Орада
| Орада или ципура | |
|---|---|
| |
| |
| Научна класификација | |
| Царство: | Animalia |
| Колено: | Chordata |
| Класа: | Actinopterygii |
| Ред: | Perciformes |
| Семејство: | Sparidae |
| Род: | Sparus Лине, 1758 |
| Вид: | S. aurata |
| Научен назив | |
| Sparus aurata Лине, 1758 | |
| |
| Sparus aurata - Карта на распространетост | |
Орада или ципура[2] (Sparus aurata), (позната како ората во антиката и сè уште денес во Италија и Тунис, „дорада“ во Шпанија, „дурада“ во Португалија и „дорад ројал“ во Франција) — риба од семејството Sparidae која се наоѓа во Средоземното Море и во источните крајбрежни региони на Северниот Атлантски Океан. Најчесто достигнува околу 35 сантиметри во должина, но може да достигне 70 см и тежина до околу 7,36 кг.
Орадата генерално се смета за највкусна од семејството на платиките. Тоа е единствениот вид од родот Sparus – латинското име за оваа риба [3] – што му го дало името на целото семејство на Sparidae. Нејзиното специфично име, aurata, потекнува од златните дамки меѓу очите.
Геномот на видот бил објавен во 2018 година, каде што авторите детектирале брза еволуција на гени поврзани со јајниците најверојатно како резултат на необичниот начин на репродукција на видот.[4]
Биологија
уреди
Обично се наоѓа на длабочини од 0 до 30 метра, но може да се појави до 150 м, поединечно или во мали групи во близина на морска трева или над песочно дно, но понекогаш во естуарите во текот на пролет.[5]
Рибарство и аквакултура
уредиОрадата е ценета риба за исхрана, но уловот на диви риби бил релативно скромен, помеѓу 6.100 и 9.600 тони во 2000-2009 година, првенствено во Средоземјето.[6] Дополнително, орадата традиционално интензивно се одгледува во крајбрежни лагуни и рибници со солена вода. Интензивните системи за одгледување биле развиени во текот на 1980-тите, а орадата станала важен вид во аквакултурата, првенствено во областа на Средоземјето и Португалија. Производството било занемарливо до доцните 1980-ти, но достигнало 140.000 тони во 2010 година, со што го намалило риболовството.[7] Грција е најголемиот производител на орада во Европа, а потоа следи Турција.[8]
Орадата во аквакултурата е подложна на паразитски инфекции, вклучително и од Enterospora nucleophila .
Кујна
уреди
Рибата е широко користена во средоземната кујна, под различни имиња. Во Тунис, локално е познато како „дорате“. Во Шпанија е позната како „дорада“.
Наводи
уреди- ↑ Russell, B.; Carpenter, K.E.; Pollard, D. (2014). „Sparus aurata“. Црвен список на загрозени видови. 2014: e.T170253A1302459. doi:10.2305/IUCN.UK.2014-3.RLTS.T170253A1302459.en. Посетено на 12 November 2021.
- ↑ „ципура“ — Дигитален речник на македонскиот јазик
- ↑ sparus. Charlton T. Lewis; Charles Short. A Latin Dictionary. Perseus Project.
- ↑ Pauletto, Marianna; Manousaki, Tereza; Ferraresso, Serena; Babbucci, Massimiliano; Tsakogiannis, Alexandros; Louro, Bruno; Vitulo, Nicola; Quoc, Viet Ha; Carraro, Roberta (2018-08-17). „Genomic analysis of Sparus aurata reveals the evolutionary dynamics of sex-biased genes in a sequential hermaphrodite fish“. Communications Biology (англиски). 1 (1): 119. doi:10.1038/s42003-018-0122-7. ISSN 2399-3642. PMC 6123679. PMID 30271999.
- ↑ 5,0 5,1 Фрез, Рене и Поли, Даниел, уред. (2006). "{{{1}}} {{{2}}}" — FishBase. април 2006 г.
- ↑ FAO (Food and Agriculture Organization of the United Nations) (2011). Yearbook of fishery and aquaculture statistics 2009. Capture production (PDF). Rome: FAO. стр. 163. Архивирано од изворникот (PDF) на 2017-05-19.
- ↑ „Sparus aurata (Linnaeus, 1758)“. Cultured Aquatic Species Information Programme. FAO Fisheries and Aquaculture Department. Посетено на 22 September 2012.
- ↑ „FAO Fisheries & Aquaculture National Aquaculture Sector Overview (NASO)“.
- Alan Davidson, Mediterranean Seafood, Penguin, 1972. ISBN 0-14-046174-4ISBN 0-14-046174-4, pp. 86–108.
