Невадо Трес Крусес
Невадо Трес Крусес — планински масив на вулканско потекло кој се наоѓа на Андите на границата на Аргентина и Чиле. Планината има два главни врвови, Трес Крусес Сур кој е висок 6.748 метри и Невадо Трес Крусес Централ кој е висок 6.629 метри. Третиот врв, наречен Трес Крусес Норте, е висок 6.206 метри. Трес Крусес Сур е шестата највисока планина во Андите. Областа за првпат била освоена во 1883 година од Франциско Сан Роман, додека во 1994 година била вклучена во Националниот парк Невадо Трес Крусес.
| Невадо Трес Крусес | |
|---|---|
 Невадо Трес Крусес од Охос дел Саладо. | |
| Највисока точка | |
| Надм. вис. | 6748 м [1] |
| Име | |
| Превод | Три крстови (шпански) |
| Географија | |
Невадо Трес Крусес на карта
| |
| Матичен венец | Анди |
| Геологија | |
| Старост на карпата | Плеистоцен |
| Вид | вулкан |
| Вулкански лак/појас | Централна вулканска зона |
| Последен избув | 28,000 години.[2] |
Вулканот има проширена историја на активност, враќајќи се барем 1,5 милиони години наназад. Голем број лавини куполи го опкружуваат комплексот и голем број кратери лежат на врвовите. Главниот вулкан е со риодацитски состав и создал две главни игнимбритни ерупции, пред 1,5 милиони години и втората пред 67,000 години. Последната ерупција била пред 28.000 години, но вулканот може да стане активен во иднина.
Клима и глацијација
уредиОбласта има пустинска клима, со ноќни температури со замрзнување и врнежи помали од 29 ± 14 мм во лето што брзо се сублимира, и кое резултира со недостаток на одлевање и неплоден пејзаж. Средната годишна температура е од -2 до ±4 степени целзиусови[3]. Областа е постојано ветровита[4]. Надморската височина во областа е 5.800 метри, повисока од плеистоценската надморска височина од 5.500 метри[5]. Во 2000 година на Трес Крусес била пријавена вкупна мразна површина од 1,1 км2[6][7].
Геологија
уреди
Целиот комплекс е активен за 1.5 mya и генерира две големи пирокластични ерупции, првата во 1,5 mya која се случила на западната страна на вулканот. Тој е прилично тенок и опфаќа плиоценска лава. Инаку овој вулкан, исто така, содржи и ривалични лавини текови, лавини куполи и разновидна вулканска пепел и тефра[2][6]. Трите главни вулкани од масивот - Трес Крусес Сур (6.748 м), Невадо Трес Крусес Централ (6.629 м) и Трес Крусес Норте (6.206 м) биле формирани по должината на локалната раседна зона. Трес Крусес Сур е шеста, а Невадо Трес Крусес Централ е единаесетта највисока планина во Јужна Америка[4].
Масивот го разграничува Салар де Марикунга и има опсег од 10 км×5 км. Главните градби се мали, но стрмни, издигнувајќи сè до 800-1,600 метри над нивните основи. Северниот конус е еродиран и има кратер од 1 км широчина. Централната градба има кратер од 500 метри и е наклонета кон запад. Јужната страна била формирана од постара западна структура (0,8 ± 0,5 mya) со два мали кратери и ледничка циркулација, како и источно здание на врвот со лавина купола која има ширина од 2 километри, како и текови на базалтна лава. Циркот ја пресекува куполата на југоисточната страна и содржи мал ледник. Целата градба и соседниот вулкан Миоцен Ел Платеадо, како и западниот дел од вулканот на соседниот вулкан Охос дел Саладо, се прекриени со дебел слој на пемзасна пепел, веројатно произведена од колапсот на еруптивниот столб[6]. Плиоценскиот вулкански синџир Кристи (2,5 ± 1,3 mya[1]), Лемп (2,8 ± 0,3 mya[1]), Родриго (4,4 mya[8]) на север и Пунтиагудо на југ, во голема мера се закопани под масивот[6]. Томографската анализа на областа укажува на присуство на голема зона на слабеење во кората под Невадо Трес Крусес и соседниот вулкан Охос дел Саладо, што може да укаже на тековно или почетно топење на основната кора[9].
Лавини куполи
уредиДве помали лавини куполи, познати како Ла Еспинила и Ел Индио се наоѓаат овде. Ла Еспинила била формирана во рамките на кратерот (150 метри длабок и широк 1,5-2 километри) од експлозивна ерупција. Оваа купола е широка од 200-250 метри и висока 45 метри. Таа била формирана во 168±6 според K-Ar. Ел Индио се наоѓа на страната на Ла Еспинила далеку од главниот масив и е поголем и постар (350±40 K-Ar) од Еспинила. Други постари лавини куполи лежат на западната страна (2.1±0.3 K-Ar).
Голема дацитска лавина купола (150-200 метри дебела) зазима површина од 3.5×5.5 километри и лежи на северозападната страна на масивот.
Скорешна активност
уредиАктивноста во најјужниот вулкан е датирана на 280.000 ± 22.000 години. Комплексот е поврзан со ерупцијата на игнимбрит пред 67.000 години.
Вулканот има приближна стапка на создавање на карпи од 0,13 км3
Наводи
уреди- ↑ 1,0 1,1 1,2 Kay, Suzanne Mahlburg; Coira, Beatriz; Mpodozis, Constantino (2008). „Field trip guide: Neogene evolution of the central Andean Puna plateau and southern Central Volcanic Zone“. GSA Field Guide 13: Field Trip Guides to the Backbone of the Americas in the Southern and Central Andes: Ridge Collision, Shallow Subduction, and Plateau Uplift. 13. стр. 117–181. doi:10.1130/2008.0013(05). ISBN 978-0-8137-0013-7 – преку https://www.researchgate.net/profile/B_Coira/publication/279723669_Field_trip_guide_Neogene_evolution_of_the_central_Andean_Puna_plateau_and_southern_Central_Volcanic_Zone/links/55f2234508aef559dc49341b/Field-trip-guide-Neogene-evolution-of-the-central-Andean-Puna-plateau-and-southern-Central-Volcanic-Zone.pdf.
- ↑ 2,0 2,1 Moreno, edited by Teresa; Gibbons, Wes (2007). The Geology of Chile. London: Geological Society. стр. 154. ISBN 9781862392205. Посетено на 22 November 2015.CS1-одржување: излишен текст: список на автори (link)
- ↑ Dietze, Michael; Kleber, Arno (February 2012). „Contribution of lateral processes to stone pavement formation in deserts inferred from clast orientation patterns“. Geomorphology. 139-140: 172–187. doi:10.1016/j.geomorph.2011.10.015. Посетено на 22 November 2015.
- ↑ 4,0 4,1 Rundel, Philip W.; Kleier, Catherine C. „Parque Nacional Nevado de Tres Cruces, Chile: A Significant Coldspot of Biodiversity in a High Andean Ecosystem“ (PDF). The Newsletter of the Consortium for Integrated Climate Research in Western Mountains. US Forest Service. Посетено на 22 November 2015.
- ↑ Haselton, Kirk; Hilley, George; Strecker, Manfred R. (March 2002). „Average Pleistocene Climatic Patterns in the Southern Central Andes: Controls on Mountain Glaciation and Paleoclimate Implications“. The Journal of Geology. 110 (2): 215–216. doi:10.1086/338414. JSTOR 10.1086/338414.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Gardeweg, M.C.; Clavero, J.; Mpodozis, C.; Perez de A., C.; Villeneuve, M. (4 August 2000). „El Macizo Tres Cruces: Un Complejo Volcanico Longevo Y Potencialmente Activo En La Alta Cordillera De Copiapo, Chile“ (PDF). biblioserver.sernageomin.cl (шпански). Puerto Varas: Servicio Nacional de Geología y Minería. стр. 295. Архивирано од изворникот (PDF) на 22 November 2015. Посетено на 22 November 2015.
- ↑ Masiokas, Mariano H.; Rivera, Andrés; Espizua, Lydia E.; Villalba, Ricardo; Delgado, Silvia; Aravena, Juan Carlos (October 2009). „Glacier fluctuations in extratropical South America during the past 1000years“. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology. 281 (3–4): 242–268. doi:10.1016/j.palaeo.2009.08.006. Посетено на 22 November 2015.
- ↑ Kay, S. M.; Mpodozis, C.; Gardeweg, M. (7 August 2013). „Magma sources and tectonic setting of Central Andean andesites (25.5-28 S) related to crustal thickening, forearc subduction erosion and delamination“. Geological Society, London, Special Publications. 385 (1): 303–334. doi:10.1144/SP385.11. Посетено на 22 November 2015.
- ↑ Liang, Xiaofeng; Sandvol, Eric; Kay, Suzanne; Heit, Benjamin; Yuan, Xiaohui; Mulcahy, Patrick; Chen, Chen; Brown, Larry; Comte, Diana; Alvarado, Patricia (January 2014). „Delamination of southern Puna lithosphere revealed by body wave attenuation tomography“. Journal of Geophysical Research: Solid Earth. 119 (1): 549–566. doi:10.1002/2013JB010309. Посетено на 22 November 2015.
Надворешни врски
уреди- Biggar, John (2005). Andes: A guide for climbers (3. изд.). Castle Douglas (Scotland): Andes. стр. 183. ISBN 0953608727. Посетено на 22 November 2015.
- Global Volcanism Program: Nevado Tres Cruces
- Andes Handbook Архивирано на 31 јануари 2017 г. (Spanish)
- Tres Cruces (Spanish) [1] Архивирано на 9 август 2007 г.
- [2]