уметнички“ (Ен Трони во Антички Кледерен, универзален совет).[21]

По наследството на Маурицхаус, цртежот станал позната како „Девојче со турбан“ (Meisje met tulband) и бил забележан на неговиот оригинален опис во пописот од 1675 година, дека турбанот станал моден додаток на некоја фасцинација за време на периодот на европските војни против Турците.[22] До 1995 година, титулата „Девојче со бисер“ (Meisje met de parel) се сметала за посоодветна.[23] Бисерите, всушност, фигурираат на 21 слика од Вермер[24] вклучително и многу видливо во „Жена со бисерен ѓердан“. Само обетки се прикажани и во „Дама што пишува писмо“, „Портрет на млада девојка“, „Девојка со црвена капа“ и „Девојка со флејта“. Слично обликувани парчиња за уши се користеле како убедливи додатоци во фалсификати од XX век, кои накратко му се припишувале на Вермер, како што се „Млада жена со сина капа“, „Насмеана девојка“ и „Творецот за чипка“.[25]

Општо, англискиот наслов на сликата бил едноставно „Глава на млада девојка“, иако понекогаш била позната како “Бисер’. Еден критичар објаснил дека ова име било дадено, не само од деталите на обетката, туку затоа што фигурата светела со внатрешен сјај на темната позадина.[26]

Културно влијание

уреди

Некои од првите литературни третмани на цртежот биле во песни. За Јан Ловлок во неговата сестина, „Главата на девојчето од Вермер“, тоа бил повод за истражување на меѓусебната поврзаност на замислената убавина толкувана на платно и животното искуство.[27] В.С. Ди Пиеро повторно замислил како „Девојчето со бисерна обетка од Јоханес Вермер“ можело да изгледа во модерниот амбиент на улицата „Хајт“ во Сан Франциско[28] додека Мерилин Чендлер Мекентајр ја коментирал приватната личност на девојчето.[29]

Имало и две измислени појави. Како „Ла рагаза коле турбанте“ (Девојче со турбан, 1986 година), тој се одликувал како општ наслов на колекцијата на Марта Морацони од пет кратки новели поставени во ерата на барокот. Во текот на приказната за насловот, холандски дилер на уметност му ја продал сликата на Вермер на ексцентричен Данец во 1658 година. Рамнодушни кон жените во реалниот живот, двајцата мажи можеле да одговорат само на идеализирање на женствената во уметноста.[30] Во следната деценија, историскиот роман на Трејси Шевалиер „Девојка со бисерна обетка“ од 1999 година ги измислила околностите на создавањето на сликата. Таму, Вермер станува близок со слугата, кого го користи како асистент и седи за него како модел, додека носи обетки на неговата сопруга.

Романот подоцна ја инспирирал истоимениот филм во 2003 година и 2008 година. Во мај 2020 година, BBC Radio 4 ја емитувал првата радио драматизација на романот на Трејси Шевалие.[31] Сликата се појавила и во филмот „Свети Тринијан“ од 2007 година, кога група непослушни ученички ја украле за да соберат средства за да го спасат своето училиште.

Колегите уметници продолжиле да ја ставаат сликата на Вермер во иконска употреба во XXI век. Етиопската Американка Авол Еризку ја пресоздала сликата како отпечаток во 2009 година, во центарот на една млада црна жена и замена на бисерната обетка со обетки од бамбус, како коментар за недостатокот на црни фигури во музеите и галериите. Неговото парче е насловено „Девојче со обетка од бамбус“.[32] И во 2014 година, англискиот уличен уметник Бенкси ја репродуцирал сликата како мурал во Бристол, вметнувајќи алармна кутија на местото на бисерната обетка и нарекувајќи го уметничкото дело „Девојче со прободено тапанче“.[33]

Наводи

уреди
  1. ↑ 1,0 1,1 „Girl with a Pearl Earring“. Mauritshuis. Посетено на 8 December 2014.
  2. ↑ „Meisje met de parel“. Mauritshuis (холандски). Посетено на 8 December 2014.
  3. ↑ Janson, Jonathan. „Titles“. Girl with a Pearl Earring. Архивирано од изворникот на 2021-02-25. Посетено на 2020-11-30.
  4. ↑ 4,0 4,1 Pieters, Janene (February 1, 2018). „"Girl with a Pearl Earring" to be scanned, analyzed in public view“. NLTimes. Посетено на March 20, 2018.
  5. ↑ Icke, V. (December 2014). „Meisje met geen parel“ [Girl with no pearl earring]. Nederlands Tijdschrift voor Natuurkunde [Dutch Journal of Physics] (холандски). 80 (12): 418–419.
  6. ↑ Janssen, Joris (28 November 2014). „Curieuze ontdekking: Meisje met de parel heeft geen parel“. New Scientist (холандски). Посетено на 8 December 2014.
  7. ↑ „Details: Johannes Vermeer, Girl with a Pearl Earring, c. 1665“. Mauritshuis. Архивирано од изворникот на 20 January 2018. Посетено на 9 December 2014.
  8. ↑ Wadum, Jørgen (1994). Vermeer Illuminated. Conservation, Restoration and Research. with contributions by L. Struik van der Loeff and R. Hoppenbrouwers. The Hague: V & K Publishing. OCLC 015767938.
  9. ↑ „Value of the guilder / euro“. www.iisg.nl. Посетено на 2015-10-06.
  10. ↑ Vrij Nederland (magazine) (February 26, 1996), p. 35–69.
  11. ↑ „Vermeer, Rembrandt, and Hals: Masterpieces of Dutch Painting from the Mauritshuis“. Frick Collection.
  12. ↑ Lestienne, Cécile (21 July 2014). „Grounded: the great art treasures that no longer go out on the road“. the Guardian. Посетено на 6 October 2015.
  13. ↑ Groen, Karin M; Van der Werf, I. D.; van den Berg, K. J.; Boon, J. J. (1998). „The Scientific Examination of Vermeer's Girl with a Pearl Earring“. Во Gaskell, I.; Jonker, M. (уред.). Vermeer Studies: Symposium Papers XXXIII Center for Advanced Study in the Visual Arts. National Gallery of Art. стр. 169–183. Посетено на 2 February 2018.
  14. ↑ „Vermeer, Girl with a Pearl Earring“. ColourLex.
  15. ↑ „The secrets of Girl with a Pearl Earring“. BBC News. 14 March 2018. Посетено на 20 March 2018.
  16. ↑ „The Girl in the Spotlight“. Mauritshuis. 2018. Архивирано од изворникот на 2020-11-26. Посетено на 28 April 2020.
  17. ↑ „Closer to Vermeer and the Girl“. Mauritshuis. Посетено на 28 April 2020.
  18. ↑ Vandivere, Abbie. „Girl with a Blog“. Mauritshuis. Посетено на 28 April 2020.
  19. ↑ Brown, Mark (28 April 2020). „Dutch researchers coax secrets from Girl with a Pearl Earring“. The Guardian.
  20. ↑ Wolf, Bryan Jay (2001). Vermeer and the Invention of Seeing. University of Chicago. стр. 138. ISBN 9780226905044.
  21. ↑ Read, Herbert (1965). Johannes Vermeer. Knowledge Publications. стр. 8.
  22. ↑ Schneider, Norbert (2000). Vermeer, 1632-1675: Veiled Emotions. Taschen. стр. 69. ISBN 9783822863237.
  23. ↑ Graafland, Kees (9 December 2014). „Meisje met de parel draagt helemaal geen parel“ [Girl with a pearl earring doesn't wear a pearl at all]. AD (холандски).
  24. ↑ Bertram, Anthony (1948). Jan Vermeer of Delft. Studio Publications.
  25. ↑ Janson, Jonathan. „Vermeer: Erroneous Attributions and Forgeries“. Essential Vermeer.
  26. ↑ Kahr, Madlyn Millner (1978). Dutch Painting in the Seventeenth Century. Harper & Row. стр. 288. ISBN 9780064300872.
  27. ↑ Lovelock, Yann (1984). Building Jerusalem. Rivelin Press. стр. 30–31. ISBN 9780904524482.
  28. ↑ Di Piero, W. S. (2001). „Girl with Pearl Earring by Johannes Vermeer“. Skirts And Slacks. Alfred A. Knopf.
  29. ↑ McEntyre, Marilyn Chandler (2000). „Girl with a Pearl Earring“. In Quiet Light: poems on Vermeer’s women. Grand Rapids: William B. Eerdmans. стр. 25. ISBN 0-8028-3879-0.
  30. ↑ Lazzaro-Weis, Carol (2011). From Margins to Mainstream: Feminism and Fictional Modes in Italian Women's Writing. University of Pennsylvania. стр. 141. ISBN 9780812206708.
  31. ↑ „Girl with a Pearl Earring - Drama“. BBC Radio 4.
  32. ↑ „Awol Erizku – Girl with the Pearl Earring“. Nolden/H Fine Art.
  33. ↑ „New Banksy 'earring' mural appears in Bristol Harbourside“. BBC News. 20 October 2014. Посетено на 6 October 2015.

Дополнителна литература

уреди

Надворешни врски

уреди
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Девојка_со_бисерна_обетка&oldid=5280958“