Нуклеотид

Нуклеотидот е основната структурна единица на молекулата од нуклеинските киселини, кој е составен од три хемиски соединенија што се ковалентно сврзани:

• Пентозен шеќер - рибоза и деоксирибоза (по кој и се разликуваат РНК и ДНК)
• Азотна база - пуринска или пиримидинска
• Фосфорна група (фосфорна киселина).

Структурни елементи на нуклеотидите. Соединенијата составени од нуклеозид и фосфатна група: нуклеозид монофосфат, нуклеозид дифосфат и нуклеозид трифосфат се нуклеотиди.

Нуклеотидите се мономери за синтеза на нуклеинските киселини, а, исто така, се и производи на хемиската и ензимската хидролиза на нуклеинските киселини.

Номенклатура

Имињата на нуклеотидите обично се скратуваат во четирибуквени кодови. Првата буква е мала и покажува дали нуклеотидот е рибонуклеотид (r) или деоксирибонуклеотид (d). Втората буква ја означува нуклеобазата:

G: Гванин

А: Аденин

Т: Тимин

C: Цитозин

U: Урацил, кој не се среќава во ДНК, а во РНК е хемиски аналог на тиминот.

Третата и четвртата буква ја индицираат должината на сврзаната фосфатна врска (моно-, ди-, три-) и присуството на фосфат (P).

На пример, деокси-цитозин-трифосфат се пишува како dCTP (или на македонски: дЦТФ).

Хемиска структура

Нуклеотиди

Аденозин монофосфат АМФ	Аденозин дифосфат АДФ	Аденозин трифосфат АТФ
Гванозин монофосфат ГМФ	Гванозин дифосфат ГДФ	Гванозин трифосфат ГТФ
Тирамидин монофосфат ТМФ	Тирамидин дифосфат ТДФ	Тирамидин трифосфат ТТФ
Уридин монофосфат УМФ	Уридин дифосфат УДФ	Уридин трифосфат УТФ
Цитидин монофосфат ЦМФ	Цитидин дифосфат ЦДФ	Цитидин трифосфат ЦТФ

Деоксинуклеотиди

Деоксиаденозин монофосфат дАМФ	Деоксиаденозин дифосфат дАДФ	Деоксиаденозин трифосфат дАТФ
Деоксигванозин монофосфат дГМФ	Деоксигванозин дифосфат дГДФ	Деоксигванозин трифосфат дГТФ
Деокситирамидин монофосфат дТМФ	Деокситирамидин дифосфат дТДФ	Деокситирамидин трифосфат дТТФ
Деоксиуридин монофосфат дУМФ	Деоксиуридин дифосфат дУДФ	Деоксиуридин трифосфат дУТФ
Деоксицитидин монофосфат дЦМФ	Деоксицитидин дифосфат дЦДФ	Деоксицитидин трифосфат дЦТФ