Чествување на ликот и делото на Пере Тошев

Веднаш по ослободувањето и создавањето на современата македонска држава, македонскиот народ му одал видно признание на својот голем син. Перевата личност и дело, редовно се одбележува на свечените академии и други собири, во печатот, радиото и телевизијата. Голем број на училишта, улици, културно-уметнички друштва го носат неговото име. Во Македонија тој се слави како еден големите чинители во создавањето на македонската национална држава. Ѓорче Петров истакнува:

Пере Тошев, личност и дело, Светозар Тошев
Дел од темата „Пере Тошев
Споменик на Пере Тошев во Скопје
Споменик на Пере Тошев во Прилеп

Пере го излеа и последниот остаток на својата неисцрпна духовна моќ. Тој тргна смело кон својата Голгота и така го искажа својот последен презир кон лажното и лицемерието во современото општество, со кое се бореше низ целиот живот. Неговиот гроб-споменик ќе ја овековечи таа борба зашто ќе дојдат поколенија, кои достојно ќе ја оценат величината на неговиот гест, неговата возвишена душа и силен карактер [1]


По повод дваесет години од прогласувањето на независноста на Република Македонија бил официјално отворен Музејот на македонската борба, во кој меѓу останатото се наоѓа и една восочна фигура на Пере Тошев [2]. Во Бугарија, се оценува како за еден од најсимпатичните дејци на бугарското национално - ослободително движење по Берлинскиот конгрес [3]. Во периодот помеѓу 1944-1957 година од страна на бугарската држава бил почитуван како македонски национален херој [4].

На неговиот гроб во дворот на црквата „Св. Благовештение“ во Прилеп се организираат комеморативни настани по повод годишнината од неговата смрт. Во научната историографија се објавени поголем број на документи и друг пишан материјал за животот и револуционерната дејност на Јане, придружени со по некоја фотографија како историско-илустративен изворен материјал. По повод 100-годишнината од неговото загинување во Прилеп бил откриен негов споменик, висок 2,40 метри и лиен во бронза од авторот Емил Солески [5]. Советот на општината Центар најавил дека Пере Тошев ќе добие спомен-обележје. Споменикот на Пере Тошев ќе биде сместен во близина на Македонскиот народен театар. Спомен-обележјето е донација на Здружението на Егејци од Лерин [6]. Пере е опеан во одреден број на македонски народни песни, една од нив е Песна за Пере Тошев:

Проклети биле шпиони,
што ми кладоја пусија,
што ме кладоја в пусија,
на Дреновската Клисура.
Катили, клети шпиони,
дење и ноќе чекаја,
дење и ноќе чекаја,
најсетне ми дочекаја.
Ете го Пере кај иде,
на коња со кирајџија,
на коња со кирајџија,
без пушка и без дружина.
Шпиони пушки грмеја,
љуто го Пере ранија.
Загина Пере војвода
за жална Македонија [7].

Извори уреди

  1. Ѓорче Петров, Беседа за Гоце, Беседа за Пере Тошев, Култура, 2003
  2. „МАКЕДОНИЈА ЗА ВРЕМЕ НА МЛАДОТУРСКИОТ РЕЖИМ“. Архивирано од изворникот на 2015-03-09. Посетено на 2013-10-06.
  3. ПЕРЕ ТОШЕВ - СЪВЕСТТА НА МАКЕДОНИЯ
  4. Ванѓа Чашуле, Од признавање до негирање. Бугарски ставови за македонското прашање. Статии, говори, документи. Култура, Скопје, 1970
  5. „Споменик на Пере Тошев во Прилеп по повод 100-годишнината од загинувањето“. Архивирано од изворникот на 2012-07-09. Посетено на 2013-10-06.
  6. Михајло Апостолски ќе се исправи кај Континентал, а Пере Тошев кај МНТ
  7. „Песна за Пере Тошев во исполнение на Костадинка Палазова и женска вокална група при ДМБУЦ „Илија Николовски Луј" Скопје“. Архивирано од изворникот на 2013-07-28. Посетено на 2013-10-06.