Википедија

C/2023 A3 (Цучиншан–АТЛАС)

C/2023 A3 (Tsuchinshan–ATLAS) (или комета Цучиншан–АТЛАС или едноставно комета A3) е комета од Ортовиот Облак откриена од опсерваторијата Пурпурна Планина во Кина на 9 јануари 2023 година и независно пронајдена од АТЛАС, Јужна Африка на 22 февруари 2023 година. Кометата поминала перихел на растојание од 0,39 астрономски единици (58 х 106 км) на 27 септември 2024 година,[1] кога станала видлива со голо око.[5][6][7] Цучиншан-АТЛАС ја достигнала својата најсветла магнитуда набргу откако го поминала Сонцето на 9 октомври 2024 година, со магнитуда од -4,9 по пријавени набљудувања во базата на податоци за набљудување на комети (COBS).[5]

C/2023 A3 (Цучиншан–АТЛАС)
Кометата C/2023 A3 (Цучиншан–АТЛАС) на 18 октомри 2024 г.
Откривање
ОткривачОбсерваторија Пурпурна Планина
АТЛАС, Јужна Африка
Откриена9 јануари 2023[1]
Други
ознаки		A10SVYR
Орбитални особености A
Набљудувања2060
Афел≈ 270,000 АЕ[2]
≈ 3,800 AU (outbound)[2]
Перихел0.3914 ае (58.6 million kм)[3]
Занесеност0,9999985 (epoch 1800)[2]
0,9998981 (epoch 2200)
Период≈ 1.4 билиони години (inbound)[2]
≈ 235,000 години (outbound)[2]
Најг. орб. брзина67.33 km/s @ перихел[3]
Наклон139.1°
НРОС (Земја)0.275 ае (41.1 million kм; 107 LD)[4]
Вкупна величина (M1)4.3 ± 0.3[4]
Јадрена величина (M2)9.2 ± 0.3[4]
Последен перихел27 септември 2024 18:00 ± 20 минути (3-sigma)[3][4]

Историја на набљудување

уреди

Систематското пребарување извршено од Системот за последно предупредување со копнено влијание на астероид открило астероиден објект со проценета магнитуда од 18,1 на снимките направени на 22 февруари 2023 година со помош на рефлекторот Шмит од 0,5 mf/2 во опсерваторијата Сатерленд во Јужна Африка, кога кометата била околу 7,3 астрономски единици (1,09 билиони kм) од Сонцето.[8] По првите пресметки на орбитата, било забележано дека е исто како објект со јачина од 18,7 степени според Рихтеровата скала пријавен до Центарот за мали планети од Опсерваторијата на Пурпурната Планина (Зијиншан во Пинјин, Цучиншан во Вејд-Гајлс, последната форма е традиционална за откритија од оваа опсерваторија[8]) која била откриена на слики направени на 9 јануари 2023 година. Била внесена во списокот со објекти што чекаат потврда, но била отстранета на 30 јануари 2023 година откако не биле пријавени дополнителни набљудувања, и неизвесноста за позицијата пораснала до тој степен што се сметала за изгубена.[8] Врз основа на конвенциите за именување на комети, го добила името на двете опсерватории.[8]

Кон перихел

уреди
 
Кометата C/2023 A3 (Цучиншан–АТЛАС) снимена на 10 мај 2024 година

До јануари 2024 година, кометата се осветлила до привидна магнитуда од 13,6.[9] Тогаш кометата се движела низ соѕвездијата Вага и Девица.[9] До крајот на април се осветлила на околу 10 степени и можела да се набљудува преку мали телескопи, при тоа се гледала кратка опашка.[10] Спектарот на кометата на 31 мај 2024 година, кога кометата била оддалечена 2,33 AU од Сонцето, укажал на силна емисија на цијанид и дека кометата е осиромашена со јаглерод.[11] Кометата имала голем сооднос прашина-гас.[12]

Во мај и јуни, стапката на осветлување на кометата се забавила, при што кометата останала помеѓу светлинските величини 10 и 11, додека правлива опашка долга од 5 до 15 лачни минути била забележана визуелно дека се протега кон исток.[13] Астрономот Зденек Секанина сугерирал дека ова покажува дека јадрото на кометата се фрагментира, при што фрагментацијата започнала кон крајот на март, како што е наведено од зголемувањето на стапката на осветлување и последователното намалување на производството на прашина, тесната опашка на прав во форма на солза и не-гравитациски промени во орбитата. Тој предвидел дека кометата ќе се распадне пред перихелот.[14] Набљудувањата на кометата со роботскиот телескоп ТРАПИСТ покажале дека присуството на прашина достигнал минимум во мај, кога кометата била блиску до фазен агол од нула, и почнала повторно да се зголемува еден месец подоцна, додека стапките на испуштање гас полека се зголемувале во текот на тој период.[12] Во средината на јуни кометата влегла во соѕвездието Лав, на вечерното небо.[9] На почетокот на јули, фотографски била забележана слаба јонска опашка со должина од околу еден и пол степен.[15] Од средината на јули, кометата била изгубена во сончевиот сјај до септември.[9] Во август кометата била забележана од вселенското летало СТЕРЕО како постојано се осветлува до привидна магнитуда од 7.[16][17]

Перихел

уреди
 
C/2023 A3 сликано од Окланд, Нов Зеланд, на 28 септември 2024 година

Во текот на последната недела од септември кометата се наоѓала на небото подобро видлива во зора од јужната хемисфера, и се предвидувало дека ќе осветли до втора светлинска величина. Перихел се случил на 27 септември.[9] До 1 октомври кометата се осветлила со светлинска величина 2[5] и се проценува дека нејзината опашка била долга 10–12 степени.[18] После тоа, повторно се движела околу Сонцето.[9] На 7 октомври кометата влегла во видното поле на Коронаграфот на СОХО[19] и продолжила да биде видлива до 11 октомври.[20] Петр Хоралек успеал да ја фотографира кометата сред бел ден на 8 октомври.[21] На 9 октомври 2024 година, кометата била на 3,5 степени од Сонцето, и било забележано дека кометата се осветлила до магнитуда од -4,9 на тој ден,[5] станувајќи една од најсветлите комети на векот. Таа била втората најсветла комета видена од СОХО, од лансирањето на оваа опсерваторија во 1995 година, по кометата Мекнаут во 2007 година.[20]

Орбита

уреди
 
Анимација на C／2023 A3 околу Сонцето
  C/2023 A3 ·   Сонце ·   Меркур ·   Венера ·   Земја ·   Марс

Кометата има ретроградна орбита, која лежи на наклон од 139°. Кометата го имала својот перихел на 27 септември 2024 година, на растојание од 0,391 АЕ. Најблиску до Земјата била на 12 октомври 2024 година, на растојание од 0,47 АЕ. Кометата не се приближува блиску до џиновските планети на Сончевиот Систем.[8] Орбитата била слабо врзана за Сонцето пред да влезе во планетарниот регион на Сончевиот Систем. Поради планетарните пертурбации, излезната орбита ќе има помало орбитално занесување од влезната орбита. Така, орбиталниот период и растојанието на афелот стануваат многу пократки. Слабо хиперболичната траекторија може или не може да резултира со исфрлање на кометата од Сончевиот Систем. Се очекува да биде 200 АЕ од Сонцето во 2239 година.[22]

Галерија

уреди
  •  
    На 16 октомври во 19:56 часот од Даблин, Охајо
  •  
    На 25 септември во 05:24 часот од Чиле
  •  
    На 25 септември во 06:14 часот од Меѓународната вселенска станица
  •  
    На 28 септември во 06:39 часот од Гран Канарија, Шпанија
  •  
    На 2 октомври во 05:00 часот одВикторија, Австралија
  •  
    На 12 октомври во 20:11 часот надГолемиот Кањон
  •  
    На 13 октомври во 19:31 часот над планини Санта Крузнад Пацифик, Калифорнија
  •  
    На 13 октомври во 19:32 часот од Грили, Колорадо
  •  
    На 14 октомври во 19:25 часот од Санта Барбара, Калифорнија
  •  
    На 14 октомври во 19:35 часот од Маунтин Вју, Калифорнија
  •  
    На 14 октомври во 20:23 часот од Гронинген, Холандија
  •  
    На 14 октомври од украинските Карпати, Украина
  •  
    На 14 октомври во 19:51 часот од Копер Маунт, Колорадо
  •  
    На 15 октомври во 19:39 часот од Гранд Лејк, Колорадо
  •  
    На 15 октомври во 19:31 часот од Мандал, Норвешка
  •  
    На 15 октомври во 19:44 часот од Дробак, Норвешка
  •  
    Во Малезија, 16 октомври во 19:59 часот од Кучинг, Саравак
  •  
    На 15 октомври во 19:26 часот од северозападен Илиноис
  •  
    На 14 октомври во 19:50 часот од Ковингтон, Џорџија

Поврзано

уреди

Наводи

уреди
  1. ↑ 1,0 1,1 „MPEC 2023-D77 : COMET C/2023 A3 (Tsuchinshan–ATLAS)“. minorplanetcenter.net. Посетено на 1 March 2023.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Horizons output. „Barycentric Osculating Orbital Elements for Comet C/2023 A3 (Tsuchinshan–ATLAS)“. Посетено на 1 September 2023. (Solution using the Solar System's barycenter (Sun+Jupiter). Select Ephemeris Type:Elements and Center:@0)
    Epoch 1800 was PR= 3.6E+9 / 365.25 days = millions of years
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 „Horizons Batch for C/2023 A3 (Tsuchinshan–ATLAS) on 2024-Sep-27“ (Perihelion occurs when rdot flips from negative to positive). JPL Horizons. Архивирано од изворникот 4 April 2023. Посетено на 1 September 2023. Perihelion as defined at epoch 2024-Sep-01 is QR= 3.91402E-01 (0.3914 AU).
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 „Small-Body Database: C/2023 A3 (Tsuchinshan–ATLAS)“. ssd.jpl.nasa.gov. Архивирано од изворникот 1 March 2023. Посетено на 1 September 2023.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 „Observation list for C/2023 A3“. cobs.si. COBS – Comet OBServation database. Посетено на 16 October 2024.
  6. ↑ „Spaceweather.com Time Machine: Saturday, Sep. 28, 2024“. spaceweather.com. Посетено на 15 October 2024.
  7. ↑ Ruch, Joe (15 October 2024). „Rare comet in the sky, won't return for 800 centuries“. msn. Архивирано од изворникот на 15 October 2024. Посетено на 15 October 2024.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 „Electronic Telegram No. 5228“. Central Bureau for Astronomical Telegrams. 28 February 2023. Посетено на 1 March 2023.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 King, Bob (31 January 2024). „The best comets in 2024“. Sky and Telescope. Посетено на 3 February 2024.
  10. ↑ Atkinson, Stuart (26 April 2024). „Have you seen Comet C/2023 A3 (Tsuchinshan–ATLAS) yet? We've been keeping an eye on it...“. BBC Sky at Night (англиски). Посетено на 13 May 2024.
  11. ↑ „ATel #16637: Molecular gas production rates of Comet C/2023 A3 (Tsuchinshan – ATLAS)“. The Astronomer's Telegram. Посетено на 6 June 2024.
  12. ↑ 12,0 12,1 Jehin, E.; Vander Donckt, M.; Hmiddouch, S.; Manfroid, J. (12 July 2024). „ATel #16705: TRAPPIST bright comets production rates: 13P/Olbers, C/2023 A3 (Tsuchinshan – ATLAS) and C/2021 S3 (PanSTARRS)“. The Astronomer's Telegram. 16705.
  13. ↑ Green, Daniel (17 June 2024). „Electronic Telegram No. 5404: COMET C/2023 A3 (TSUCHINSHAN–ATLAS)“. Central Bureau for Astronomical Telegrams. Посетено на 21 June 2024.
  14. ↑ Бот набргу ќе го дополни овој навод. Click here to jump the queue arXiv:[1].
  15. ↑ Whitt, Kelly Kizer; Irizarry, Eddie; Byrd, Deborah (10 July 2024). „Comet A3 is the brightest comet in 27 years! Don't miss it“. earthsky.org. Посетено на 15 October 2024.
  16. ↑ Thomson, Jess (28 August 2024). „NASA reveals doomed comet survived—may become visible to the naked eye“. Newsweek (англиски). Посетено на 28 August 2024.
  17. ↑ „Spaceweather.com Time Machine: Wednesday, Aug. 28, 2024“. spaceweather.com. Посетено на 28 August 2024.
  18. ↑ „Spaceweather.com Time Machine: Tuesday, Oct. 1, 2024“. Spaceweather.com. Посетено на 2 October 2024.
  19. ↑ „Comet Tsuchinshan-ATLAS Comes into View of Coronagraph Imagery | NOAA / NWS Space Weather Prediction Center“. swpc.noaa.gov. Посетено на 9 October 2024.
  20. ↑ 20,0 20,1 Thomas, Vanessa (11 October 2024). „ESA/NASA's SOHO Spies Bright Comet Making Debut in Evening Sky – NASA Science“. science.nasa.gov. Посетено на 14 October 2024.
  21. ↑ „Comet Tsuchinshan-ATLAS And The Sun“. spaceweathergallery2.com. Посетено на 9 October 2024.
  22. ↑ C/2023 A3 outbound at 200 AU

Надворешни врски

уреди
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=C/2023_A3_(Цучиншан–АТЛАС)&oldid=5304734“