Википедија

Тиринт

Тиринт (старогрчки: Τίρυνς; новогрчки: Τίρυνθα) — микенски археолошки локалитет во Арголида на Пелопонез, и локацијата од која митската се вели дека херојот Херакле ги извршил своите дванаесет задачи. Тиринт се наоѓа на 20 километри јужно од Микена.

Тиринт
Τίρυνς
Τίρυνθα
Поглед на Тиринтската Цитадела, со киклопска ѕидарија
Грешка во Lua во Модул:Location_map, ред 411: Malformed coordinates value
МестоАрголида, Грција
Координати37°35′58″N 22°48′00″E / 37.59944° СГШ; 22.80000° ИГД / 37.59944; 22.80000
ВидSettlement
Историја
РаздобјеБронзено време
КултуриСтара Грција
Службен назив: Археолошки локалитети на Микена и Тиринт
Тип:Cultural
Критериуми:i, ii, iii, iv, vi
Прогласено:1999 (23-та сесија)
Број941
Регион:Европа

Тиринт претставувал ридска тврдина која опстојувала уште пред седум илјади години, од пред почетокот на бронзеното доба. Својот врв на важност го достигнал помеѓу 1400 и 1200 п.н.е., кога станал еден од најважните центри на микенскиот свет, а особено во Арголида. Неговите најзабележителни карактеристики биле неговата палата, неговите киклопски тунели и особено неговите ѕидини, кои на градот му го дале хомерскиот епитет на „моќниот Тиринт со ѕидови“. Тиринт се поврзал со митовите околу Херакле, бидејќи градот бил резиденција на херојот за време на неговите задачи, а некои извори го наведуваат како негово родно место. [1]

Познатиот мегарон на палатата Тиринт има голема сала за прием, чија главна просторија имала престол поставен на десниот ѕид и централно огниште оградено со четири дрвени столбови во минојски стил кои служеле како потпори за покривот. Два од трите ѕида на мегаронот биле вградени во архаичен храм на Хера. Локалитетот паднал во опаѓање на крајот на микенскиот период и бил целосно напуштен во времето кога Павсанија го посетил во 2 век од нашата ера.

Во 1300 п.н.е. цитаделата и долниот град имале население од 10.000 луѓе со површина од 20-25 хектари. И покрај уништувањето на палатата во 1200 п.н.е., градското население продолжило да се зголемува и до 1150 п.н.е. имало население од 15.000 луѓе. [2] [3] [4]

Заедно со блиските урнатини на Микена, УНЕСКО го ставил Тиринт во својот список на светско наследство во 1999 година поради неговата извонредна архитектура и сведоштво за развојот на античката грчка цивилизација. [5]

Легенда

уреди
 
План на ископувања во Тирин.

Тиринт првпат се спомнува од Хомер, кој ги пофалил неговите големи ѕидови. [6] Древната традиција сметала дека ѕидовите биле изградени од Киклопите бидејќи единствено џинови со натчовечка сила можеле да ги подигнат огромните камења. [7] По разгледувањето на ѕидините на разурната цитадела во II век од нашата ера, географот Павсаниј напишал дека две мазги кои се влечат заедно не можеле да ги поместат ниту помалите камења. [8]

Традицијата ги поврзува ѕидините и со Проет, братот на Акрисиј, кралот на Аргос. Според легендата, Проет, прогонуван од неговиот брат, побегнал во Ликија. Со помош на Ликијците успеал да се врати во Арголис. Таму Проет го окупирал Тиринт и го зацврстил со помош на киклопите. Така грчката легенда ги поврзува трите арголски центри со три митски херои: Акрисиј, основач на дорската колонија Аргос; неговиот брат Проет, основач на Тиринт; и неговиот внук Персеј, основачот на Микен. Но, оваа традиција се родила на почетокот на историскиот период, кога Аргос се борел да стане хегемонска сила во областа и му требало славно минато за да се натпреварува со другите два градови.

Историја

уреди
 
Ѕидарски тунел

Неолит

уреди

Областа била населена уште од праисторијата. Во овој период започнала да се расте во мала неолитска населба.

Раноеладски период

уреди

Во средината на III милениум п.н.е., населбата се развила и прераснала во ранопределинска населба која се наоѓала околу 15 г. км југоисточно од Микена, на рид 300 м долг, 45–100 м широк, и не повеќе од 18 метри висок. Од овој период преживеал дворот на микенската палата, импозантна кружна градба која имала 28 метри пречник, кое се смета дека е утврдено место за прибежиште за жителите на градот во време на војна и/или резиденцијата на крал. Нејзината основа била моќна и била изградена од два концентрични камени ѕидови, меѓу кои имало и други вкрстени, така што дебелината достигнувала 45 м. Надградбата била од глина, а покривот бил направен од ќерамиди печени на оган.

Средноеладски период

уреди

Првите грчки жители - креаторите на средноеладската цивилизација и микенската цивилизација потоа - се населиле во Тиринт на почетокот на среднохеладскиот период (2000–1600 п.н.е.).

Доцноеладски период

уреди

Во доцноеладскиот период, градот доживеал најголем раст, познат и како микенски период. Акрополот бил изграден во три фази, првата на крајот на доцноеладскиот II период (1500–1400 п.н.е.), втората во доцноеладскиот III (1400–1300 п.н.е.), а третата на крајот на доцноеладскиот III Б (1300–1200 п.н.е.). Преживеаните урнатини на микенската цитадела датираат од крајот на третиот период. [9] Градот ја опкружувал акрополата на рамнината долу.

Катастрофата што ги погодило микенските центри на крајот од бронзеното време го погодило и Тиринт, но сигурно е дека областа на палатата била постојано населена во раниот архајски период, до средината на 8 век п.н.е. (малку подоцна храмот бил изграден во урнатините на палатата). Во пост-палаталниот период ( ок. 1180 п.н.е.), имало големо наоѓалиште на скапоцени предмети, вклучувајќи златни и сребрени предмети, а најпознат е минојски печатен прстен, кој бил направен во котел во долниот град на Тиринт, и пронајден темелите на микенска куќа. [10]

Класичен период

уреди

На почетокот на класичниот период Тиринт, како и Микена, станале релативно безначајни градови. Кога Клеомен I од Спарта ги поразил Аргејците, нивните робови го окупирале Тиринт долги години, според Херодот. [11] Херодот исто така спомнува дека Тиринт учествувал во битката кај Платеја во 480 п.н.е со 400 хоплити. [12] Дури и во опаѓање, Микена и Тиринт биле вознемирувачки за Аргејците, кои во својата политичка пропаганда сакале да ја монополизираат славата на легендарните (и митски) предци. Во 468 п.н.е. Аргос целосно ги уништил и Микена и Тиринт, и - според Павсанија - ги префрлил жителите во Аргос, за да го зголеми населението на градот. Меѓутоа, Страбон вели дека многу Тиринтијци се преселиле со цел да го основаат градот Халиеис, современ Порто Хели. [13] [14]

И покрај неговата важност, еповите и драмата им давале мала вредност на Тиринт и неговите митски владетели и традиции. Павсанија посветил краток дел (2.25.8) на Тиринт, а поновите патници, кои патувале во Грција во потрага по места каде што живееле хероите од античките текстови, не го разбрале значењето на градот.

Ископувања

уреди

Акрополот првпат бил ископан од Александрос Ризос Рангавис и германскиот научник Фридрих Тиерш во 1831 година [15] По пробните ископувања во август 1876 година, Хајнрих Шлиман сметал дека палатата во Тиринт потекнува од средниотвек, па затоа дошол многу блиску до уништување на остатоците за да ископа подлабоко за микенските богатства. Се вратил во 1884 година со поголемо археолошко искуство и таму работел 5 месеци. [16] Сепак, следниот период на ископување бил под Вилхелм Дорпфелд, директор на Германскиот археолошки институт; тој пат, урнатините биле проценети правилно. [17] [18]

Ископувањата подоцна ги повторил Дорпфелд со соработка со други германски археолози, кои ја продолжиле својата работа до 1938 година. Од 1910 година, ископувањата ги водел Георг Каро, [19] иако „Богатството на Тиринт“ првично било ископано во 1915 година во отсуство на Каро од грчкиот археолог Апостолис Арванитопулос, кој бил стациониран во регионот како резервен офицер на Армијата на Грција. [10] Каро бил сменет од неговата функција во ДАИ кон крајот на 1916 година, а ископувањата во Тиринт потоа престанале до крајот на Првата светска војна во 1918 година [20] По Втората светска војна (1939–1945), работата ја продолжиле од Институтот и Грчката археолошка служба. Конкретно имало ископувања во 1977, 1978/1979 година и повторно во 1982/83 година. [21] [22] [23]

Археолошки локалитет

уреди
 
Фреска со претстава на лов на диви свињи. Од подоцнежната палата Тиринт.

Ѕидовите се протегаат на целата површина на врвот на ридот. Нивните основи опстојуваат низ целата нивна должина, а нивната висина на некои места достигнува 7 метри, малку под првобитната висина, која се проценува на 9-10 метри. Ѕидовите се прилично дебели, обично 6 метри и до 17 метри на местата низ кои минуваат тунелите. Силен попречен ѕид ја дели акрополата на два дела - јужниот ги опфаќа градбите на дворците, додека северниот го штити единствено врвот на ридската област. Во овој втор дел, кој датира од крајот на микенскиот период, повремено се отвораат мали порти и многу тунели, покриени со триаголен покрив, кој служел како прибежиште за жителите на долниот град во време на опасност. [24]

Влезот на цитаделата секогаш бил на источната страна, но имал различна положба и форма во секоја од трите градежни фази. Во втората фаза портата имала форма како Лавската порта на Микена. Лево од неа се наоѓала кула, а десно раката на ѕидот, така што портата била добро заштитена, бидејќи напаѓачите биле принудени да поминат низ многу тесен коридор, додека одбраната можела да ги погоди одозгора и од двете страни. Во третата фаза портата била поместена подалеку. Палатата на кралот, во внатрешноста на цитаделата, слична на онаа на Микена (димензии 11,8 × 9,8 m) се состоела од три области: надворешниот трем со двете колони, продомос (предсоба) и домос (главна просторија) со цикличниот камин кој бил опкружен со четири дрвени столбови. Се смета дека страничните прегради на палатата имале втор кат.

Декорацијата на ѕидовите на надворешната аркада била богата. Тие имале зона на дното од алабастерски плочи со релјефни розети и цвеќиња. Остатокот бил украсен со фрески. Три врати водиле до продомос, а потоа уште една до домос. Во средината на источниот ѕид во подот се гледа местото што одговарало на кралскиот престол. Подот бил богато украсен со различни теми во просторот околу ѕидовите и просторот меѓу столбовите на огништето. Овде ѕидовите биле украсени со слики.

Наводи

уреди
  1. ↑ „Tiryns, Greek Mythology Link“. Архивирано од изворникот на 2002-08-07. Посетено на 2002-08-07.
  2. ↑ Yasur-Landau, Assaf (16 June 2014). The Philistines and Aegean Migration at the End of the Late Bronze Age. Cambridge University Press. ISBN 9781139485876 – преку Google Books.
  3. ↑ Centre, UNESCO World Heritage. „Archaeological Sites of Mycenae and Tiryns“.
  4. ↑ Ring, Trudy; Salkin, Robert M.; Boda, Sharon La (1 January 1994). International Dictionary of Historic Places: Southern Europe. Taylor & Francis. ISBN 9781884964022 – преку Google Books.
  5. ↑ „Archaeological Sites of Mycenae and Tiryns“. UNESCO World Heritage Convention. United Nations Educational Scientific and Cultural Organization. Посетено на 27 November 2022.
  6. ↑ Homer Iliad 2.555
  7. ↑ Pausanias Description of Greece - about Boeotia 9.36.5
  8. ↑ Pausanias Description of Greece - about Corinth 2.25.8
  9. ↑ Davis, Brent, Maran, Joseph and Wirghová, Soňa. "A new Cypro-Minoan inscription from Tiryns: TIRY Avas 002" Kadmos, vol. 53, no. 1-2, 2014, pp. 91-109
  10. ↑ 10,0 10,1 Maran, Joseph (2006). „Coming to Terms with the Past: Ideology and Power in Late Helladic IIIC“. Во Deger-Jalkotzy, Sigrid; Lemos, Irene S. (уред.). Ancient Greece: From the Mycenaean Palaces to the Age of Homer. Edinburgh: Edinburgh University Press. стр. 123–150. ISBN 978-0-7486-1889-7.
  11. ↑ Herodotus Book 6, 83
  12. ↑ Herodotus Book 9, 28
  13. ↑ Strabo 8, 373
  14. ↑ „A Brief History of Halieis“. Geocities. Архивирано од изворникот на 2009-10-21. Посетено на 2019-01-11.
  15. ↑ F. Thiersch, "Thiersch's Leben", Leipzig, 1866
  16. ↑ [1] Heinrich Schliemann et. al., "Tiryns: The prehistoric palace of the kings of Tiryns, the results of the latest excavations", Charles Scribner's Sons, London, 1885
  17. ↑ Jebb, Richard Claverhouse. "The Homeric House, in relation to the Remains at Tiryns." The Journal of Hellenic Studies 7 (1886): 170-188
  18. ↑ Middleton, J. Henry. "A Suggested Restoration of the Great Hall in the Palace of Tiryns." The Journal of Hellenic Studies 7 (1886): 161-169
  19. ↑ Matz, Friedrich (September 1964). „Georg Karo“. Gnomon. 36: 637–640. JSTOR 27683484.
  20. ↑ Marchand, Suzanne (2008). „Kultur and the World War“. Во Murray, Tim; Evans, Christopher (уред.). Histories of Archaeology: A Reader in the History of Archaeology. Oxford: Oxford University Press. стр. 238–278. ISBN 978-0-19-955008-1.
  21. ↑ Kilian, K. 1979. Ausgrabungen in Tiryns 1977: Bericht zu den Grabungen, Archäologischer Anzeiger 1979, 379–411
  22. ↑ Kilian, K. 1981. Ausgrabungen in Tiryns 1978/1979: Bericht zu den Grabungen, Archäologischer Anzeiger 1981, 149–194
  23. ↑ Kilian, K. 1988. Ausgrabungen in Tiryns 1982/83: Bericht zu den Grabungen, Archäologischer Anzeiger 1988, 105–151
  24. ↑ Zangger, Eberhard. "Landscape changes around Tiryns during the Bronze Age." American Journal of Archaeology 98.2 (1994): 189-212

Надворешни врски

уреди
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Тиринт&oldid=5112293“