Опсадаѕа на Пелиум

Предлошка:Campaigns of Alexander the GreatОпсадата на Пелион (Белион) ја презел Александар Македонски против илирските племиња во (тадиционално македонска земја денес -) делови од денешна Албанија . За Александар било критично да го земе овој премин бидејќи обезбедувал лесен пристап до Илирија и Македонија, што било итно потребно за да се смират немирите во Грција кои во исто време се случувале во Атина и Теба . Ова било исто така важна точка на разграничување во раното владеење на Александар, бидејќи се воспостави меѓу Дунавските племиња на север како сериозен монарх со кого нема преговори, исто како што подоцна ќе го воспостави овој преседан за грчките градови-држави под негова хегемонија. Преземањето на овој премин му овозможило на Александар брзо да маршира со својата војска кон Грција, што на крајот ќе резултира со целосно уништување на Теба .

Опсадата на Пелион
Дел од Alexander's Balkan campaign
Plain of Pelium.jpg Опсадата/Битката кај Пелиј(Пелион/Белион)
Датум 335 BC Место Pelium, Illyria Исход Macedonian victory Територијални промени Pelium pass gained
Завојувани страни
Macedon	Illyrians
Команданти и водачи
Alexander the Great Hephaestion	Cleitus Glaukias
Сила
23,000 вкупно 12,000 тешка пешадија 8,000 лесна пешадија 3,000 коњица	7,000
Жртви и загуби
2,000	5,000
Првиот обид на Александар да го заземе Пелион пропаднал и Македонците биле принудени од Илирите да се повлечат од другата страна на реката, што можело да се протолкува како илирска победа. Но, по три дена Александар презема ноќен напад победувајќи ги на изненадување беспомошните Илири. Без поддршка однадвор, Клит и неговите Илири го запалиле упориштето и побегнале во царството на Глаукија.

Позадина

Веста за бунтот на Илирите под раководството на поглаварот Клит и Глаукија од Таулантиите првпат стигнала до ушите на Александар додека тој водел поход на Дунав против некои од северните племиња кои неговиот татко Филип II Македонски претходно ги сведе на задоволително ниво на потчинување, иако не ги покорил целосно. Бидејќи оваа област е релативно далеку од главните простори на делување (до тоа време), Филип бил задоволен со нивото на послушност на кое ги свел.

Александар веднаш бил загрижен за веста за овој бунт, бидејќи самата утврдена населба Пелион го заземала еден од најважните премини кон Илирија од Македонија. Како резултат на ова, Александар ќе мора да направи долг марш околу планинскиот венец на југ, а потоа кон Илирија. Покрај ова, без пристап до овој клучен премин, Александар можел да биде отсечен од Грција, која штотуку се побунила, и на крајот ќе го направи тоа повторно, со помош на Големиот крал. Загубата на овој премин и долгиот марш што резултираше ќе им даде на грчките градски држави на југ доволно време да се подготват за доаѓањето на Александар додека тој се обидувал да ги покори Илирите.

Еден сојузник на Александар му понудил помош со тоа што го заштитил неговото крило од илирските племиња додека тој марширал кон Пелион. Лангар, од Агријанците, правел чести навлегувања во земјата на Аутариите и успеал да ги стави на стража доволно за да му дозволи на Александар да помине релативно мирно. Откако успешно го направил овој марш, Александар пристигнал за да го најде Клит во Пелион и го чека доаѓањето на кралот Глаукија со засилување. Кога Александар пристигнал, Клит наводно жртвувал три момчиња, три девојчиња и три црни овни пред да се сретне со Македонците.

Отворање

Александар пристигнал со 23.000 војници и решен веднаш да го нападне Пелион, бидејќи се надевал дека ќе го одземе местото од контрола пред да пристигне кралот Глаукија и да го засили Клит. Првата работа што ја направил Александар по пристигнувањето било поставувањето на македонскиот камп.

Македонците откриле дека не само што бил држен самиот Пелион (Белион), кој стратешки бил клучна точка за контрола врз висорамнината, туку и висините што ја опкружуваат Пелионската рамнина. По завршувањето на логорот, Александар решил да ги нападне трупите на Клит кои ги опкружувале височините. Тоа го направил со одреден ефект, и како резултат на овој напад Илирите се повлекле во ѕидините на Пелион.

Александар потоа се обидел да го заземе градот со напад, но не успевајќи во тоа, почнал да подига обиколување и контравалација околу Пелион. Тоа, сепак, било прекинато со доаѓањето на Глаукија и неговото засилување следниот ден, што го натерало Александар да се повлече од височините што ги зазел претходниот ден.

Битка и опсада

Маневрите околу Пелион (Белион)

Откако бил принуден да се врати во самата рамнина од кралот Глаукија, Александар сега се нашол во опасна ситуација. Тој имал и помал број на војска од Илирите, кои можеле слободно да собираат залихи. Не само тоа, туку Александар сакал брзо да го заземе Пелион пред Теба и Атина сериозно да размислат за загрозување на македонската хегемонија. Затоа, не само што Александар имал неодложни проблеми на друго место, туку илирските сили биле решени да ги уништат силите на Александар и можеле да си дозволат да чекаат.

Бидејќи имал недостиг од залихи, Александар го испратил Филота, еден од неговите војводи, во потрага по залихи. Кралот Глаукија бил сведок на заминувањето на оваа сила и ги гонел и ги нападнал. Само брзата, силна и решителна акција на, Александровата коњица ги спасило, со помош и на своите хипасписти, агријанци и стрелци.

Сакајќи да ја искористи својата линија на повлекување пред да го почне со опсада, Александар имал намера да ги нападне повисоките места кои биле сериозна закана за неговите трупи. Петеката била тесна, и само четворица мажи можеле да маршираат низ него заедно. Тој собрал дел од својата пешадија и коњаница пред самата населба Пелион за да го одбрани овој маневар од напад на лет од Клитус. Потоа ја собрал својата фаланга, длабока сто и дваесет луѓе, со 200 коњаници на двете крила, и ги организирал своите војници да вршат вежби одблиску на рамнината, пред Илирите, во целосна тишина. Како што опишува Питер Грин:

 На даден знак, големата шума на сариси ќе се издигнеше во вертикална позиција на „поздрав“, а потоа ќе се спуштеше хоризонтално како за боен ред. Острите копја се движеа лево, па десно, во совршена синхронизација. Фалангата напредуваше, се вртеше во колона и линија, се движеше низ различни сложени формации како да е на параден терен – сето тоа без да се изусти ниту еден збор. Илирите никогаш не виделе нешто слично. Од своите позиции на околните ридови гледале надолу кон овој чуден ритуал, едвај верувајќи на своите очи. Потоа, малку по малку, една по една расфрлана група почнле да се приближуваат, за да видат подобро полуисплашени, полузамаени. Александар ги набљудувал, чекајќи го клучниот психолошки момент. Конечно, го дал последниот однапред договорен сигнал. Левото крило на коњаницата се свртело во клин-формација и се фрлило во напад. Во истиот момент, секој човек од фалангата удрил со своето копје по штитот, и од илјадници грла се извиши страшниот, продорен македонски боен крик – „Алалалалај!“ – кој одекнувал и се рефлектирал од планините. Ова ненадејно, разорно експлозивно ехо, особено по мртвата тишина што го претходела, целосно ги избезумило војниците на Глаукија, кои во потполно безредие избегале од подножјето назад кон безбедноста на својата тврдина.

- Peter Green, Alexander of Macedon, 356-323 B.C. (1991)

Овој маневар е една од првите генијални акции на Александар, каде тој се пројавува како невиден, брилијантен стратешки ум., Ја покажува неговата способност со која и во ситуации во кои е во јасна стратешки катастрофална ситуација ( во конкретниов случај, пред тврдина која тешко се освојува а при тоа, е опколен со непријателски трупи. Нема ни време ни залихи за подолга опсада, ниту може да прати контигнент во потрага по храна, затоа што е опколен. Илирите, гледајќи како искусни воини, но според вообичаени, човечки норми, биле сигурни во катастрофата која го чека Александар. Но, никој не е свесен каков воен гение имаат за водач/противник. Александар успева да најде нестандарден, крајно креативен начин и да искористи психолошки трик, да ја открие невидливата потенцијална можност и ја преобратува неговата крајно критична позиција во можност за победа.

Во хаосот што следел, Ммакедонските сили лесно ги зазеле височините над Пелион. При овој ангажман не настрадал ниту еден македонски војник.

На височините што го надгледуваа преминот сè уште имаше лесна илирска пешадија, и за Александар беше од критична важност да ги заземе овие височини за да воспостави контрола врз целата рамнина. Пред да започне биткаТА, Александар одлучиЛ да го премести својот логор на другата страна од реката, блиску до преминот, за да ја обезбеди сигурноста на своите операции и логор. Меѓутоа, во текот на тој процес ризикуваЛ да биде нападнат од зад грб додека неговите трупи ја преминуваа реката.

Илирите навистина го нападнаа, мислејќи дека неговата војска се повлекува. Тогаш тој им нареди на своите трупи да се свртат и да симулираат напредување, додека во исто време започна напад со својата придружна коњаница. Во меѓувреме, им нареди и на стрелците да се свртат и да ги испукуваат своите стрели од средината на реката. Откако успеа да обезбеди релативно безбедна позиција на другата страна од реката, Александар можеЛ слободно да ја снабдува својата војска и да ги чека засилувањата.

По три дена, пред да пристигнат засилувањата, македонските извидници известија дека забележале како Илирите стануваат невнимателни во заштитата на населбата, мислејќи дека Александар се повлекува.

Постапувајќи според оваа информација, Александар го чекал доаѓањето на ноќта, а потоа се упатил напред без да го чека преминувањето на неговата целосна сила, водејќи ги своите стрелци, штитоносните стражари, Агријанците и бригадата на Коен како водечка единица. Потоа се нафрлил врз бранителите со своите агријанци и стрелци, кои беа формирани во формација на фаланга. Многу од Илирите сè уште спиеле и биле целосно изненадени. Следувал голем масакар; биле заробени и многу од Илирите.

• Маневар во битката кај Пелион (Белион)
• 
  1
• 
  2
• 
  3
• 
  4

Резултат

Како резултат на оваа опсада, Александар го завзел Пелион и таму изградил нова утврда, бидејќи Илирите ја запалиле населбата што претходно се наоѓала таму. Илирите побарале услови за преговарање, а Александар со задоволство ги прифатил нивните услови и им дозволил одредено време да му се заколнат на лојалност. Откако го завршил освојувањето, Александар се етаблирал како нов монарх што треба да се почитува,  и сега бил слободен да маршира на југ кон Беотија и да се справи со заканата од Теба и Атина.

Последици

Илирското влијание врз македонската војска

Илирската кампања на Александар претставуваше негов тест како генерал и, особено, негово загревање за походот на Персија. Илирите имале големо искуство во борбени тактики за борба во планински предели, а Александар научил многу од нив за време на опсадата, кои подоцна му се покажаа како корисни во Азија. Сите техники што Александар ги користел во сатрапиите на источна Персија, кои повеќето историчари ги сметаат за нови и уникатни, всушност за првпат ги применил во кампањата против Илирите. Александар продолжил да ги усовршува овие тактики за планинска борба низ целата Персиска војна.

Освен тактиките што ги научил во битката кај Пелион, Александар веќе поминал барем дел од својата младост на илирскиот двор, каде што побарал засолниште од својот татко, стекнувајќи притоа познавања за илирските обичаи, навики и, особено, воени стратегии и техники.

Илирски сили во војската на Александар

По битката, очигледно е воспоставена некаква трајна спогодба меѓу Александар и Илирите, бидејќи Александар продолжил како прашањето со Илирите да е целосно решено, тргнувајќи брзо кон југ за да се справи со тебанското востание во Грција. Понатаму, војската на Александар ги вклучила илирските сили кога преминала во Азија во 334 п.н.е., со дополнителни 3.000 илирски засилувања кои му се придружиле на Александар во 327 п.н.е.

Референци

• Dodge, Theodore (1890). Alexander. New York, NY: Da Capo. ISBN 0-306-80690-8.
• Hammond, N. G. L.; Walbank, Frank William (2001). A History of Macedonia: 336-167 B.C. III. Oxford: Clarendon Press. ISBN 0-19-814815-1.
• Howe, T. (2017). „Plain tales from the hills: Illyrian influences on Argead military development“. Во Müller, S.; Howe, Tim; Bowden, H.; Rollinger, R. (уред.). The History of the Argeads: New Perspectives. Wiesbaden. ISBN 978-3447108515.
• Green, Peter (1991). Alexander of Macedon, 356-323 B.C.. University of California Press. ISBN 0520071662.
• King, Karol J. (2024). „Macedonia“. Во Ogden, Daniel (уред.). The Cambridge Companion to Alexander the Great. Cambridge University Press. стр. 147–164. ISBN 9781108887427.
• Vujčić, Nemanja (2021). „The City of Pelion and the Illyrian War of Alexander“. Greek, Roman, and Byzantine Studies. 61.

Надворешни врски

• Livius Архивирано на 9 септември 2016 г. </link>
• TADodge. Александар
• Плутарх