Хан (јапонски: , „домен“) е јапонски историски израз за имот на даимјоо во периодот Едо (1603–1868) и раниот период Меиџи (1868–1912).[1] Хан или бакуфу-хан (домен на даимјоо)[2] служело како систем на де факто административни поделби на Јапонија заедно со де јуре провинциите, сè додека не биле укинати во 1870-тите.

Историја уреди

Период пред Едо уреди

Концептот на хан потекнува од личните имоти на истакнати воини по подемот на Камукура Шогунатот во 1185 година, кој исто така го забележал подемот на феудализмот и класата на благородни воини на самураите во Јапонија. Оваа состојба постоела 400 години за време на Камукура Шогунатот (1185–1333), кратката реставрација на Кенму (1333–1336) и Ашикага Шогунатот (1336–1573). Хан станале сè поважни како де факто административни поделби, бидејќи следните шогуни ги соголиле империјалните провинции (куни) и нивните службеници на нивните законски овластувања.

Период Едо уреди

Тојотоми Хидејоши, најистакнатиот војсководач од доцниот период на Сенгоку (1467–1603), предизвикал трансформација на хан системот за време на неговите реформи во феудалната структура на Јапонија. Системот на Хидејоши го видел хан како постанува апстракција заснована на периодични катастарски истражувања и предвидени земјоделски приноси, наместо нацртана територија.[3] Хидејоши починал во 1598 година, а неговиот млад син Тојотоми Хидеори бил раселен од Токугауа Иејасу по Битката кај Секигахара во октомври 1600 година, но неговиот нов феудален систем бил задржан откако Ијеасу го основал Тогугауа Шогунатот во 1603 година. Хан припаѓале на даимјоо, моќните самурајски феудалци, кои управувале со нив како лична сопственост со автономија како вазал на Тогугава Шогун. Наследниците на Иејасу дополнително го рафинирале системот со воведување методи кои обезбедиле контрола врз даимјоо и царскиот двор. На пример, роднините и чуварите биле поставени на политички и воено стратешки области, додека потенцијално непријателските даимјоо биле префрлени на неважни географски локации или нивните имоти биле одземени.[4] Тие исто така биле зафатени со јавни работи со што биле константно финансиски исцрпени бидејќи даимјоо плаќале за проектите на бакуфу.

За разлика од западниот феудализам, вредноста на јапонскиот феудален домен бил дефинирана во однос на предвидениот годишен приход, наместо во географската големина. Хан биле вреднувани за оданочување користејќи кокудака систем кој определувал вредност заснована на излез од ориз во коку, јапонска единица за волумен која се сметала колку ориз е доволно за да се нахрани едно лице за една година.[5] Дамјоо биле проценувани од Токугауа како господари на чело на хан проценет на 10.000 коку (1804м2) или повеќе, и излезот од нивната хан придонесувала за нивниот престиж или како се проценувало нивното богатство.[6][7] Раните јапонолози како Жорж Аперт и Едмонд Папинот се осврнале на истакнувањето на годишното коку приноси што биле доделени за кланот Шимазу во доменот Сатсума уште од XII век.[8] Шогуналот хан и Царските покраини служеле како комплементарни системи кои често работеле во тандем за администрација. Кога шогунот им наредил на даимјоо да направат попис на својот народ или да направат мапи, работата била организирана по границите на провинциите.[9] Како резултат, можеле да се поклопат повеќе хан кои и самите содржеле секции од повеќе хан. Во 1690 година, најбогатиот хан бил доменот Кага, сместен во провинциите Кага, Етчуу и Ното, со нешто повеќе од 1 милион коку (180391м2).[10]

Период Меиџи уреди

Во 1868 година, Токугава Шогунатот бил соборен во реставрацијата Меиџи од коалиција на про- империјални самури како реакција на Бакуматсу. Една од главните движечки сили на движењето против Токугауа била поддршка за модернизација и вестернизација на Јапонија. Од 1869 до 1871 година, новата влада на Меиџи се обидела да го укине феудализмот во Јапонија и титулата даимјоо во хан системот била променета во хан-чиџи [han-chiji (藩知事)] или чиханџи [chihanji (知藩事)].[11] Во 1871 година, скоро сите домени биле распуштени и заменети со нов систем на префектури Меиџи, кои биле директно подредени на националната влада во Токио.[1]

Меѓутоа, во 1872 година, владата на Меиџи го создала доменот Рјуукјуу, откако Јапонија официјално го припоила Кралството Рјуукуу, вазална држава на кланот Шимазу на Сатсума од 1609 година.[12] Со доменот Рјуукјуу се управувало како хан на чело со монархијата Рјуукјуан, сè додека не била конечно укината и станала префектура Окинава во март 1879 година.

Поврзано уреди

Наводи уреди

  1. 1,0 1,1 Nussbaum, Louis-Frédéric. (2005). "Han" in Japan Encyclopedia, p. 283.
  2. Hunter, Janet (2014). The Emergence of Modern Japan: An Introductory History Since 1853. Oxon: Routledge. ISBN 978-1-317-87085-2.
  3. Mass, Jeffrey P. and William B. Hauser. (1987). The Bakufu in Japanese History, p. 150.
  4. Deal, William E. (2006). Handbook to Life in Medieval and Early Modern Japan. New York, NY: Oxford University Press. стр. 13. ISBN 978-0-19-533126-4.
  5. Elison, George and Bardwell L. Smith (1987). Warlords, Artists, & Commoners: Japan in the Sixteenth Century, p. 17.
  6. Howell, David Luke (1995). Capitalism from Within: Economy, Society, and the State in a Japanese Fishery. Berkeley: University of California Press. стр. 191. ISBN 978-0-520-08629-6.
  7. Lucassen, Jan (2007). Wages and Currency: Global Comparisons from Antiquity to the Twentieth Century. Peter Lang. стр. 125. ISBN 978-3-03910-782-7.
  8. Appert, Georges. (1888). "Shimazu" in Ancien Japon, pp. 77; compare Papinot, Jacques Edmond Joseph. (1906). Dictionnaire d’histoire et de géographie du Japon; Papinot, (2003). Nobiliare du Japon, p. 55; retrieved 23 March 2013.
  9. Roberts, Luke S. (2002). Mercantilism in a Japanese Domain: the merchant origins of economic nationalism in 18th-century Tosa, p. 6
  10. Totman, Conrad (1993). Early Modern Japan, p. 119.
  11. Lebra, Takie S. (1995). Above the Clouds: Status Culture of the Modern Japanese Nobility, p. 29
  12. Matsumura, Wendy. (2007). Becoming Okinawan: Japanese Capitalism and Changing Representations of Okinawa, p. 38.

Белешки уреди