Википедија

Авганистански ’рт

кучешка раса

Авганистанскиот ’рт е пес што се одликува со дебело, фино, свилено крзно и опашка со прстенеста навивка на крајот. Расата се одгледува селективно заради нејзините уникатни одлики во студените планини во Авганистан.

Авганистански ’рт
Авганистански ’рт - целосно облечен
Потекло Авганистан
Особености
Тежина Мажјак 20–27 kg (44–60 lb)
Висина Мажјак 61–73 cм (24–29 ин)
Крзно долго и нежно
Животен век 11–13 години
куче (Canis lupus familiaris)

Историја

уреди
 
Младо куче. Многу единки имаат црно лице.
 
Крзното може да биде во која било боја
 
Авганистански ’рт во ринг.

Авганистанскиот ’рт е идентификуван како кучешка раса која претходи на појавата на современите раси во 19 век.[1]

Постојат многу шпекулации за потеклото на расата и можните врски со античкиот свет во ненаучните книги за раси и мрежните места за раси. Врските со други видови и раси од истата област може да дадат индиции за историјата.

Постојат најмалку 13 вида познати во Авганистан,[2] а некои се развиваат (преку размножување и водење евиденција) во современи раси.[3] Како што животот на луѓето трпи промени во современиот свет, често овие видови на кучиња исчезнуваат, и се смета дека во минатото имало многу повеќе видови на оваа раса со долго крзно.

Откако почнале да ги изнесуваат од Авганистан, различни раси биле донесени во Англија во 1800-тите години од страна на армиските офицери кои се враќале од британска Индија, Авганистан и Персија и ги изложувале на изложби за кучиња, кои тогаш станале популарни.[2] Англичаните ги нарекувале и „персиски гајхаунд“.

Кучето Зардин било донесено во 1907 година од Индија од страна на капетанот Бариф.[4] Зардин бил основа за пишувањето на првиот стандард за расата во 1912 година, но размножувањето на кучињата било запрено од Првата светска војна.[2]

Од типовите доловлакнести кучиња познати во Авганистан, две главни сорти ја сочинуваат современата раса авганистански ’ртови. Првите биле група песови донесени во Шкотска од Балочистан во 1920 година, и се нарекуваат видови на Бел-Мареј.[5] Овие кучиња биле од низински или степски тип.

Вториот вид биле група кучиња од одгледувачница во Кабул сопственост на г-ѓа Мери Ампес, испратени во Англија во 1925 година. Таа и нејзиниот сопруг дошле во Кабул по авганистанската војна во 1919 година, а основачот на нејзината одгледувачница (по име Газни) во Кабул било куче кое наликувало на Зардин. Првите Авганистански ’ртови во Австралија биле увезени од Соединетите Држави во 1934 година, исто така од видот Газни.

Спектакуларната убавина на кучињата авганистански ’ртови ги направило да станат многу посакувани кучиња за домашни миленици. Еден авганистански пес го освоил БИС (најдобар во шоуто) на Светскиот саем за кучиња во Будимпешта во 1996 година.[6] Авганистанските ’ртови биле БИС на шоуто за кучиња во Вестминстер во 1957 година и повторно во 1983 година.[7] Таа победа ја означила и последната победа на Вестминстер за сопственик-управувач на одгледувачот, Крис Терел.[8]

Расата авганистански ’ртови повеќе не се користи за лов, иако може да се забележи во спортот.[9]

Опис

уреди
 
Овој авганистански ’рт е црн и бринет; сепак, фотографијата го покажува со црвеникава нијанса на крзното

Авганистанскиот ’рт е висок 61-74 цм, и со тежина од 20-27 кг. Крзното може да биде во која било боја, но белите ознаки, особено на главата, се незабележителни зашто многу единки имаат црно лице. Еден примерок може да има крзно на лицето што изгледа како мустаќи. Некои авганистански ’ртови се речиси бели, па долгото крзно со фина текстура бара значително внимание и дотерување. Високите колкови и уникатниот мал прстен на крајот на опашката се исто така одлики на расата.

Глава и череп

уреди

Долг, но не претесен и сразмерен череп со долги влакна на телото; муцката му е долга, со силни вилици и со лесно забележлив стоп. Има изразен црн нос, кој кај кучињата со посветла боја е светлокафен. Очите му се црни, но не се исклучени и златно-жолти, триаголни, малку свртени нагоре. Ушите му се вкоренети длабоко назад и споени за главата, покриени со долги и свилени влакна. Забите во силната вилица се распоредени правилно и целосно во вид на ножици, а се толерира и вилица во вид на клешти. Вратот му е долг, силен и со гордо држење.[10]

Темпераментот на типичен авганистански пес може да биде настран и достоинствен. Оваа раса има голем погон и може да не се сложува со мали животни. Авганистанскиот ’рт може да биде успешен конкурент во испитувања за агилност на кучиња, како и куче и придружник на интуитивна терапија. Геномските студии укажаа на авганистанскиот ’рт како една од најстарите раси на кучиња.[11]

Расата има репутација кај обучувачите на кучиња како раса која има релативно бавна „интелигенција на послушност“; Стенли Корен, во својата книга „Интелигенцијата на кучињата“, ја рангирал расата на последно место меѓу 138 раси споменати во способноста да ги разберат и да ги почитуваат командите, барајќи повеќе од 80 повторувања за да разберат нова команда и почитување на првата команда помалку од 25% од времето . Корен истакна дека авганистанските ’ртови постојано биле рангирани меѓу најмалку послушните раси на кучиња меѓу сите обучувачи со кои се консултирал, со мнозинство (121 од 199) со рангирање на авганистанскиот ’рт во најниските десет раси од наведените 133 раси.

Лов

уреди

Иако ретко се користат денес за лов во Европа и Америка каде што се популарни, авганистанските ’ртови се чести учесници во настани за примамување. На средниот исток, каде што живее овој долговлакнест ’рт, номадите го користат за лов на волци, срни и газели.[10]

Варијанти

уреди
 
Темнокрзнен авганистански ’рт

Халаг Тази е варијанта на Авганистанец. Воведен е во Европа во 1920 година кога еден офицер на индиската армија, мајорот Gеј-Бел-Мареј, донел некои животни назад од Авганистан . Тази е сегашно и античко име за ловџиски кучиња од видот на Блискиот Исток .

Бахмул

уреди
 
Шампион на Русија (5 пати), Шампион на раса, 2 теренски дипломи II. Сопственичка Наталија Герасиова

Бахмул ( Бахмул Тази или Тази Бахмул, наречен Абориџински авганистански ’рт ) е долговлакнест вид. Одгледувано е претежно во Русија. На паштунски зборот bakhmull значи „кадифе“. Неговата боја е секогаш слонова коска или бела. Од 80-тите години на минатиот век, центарот на размножување на Бахмул бил Русија, почнувајќи од Москва, а потоа се ширел на разни други места во ЗНД . Стандардот за оваа раса бил прв пат објавен во 1985 година, а заедничката ревизија на РФОС – РКФ била произведена во 1997 година.[12]

Од Бахмул се очекува да биде симпатичен, моќен, со избалансиран и симетричен изглед и да покажува предвидливо и компаративно интелигентно однесување, вклучително и смиреност и грижливост околу луѓето (освен ако не се обучени како чуварско куче) и агресивен лов на полето.[13] Бахмулите ловат соло и во парови. Иако крзното им е долго, не бараат многу дотерување. Шепите им се добро заштитени од повреди со „пердуви“ (густо дополнително крзно на шепите). Нивното долго, кадифено крзно и нивната издржливост ги прави посоодветни од многу раси за суровите временски услови. Откако ќе ја види целта, тоа веднаш започнува да галопира брзо со трчање на целото тело. Бахмул трча како гепард, но покрива долги растојанија и покажува моќ на скокање, брзина и маневарска вештина.

Животниот век

уреди

Бахмул има просечен животен век од 13-18 години машки, 14-19 женки.

Тесно поврзани раси

уреди

Салуки е раса на Блискиот Исток со античко потекло и е најтесно поврзана со авганистанскиот ’рт [1] Слоуги, со име од истата деривација, е првенствено од северноафрикански фонд и е посебна раса.

Здравје

уреди

Животен век

уреди

Авганистанските ’ртови во анкетите во Велика Британија имале просечен животен век од околу 12 години.[14] што е слично на другите раси со нивната големина. Во истражувањето на Кинолошкиот клуб во Велика Британија 2004 година, најчести причини за смрт биле ракот (31%), староста (20%), срцеви заболувања (10,5%) и уролошки заболувања (5%). Оние кои умирале од старост имале просечен животен век од 12 години, со 12% да живеат најмалку 14 години.[15]

Здравствени проблеми

уреди

Главни здравствени проблеми се алергии, рак и дисплазија на колк. Чувствителноста на анестезија се појавува зашто имаат релативно ниско ниво на масти во телото. Авганистанските ’ртови се исто така меѓу расите на кучињата кои развиваат хилоторакс, ретка состојба што предизвикува истекување на торакалните канали, дозволувајќи големи количини на течности да влезат во градната празнина на кучето.[16][17] Оваа состојба најчесто резултира во торзија на белите дробови (лобуси на белите дробови) (при што белите дробови на кучето се вртат во градите, што бара итна операција), поради типично длабоките гради на расата во форма на „буре“. Ако не се коригира преку хируршка интервенција, хилоторакс може на крајот да предизвика фиброзен плеврит или стврднување на органите, поради ткиво на лузни што се формираат околу органите за да ги заштити од течноста на хилот. Хилоторакс не е нужно, но честопати, фатално.

Меѓу другите здравствени проблеми се парализа на гркланот, проширена кардиомиопатија (двапати почеста кај мажјаците од женките) и дерматолошки проблеми како што е термостерон- реагирачка дерматоза кај машки кучиња (често се забележува кај кастрирани мажјаци), назална депигментација и тумори на кожата . Исто така, Авганистанците се склони кон Централен дијабетес инсипидус (ЦДИ), хипотироидизам и трихолемом, ретка состојба која главно ги погодува постарите кучиња во средниот век.[18] Понекогаш се забележува авганистанска миелопатија (предизвикувачка атаксија на карличните екстремитети).

Во популарната култура

уреди

Поради својот карактеристичен изглед, авганистанскиот ’рт е претставен во анимирани играни филмови и ТВ-емисии, вклучувајќи ги Балто (Силви) на Универзал Пикчрс и Лејди на Дизни и Трамп Втори: Авантура на Скамп (Руби), авганистански пес се појави и на 101 Далматинец како и во 102 далматинци како едно од кучињата во партијата на Круела де Вил и телевизиската серија Што-а- месив (принцот Амир од Кињан; заснован на детски книги од Френк Муир ) и како Приси во анимираниот Дизни во 1961 филм Сто и еден далматинец и 101 далматинец II: лондонска авантура на Печ . Брејни Баркер од „ Крипто Супердог“ тврди дека е авганистански пес во епизодата „Запознајте ги Dogвездите на кучињата“, иако нејзиниот дизајн всушност наликува на оној на „ Салуки“ наместо на авганистански пес. Малори Арчер во шоуто Арчер имаше авганистански ’рт по име Војвотка во одреден момент за време на детството на нејзиниот син Стерлинг Арчер . Кучето е точка на расправија меѓу двајцата, поради очигледното претпочитање на Малори над нејзиниот син. Во шоуто Роуд Роверс, Персија, кој е лидер на Спејс Роверс, е авганистански пес. Бурт, авганистански ’рт во шоуто Фуфур го антагонизира Фуфур за да ја освои љубовта на Доли.

Авганистанските ’ртови се најдоа и во телевизиски реклами и во модни списанија.[19] Авганистанскиот ’рт е претставен и во книги, вклучително и во низа мистериозни романи на Нина Рајт (Абра) и зборувачки авганистански ’рт во „Соломонските скандали“ на Дејвид Ротман (2008, Книги за самракот Тајмс). Во романот Помеѓу актите, Вирџинија Вулф користи авганистански ’рт (наречен Сохраб) за да претставува аспекти на еден од човечките ликови на книгата.[20]

3 август 2005 година, корејскиот научник Хванг Ву-Сук објавил дека неговиот тим истражувачи станал првиот тим кој успешно клонирал куче, авганистански ’рт наречен Снупи . Во 2006 година, Хванг Ву-Сук бил разрешен од универзитетската позиција за фабрикување податоци во неговото истражување. Снупи, сепак, бил вистински клон, а со тоа и првото клонирано куче во историјата.[21]

Авганистанскиот ’рт се одликува со авангардно музичко видео на популарната француска група М83, „Set in Stone (M83 Remix)“.[22]

Наводи

уреди
  1. ↑ 1,0 1,1 Parker, Heidi G.; и др. (2004). „Genetic structure of the purebred domestic dog“. Science. 304 (5674): 1160–1164, p. 1161 and fig. 2. doi:10.1126/science.1097406. PMID 15155949.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 „Historie afgánského chrta“ [History of the Afghan Hound]. Архивирано од изворникот на 2012-03-04. Посетено на April 5, 2011.
  3. ↑ „List of Rare Sighthounds“. May 18, 2000. Архивирано од изворникот на June 4, 2011. Посетено на April 5, 2011.
  4. ↑ „Afghan Hound Art and Antics“. Afghan Hound Times. Архивирано од изворникот на 2021-04-22. Посетено на 2020-11-15.
  5. ↑ „архивски примерок“. Архивирано од изворникот на 2020-02-28. Посетено на 2020-11-15.
  6. ↑ „Facts About Afghan Hounds“. Doglime. March 5, 2019.
  7. ↑ „Best In Show Winners“. The Westminster Kennel Club. Архивирано од изворникот на 2007-12-25. Посетено на April 5, 2011.
  8. ↑ https://www.theguardian.com/sport/2016/feb/17/cj-best-in-show-at-westminster-and-a-dream-four-decades-in-the-making
  9. ↑ „Afghan Hound Lure Coursing“. Архивирано од изворникот на 2008-11-12. Посетено на 2008-09-24.
  10. ↑ 10,0 10,1 Михаил Цисаржовски, ISBN 9989-809-0000, 1999 ТОПЕР, Р Македонија,„Кучешки раси“, стр.14-15
  11. ↑ Savolainen, P.; и др. (2002). „Genetic Evidence for an East Asian Origin of Domestic Dogs“. Science. 298 (5598): 1610–1613. doi:10.1126/science.1073906. PMID 12446907.
  12. ↑ „Бакхмуль - Афганская Аборигенная Борзая“. Russian Federation for Hunting Dogs / Russian Kynological Federation.
  13. ↑ „Bakhmull - Video Learning - WizScience.com“. YouTube. 2015-08-13. Посетено на 2017-09-18.
  14. ↑ „How Long Will Your Dog Live“.
  15. ↑ Evans, Katy M.; Adams, Vicki J.; Sampson, Jeff (August 2008). „Extended results of the Purebred Dog Health Survey for Afghan Hounds“ (PDF). The Kennel Club and the Animal Health Trust. Архивирано од изворникот (PDF) на 23 April 2015.
  16. ↑ Fossum, T.W.; Birchard, S.J.; Jacobs, R.M. (1986). „Chylothorax in 34 dogs“. Journal of the American Veterinary Medical Association. 188 (11): 1315–1318. PMID 3721989.
  17. ↑ „Afghan Hound“. Aubrey Animal Medical Center. Архивирано од изворникот на 16 August 2016.
  18. ↑ Gough, Thomas (2008). Breed predispositions to disease in dogs and cats. Oxford, UK: Wiley. стр. 11–12. ISBN 9780470690802. OCLC 232611746.
  19. ↑ „Afghan Hound Actors for Film, Television, Print and Stage“. Afghan Hound Actors. 2008. Архивирано од изворникот на 2021-04-13. Посетено на April 5, 2011.
  20. ↑ The Philosophy of Virginia Woolf: A Philosophical Reading of the Mature Novels By A. O. Frank Published by Akademiai Kiado, 2001 ISBN 963-05-7850-6, 978-963-05-7850-9 165 pages, pg. 151
  21. ↑ Palca, Joe (August 3, 2005). „Meet Snuppy, the World's First Cloned Dog“. NPR. Архивирано од изворникот на 11 May 2011. Посетено на April 5, 2011.
  22. ↑ Lessner, Matthew (2010). „Fires of Rome - Set In Stone (M83 Remix)“. Run Productions. Архивирано од изворникот на 2013-04-18. Посетено на July 27, 2012.

Дополнителна литература

уреди
  • Трка Л. Авганистански кучиња (Светот на кучињата), издавач Kingdom Books, PO Box 15, Waterlooville PO7 6BQ, 1999, Англија, 240 страници, поглавје 4, страници 81–83, со придонес на Наталија Герсиова, Русија.
  • Енциклопедија "Руски лов". Научно издание, издавач „Голема руска енциклопедија“, 1998 година, стр. 11–12, 187–188 година
  • Домороден лоп увост поглед од централна Африка до Кина од д-р Доминик де Капрона (Ц) де Капрона 2011
  • Оживувањето и размножувањето на античката раса Бахмуул од Авганистан во Русија беше ценето во САД и неколку соодветни написи беа објавени во светски познат меѓународен број на авганистанскиот преглед на песови, ноември-декември 1992 година стр. 128
  • „Две раси на авганистански песови во Русија! Авганистанскиот преглед на песови јули – август 1995 година pp. 102, 104 „Руската сцена“ и во Прегледот на авганистанскиот пес мај – јуни 2002 година стр. 22, 24, 26, 28 „Абориџини авганистански песови“.

Надворешни врски

уреди
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Авганистански_’рт&oldid=5309911“