Википедија

Химера (град)

Химера, бил голем и важен антички грчки град, сместен на северниот брег на Сицилија на истоимената река, помеѓу Панормус (Палермо) и Цефалоедиум (денешен Цефалу) во италијанската комуна на Термини Имерезе.

Химера
Ἱμέρα
Остатоци од Храмот на победата во Химера
МестоПалермо, Сицилија, Италија
ВидНаселба
Историја
НастаниБитката кај Химера (480 г.п.н.е.)
Битката кај Химера (409 г. п.н.е.)

Многу од неговите остатоци може да се посетат, а на локацијата се наоѓаат и два музеја.

Историја

уреди

Основање и најрана историја

уреди
 
Идеална реконструкција на Храмот на победата.

Химера била првата грчка населба на овој дел од островот и била стратешка станица веднаш однадвор од источната граница на западот контролирана од Картагина. Тукидид вели дека тоа бил единствениот грчки град на овој брег на Сицилија,[1] што сепак мора да се разбере само во поглед на независни градови. Миле, кој исто така се наоѓал на северниот брег и секако бил со грчко потекло, бил зависник на Занкл (денешна Месина). Сите власти се согласуваат дека Химера била колонија на Занкл, но Тукидид од записите ни кажува дека емигрантите од Занкл се измешале со голем број прогонети од Сиракуза, што резултирало градот да биде со институции на халкидики и дорски дијалект.

Основата на Химера е поставена после онаа на Милае (како што, според нивните релативни позиции, природно би можело да се очекува) и од Страбон и од Скимн Хиус: неговиот датум не е спомнат од записите од Тукидид, но Диодор во записите ни кажува дека постоел 240 години во времето на неговото уништување од страна на Картагинците, а ја поправиле својата прва населба во 648 г.п.н.е.[2]

Археологијата покажува дека околу 580-560 година п.н.е. градот бил целосно обновен откако од непозната причина бил уништен. Инаку, има многу малку информации за неговата рана историја: нејасно известување од Аристотел,[3] од кое се чини дека едно време потпаднало под доминација на тиранинот Фаларис, каде штто тој единствено се спомнува, сè до околу 490 г.п.н.е., кога му овозможил привремено засолниште на Скит, тиранинот на Занкл, по неговото протерување од вториот град.[4] Недолго по овој настан, Химера паднала под јаремот на деспотот по име Терил, кој се обидел да ја зајакне својата моќ со склучување близок сојуз со Анаксила, во тоа време владетел и на Региум (денешен Реџо Калабрија) и на Занкл. Но, Терил не можел да се спротивстави на моќта на Терон, деспотот на Агригентум (денешен Агриџенто), и, протеран од Химера, побарал помош од Картагинците, а тоа станало непосреден повод за првата голема експедиција на луѓето на Сицилија, 480 п.н.е.[5]

Првата интеракција со Картагина

уреди

Големината на вооружувањето испратено под Хамилкар, за кој се вели дека дошол на Сицилија со војска од 300.000 луѓе, доволно докажува дека освојувањето на Химера било изговор, а не цел на војната. Сепак, веројатно е дека растечката моќ на Химерија во непосредна близина на картагинските населби Панормус и Солус веќе предизвикала загриженост кај Картагинците. Оттука, токму против Химера биле насочени првите напори на Хамилкар. Терон, кој се фрлил во градот со сите сили под негова команда, можел да ја одржи неговата одбрана до доаѓањето на Гелон од Сиракуза. И покрај нумеричката инфериорност на неговите сили, тој ја поразил армијата на Картагинците со колеж во битката кај Химера во 480 г.п.н.е., Грците од Сицилија ја сметале победата за достојна за споредба со современата победа на Саламис.[6] Истото чувство веројатно ја родило традицијата или верувањето дека двата триумфа се постигнати во истиот ден.[7]

По битката кај Химера

уреди

Оваа победа го оставила Терон во неспорна сопственост на суверенитетот на Химера, како и на оној на Агригентум. Се чини дека тој се фокусирал на Агригентум и ја оставил владата на Химера на својот син Трасидеј. Но, младиот човек со своето насилно и угнетувачко владеење набрзо ги отуѓил граѓаните. Тие поднеле барање за помош до Хиерон од Сиракуза, во тоа време поради непријателство со Терон. Сиракузанскиот деспот, сепак, ги предал нивните жалби на Терон. Тој им се одмаздил на Химерејците, убивајќи голем број од незадоволните граѓани и бркајќи други во егзил.[8] Набргу потоа, гледајќи дека градот многу страдал од овие тешки ситуации и дека неговото население е многу намалено, тој се обидел да го врати својот просперитет со формирање на ново тело на граѓани кои ги собрал од различни страни. Поголемиот дел од овие нови колонисти биле од доријанско потекло, и иако двете тела на граѓани биле споени во едно и продолжиле да живеат хармонично заедно, во овој период Химера станал дорски град. Химера ги усвоил институциите и ја следел политиката на другите дорски држави Сицилија.[9] Оваа населба изгледа се случила во 476 г.п.н.е.,[10] и Химера продолжила да му се потчинува на Терон до неговата смрт, во 472 година п.н.е., но Трасидеј го задржал владеењето на суверенитетот за многу кратко време по смртта на неговиот татко, а неговиот пораз од Хиерон од Сиракуза бил брзо проследен со негово протерување и од Агригентум и од Химера.[11] Во 466 г. п.н.е. Химерејците, пак, испратиле сили да им помогнат на Сиракузанците да го отфрлат јаремот на Трасибул; и, во општото разрешување на работите што потоа набргу следело , на прогонетите им било дозволено да се вратат во Химера, каде што се чинело дека се населиле тивко заедно со новите граѓани.[12] Од овој период Диодор експлицитно ни кажува дека Химера имал доволно среќа да ги избегне граѓански несогласувања,[13] и оваа добра влада мора да и обезбедила голем дел од просперитетот што го уживале сицилијанските градови воопшто во текот на наредниот полу- век.

Но, иако општо ни е кажано дека периодот што поминал од ова повторно населување на Химера до неговото уништување од страна на Картагинците (461–408 п.н.е.), било со мир и просперитет, единствените забелешки што се пронајдени за градот во текот на овој интервал се однесуваат на делот што го одзел во времето на атинската војска на Сицилија, 415 г.п.н.е. Во таа прилика, Химерејците биле меѓу првите кои ѝ ветиле поддршка на Сиракуза: оттука, кога Никија се претставила пред нивното пристаниште со атинската флота, тие целосно одбиле да го примат; и, набргу потоа, Гилип дошол на Химера и оттаму марширал преку островот до Сиракуза, на чело на силите составени во голем дел од химерејски граѓани.[14]

Уништување од Картагина

уреди
 
Сицилија во 409 п.н.е.

Во 409 п.н.е. просперитетот на градот бил нагло прекинат со големата картагинска војска на Сицилија. Наводниот предмет на експедицијата бил поддршката на Сегестанците против нивните соседи, Селинунтинците. Сепак, Картагинците имале поголеми амбиции. Веднаш по уништувањето на Селинус, Ханибал Маго, кој командувал со војската, побрзал да ги сврти рацете против Химера. Градот бил лошо подготвен за одбрана; Неговите утврдувања биле со мала сила, но граѓаните направиле очајнички отпор и со енергичен или им нанеле голема загуба на Картагинците. Тие најпрво биле поддржани од сила од околу 4000 војници од Сиракуза под команда на Диокле, но тој генерал се плашел за безбедноста на самата Сиракуза и ја напуштил Химера, оставајќи ги несреќните граѓани сами да се борат против картагинската моќ. Нивната одбрана не успеала и градот набргу бил опустошен Голем дел од граѓаните биле убиени, а најмалку 3000 од нив, кои биле заробени, биле убиени од Ханибал како жртва на споменот на неговиот дедо Хамилкар.[15] Самиот град бил целосно уништен, неговите згради биле срамнети со земја, а не биле поштедени ниту храмовите.

Диодор, кој го раскажува целосното уништување на Химера, опишува дека таа никогаш не била повторно изградена и дека локацијата останала ненаселена до неговите времиња.[13] Најпрво се чинело дека е во спротивност со оваа изјава, дека тој на друго место ги вклучува Химерејците, како и Селинунтинците и Агригентинците, меѓу прогонетите граѓани што им биле дозволени со договорот, склучен со Картагина, во 405 г. п.н.е., да се вратат во своите домови и да ги населат своите градови, под услов да ѝ плаќаат данок на Картагина и да не ги обноват нивните утврдувања.[16] Многу од нив ја искористиле оваа дозвола, од наодите за Химерејците кој се последователно спомнати меѓу државите кои се изјасниле во корист на Дионисиј I од Сиракуза, на почетокот на неговата голема војна со Картагина во 397 г. п.н.е. иако тие брзо се вратиле во Картагинскиот сојуз во следната година.[17] Објаснувањето на оваа тешкотија е дадено од Цицерон, кој ни кажува дека, по уништувањето на Химера, оние граѓани кои ја преживеале катастрофата на војната се населиле во Терма, во границите на истата територија, а недалеку од нивниот стар градот.[18] Диодор дава малку поинаков приказ за основањето на Терма, тој го претставува како што е утврдено од самите Картагинци пред крајот на војната, во 407 г.п.н.е.[19] Но, веројатно е дека и двете изјави се суштински точни, и дека Картагинците го основале новиот град во непосредна близина на Химера, со цел да спречат повторно окупирање на старата локација; додека Химерејските прогонети, кога се вратиле таму, иако се населиле во новиот град, природно се сметале себеси за истиот народ и продолжиле да го носат името Химерејци. Колку целосно, дури и во многу подоцнежен период, едниот град се сметал за претставник на другиот, се гледа од изјавата на Цицерон, дека кога Сципион Емилијан, по заземањето на Картагина, им ги вратил на Агригентите и Гелензите статуите што ги имале кои биле однесени од нивните градови, тој во исто време им ги вратил на граѓаните на Терма оние што биле одземени од Химера.[20] Оттука, не можеме да бидеме изненадени кога ќе откриеме дека, не само што се уште се зборува за Химерејците како постоечки народ, туку дури и дека самото име на Химера понекогаш ненамерно се користи како името на нивниот град. Така, во 314 г.п.н.е., Диодор ни кажува дека, со договорот меѓу Агатокле и Картагинците, било предвидено Хераклеја, Селин и Химера да продолжат да подлежат на Картагина како што било и порано.[21] Многу почудно е што подоцна повторно се појавува името на Химера и кај Милае и кај Плиниј Постариот, иако знаеме од различните изјави на Цицерон и Страбон, како и на Диодор, дека престанал да постои со векови пред тоа.[22]

Основање на Терма

уреди
 
Протекува дождовница од покривот на храмот (Музеј на Палермо)

Новиот град Терма го зазел местото на Химера, очигледно го добил своето име од топлите извори за кои се славел, а чие прво откритие го поврзува со легенди со скитниците на Херкул.[23] Се чини дека рано станал значаен град, иако продолжил, со неколку и кратки исклучоци, бил предмет на картагинското владеење. Во Првата пунска војна, неговото име постојано се споменува. Така, во 260 г. п.н.е., тело на римски трупи кои биле логорирани во соседството, кога биле нападнати од Хамилкар и поразени со големи загуби.[24] Пред крајот на војната, самата Терма била опколена и преземена од Римјаните.[25] Цицерон раскажува дека римската влада им го вратила на Термитани нивниот град и територија, со слободна употреба на нивните сопствени закони, како награда за нивната постојана верност.[26] Тие биле во непријателски односи со Рим за време на Првата пунска војна, така што овие изрази може да се применуваат само во наредниот период; но не е познат поводот на кој се однесуваат. Во времето на Цицерон, се чини дека Терма била просперитетна локација, која водела значително количество на трговија.[27] Се чини дека добила статус на колонија во времето на Октавијан Август. Величественоста на античкиот град и вкусот на неговите граѓани за поттикнување на уметноста, се потврдени од Цицерон, а некои докази за тоа останале во статуите сочувани од Термитани и кои биле вредни, не само како реликвии од минатото, туку поради нивната висока заслуга како уметнички дела.[28] Многубројните примероци на монети од Химера сведочат за богатството на градот во антиката.

Положба

уреди

Точната положба на Химера била предмет на контроверзии до неодамна. Клувериус бил следен од речиси сите писатели во 19 век и го поставил на западниот брег на реката Сан Леонардо која тече покрај западната страна на Терма. Според оваа претпоставка, жителите се преселиле од едниот брег на реката на другиот, што би ги објаснило текстовите во кои Химера и Терма се сметаат за идентични, и каде што се вели дека реката Химера исто така тече покрај Терма.[29]

Фазело правилно ја идентификувал реката Химера чија устие е 8 милји од Термини. Ова растојание не било преголемо за да се помири со изразот на Цицерон дека новата населба (Терма) е основана недалеку од античкиот град;[28] додека додавањето дека бил на истата територија [30] и се чини дека имплицира дека не бил многу блиску до старата локација.

Археологија

уреди

Многу делови од античкиот град се ископани во последниве години и можат да се посетат. Од долниот град, главните видливи остатоци се состојат од монументалниот Tempio della Vittoria (Храмот на победата), дорска структура изградена за да го одбележи поразот на Картагинците.

Во горниот град на врвот на ридот има остатоци од други храмови и од многу други градби.

На различни локации низ градот се наоѓале градските некрополи и многу пронајдени артефакти се изложени во двата музеи на локацијата.

Исто така, има импресивни прикази во регионалниот археолошки музеј во Палермо.

Познати луѓе

уреди

Се вели дека Химера е родното место на поетот Стесихор, но всушност тој е роден во градот Метаурос во Магна Грец (денешен Џоја Тауро)[31][32] во 630 п.н.е. Тој се преселил во Химера и во подоцнежниот живот и ја пишувал својата поезија додека бил жител на градот. Ерготелес, чија победа на Олимписките игри ја слави Пиндар, бил граѓанин, но не и роден во Химера. Од друга страна, Терма ја имала честа да биде родно место на тиранинот Агатокле.[33]

Наводи

уреди
  1. ↑ vi. 62, vii. 58.
  2. ↑ Thuc. vi. 5; Strab. vi. p. 272; Scymn. Ch. 289; Diod. xiii. 62; Hecat. fr. 49; Scyl. p. 4. § 13.
  3. ↑ Rhet. ii. 20.
  4. ↑ Herod. vi. 24.
  5. ↑ Id. vii. 165.
  6. ↑ Herod. vii. 166, 167; Diod. xi. 20-23; Pind. Pyth. i. 152.
  7. ↑ Herod. l. c.
  8. ↑ Diod. xi. 48.
  9. ↑ Id. xi. 49.
  10. ↑ There is a confusion about this date, though, because Diodorus relates the circumstances in the year of Phaedon, Ol. LXXVI. 1, which would place it in 476 BC, he adds that the new colony subsisted 58 years, until its destruction by the Carthaginians, which would refer it to the year 466 BC. This last date is clearly incompatible with the fact that Theron died in 472 BC.
  11. ↑ Id. xi. 53.
  12. ↑ Id. xi. 68, 76.
  13. ↑ 13,0 13,1 xi. 49.
  14. ↑ Thucydides vi. 62, vii. 1, 58; Diod. xiii. 4, 12.
  15. ↑ Diod. xiii. 59-62; Xen. Hell. i. 1. 37.
  16. ↑ Id. xiii. 114.
  17. ↑ Id. xiv. 47, 56.
  18. ↑ Cicero In Verrem ii. 3. 5.
  19. ↑ Diod. xiii. 79.
  20. ↑ Cicero In Verrem ii. 3. 5, iv. 33.
  21. ↑ Diod. xix. 71.
  22. ↑ Strabo vi. p. 272; Mel. ii. 7. § 16; Plin. iii. 8. s. 14.
  23. ↑ Diod. iv. 23, v. 3; Pindar Ol. xii. 28.
  24. ↑ Pol. i. 24; Diod. xxiii. 9. Exc. H. p. 503.
  25. ↑ Pol. i. 39; Diod. xxiii. 20. Exc. H. p. 506.
  26. ↑ quod semper in amicitia fideque mansissent, Cicero In Verrem ii: 37.
  27. ↑ Id. ii. 46, 75, iii. 42.
  28. ↑ 28,0 28,1 Cicero In Verrem ii. 3. 5.
  29. ↑ Silius Italicus xiv. 232; Plin. iii. 8. s. 14; Vib. Sequest. p. 11.
  30. ↑ in ejusdem agri finibus, l. c.
  31. ↑ Grimaldi, William M. A. (1980). Aristotle II. ISBN 9780823210497.
  32. ↑ „P.114-5. A History of Ancient Greek Literature“. Архивирано од изворникот на 2014-12-19. Посетено на 2015-07-13.
  33. ↑ Diod. xix. 2.

Надворешни врски

уреди
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Химера_(град)&oldid=4973072“