Википедија

Национален парк Таи

Националниот парк Таи е национален парк во Брегот на Слоновата Коска кој содржи една од последните области на примарна дождовна шума во Западна Африка. Паркот бил запишан како светско наследство во 1982 година поради ширината на неговата флора и фауна. Пет видови цицачи на Националниот парк Таи се наоѓаат на Црвениот список на загрозени видови: џуџест нилски коњ, мајмуни зелен колобус, леопарди, шимпанза и либериски горски дукер.[1][2][3][4]

Национален парк Таи
МСЗП — Категорија II (национален парк)
МестоРеон Монтагнес, реон Бас-Сасандра, Брег на Слонова Коска
Координати5°45′N 7°7′W / 5.750° СГШ; 7.117° ЗГД / 5.750; -7.117
Површина3.300 km2 (1,300 sq mi)
Воспоставен(а)28 август 1972 г.
Мрежна страницаparc-national-de-tai.org
Светско наследство на УНЕСКО
Критериумприродно: (vii), (x)
Навод195
Запис1982 (VI заседание)
Површина330.000 хектари

Националниот парк Таи е приближно 100 км од брегот на Слоновата Коска на границата со Либерија помеѓу реките Кавали и Сасандра. Зафаќа површина од 3.300 м2 со 200 км2 тампон зона до 396 м.

Резерватот Таи шума е создаден во 1926 година, а промовиран во статус на национален парк во 1972 година. Тој бил признат како резерват на биосферата на УНЕСКО во 1978 година, а бил додаден на списокот на места со природно светско наследство во 1982 година.[5]

Шумата Таи е природен резервоар на вирусот ебола. Светската здравствена организација изрази загриженост за близината на овој резервоар до Меѓународниот аеродром во Абиџан.[6]

Географија уреди

Паркот се состои од 4.540 км2 тропска зимзелена шума сместена на југозападниот агол на Брегот на Слоновата Коска, и граничи со Либерија. Висините варираат од 80 м до 396 м (планината Ниенокуе). Паркот се наоѓа на гранитен пенеплен од прекамбриумот на мигматит, биотит и гнајс, кои нежно се спуштаат надолу од посувиот север кон отсечениот јужен дел каде врнежите се посилни. Голема зона на разновидни шисти се протега низ паркот од североисток кон југозапад, и ја сечат главните водени текови кои што течат паралелно со неа: реките Н'цо, Мено, Мала Хана и Хана, сите се влеваат југозападно до реката Кавали. За време на влажната сезона овие реки се широки, но во сувата сезона стануваат плитки потоци. Северната граница на соседниот резерват Н'Зо Фаунал е формирана од големиот резервоар зад браната Бујо на реките Н'зо и Сасандра. Постои мочуришна шума на северозапад од паркот и кај реката Н'зо. Почвите се фералитични и со мала плодност. Во јужните долини има хидроморфна и поплодна алувијална почва (DPN, 1998). Злато и некои други минерали ги има во мали количества.

Клима уреди

Постојат две посебни климатски појаси од подекваторски тип. Годишните врнежи се движат во просек од 1700 мм на север до 2200 мм на југозапад, и врнат од март-април до јули, со пократка влажна сезона од септември до октомври. На југот нема сува сезона, но на север е одбележана од ноември до февруари-март, нагласена кратко со сув североисточен ветер, Харматан. Овие ветрови започнале да дуваат низ регионот дури околу 1970 година откако биле уништени половина од шумите во околината. Постои само мала флуктуација на температурата помеѓу 24 до 27 °C поради океанското влијание и присуството на шуми, но просечните дневни температури може да се движат од 25 до 35 °C. Релативната влажност е висока (85%). Ветровите што преовладуваат се монсуни од југозападот. Во 1986 година, Брегот на Слоновата Коска претрпел 30% недостиг на врнежи од дожд, веројатно како резултат на губење на шумската покривка: 90% од шумите биле уништени во изминатите педесет години, поради што испарувањето на водите било многу намалено.

Флора уреди

Паркот е еден од последните преостанати делови од огромната примарна дождовна шума Горна Гвинеја што некогаш се протегала низ денешните Того, Гана, Брегот на Слоновата Коска, Либерија и Сиера Леоне до Гвинеја-Бисао. Тој е најголемиот шумски остров кој останал во Западна Африка и останал релативно недопрен. Неговата тропска шума лежи во рамките на Центарот за растителна разновидност на WWF/IUCN и во центарот на ендемизмот на источна Либерија и западниот брег на Слоновата Коска, веројатно како резултат на тоа што има над 50 ендемски видови во регионот уште од ледено доба. Паркот содржи околу 1.300 видови на повисоки растенија, од кои 54% се појавуваат само во зоната во Гвинеја. Растителноста е претежно густа, зимзелена шума од Горна Гвинеја, со дрвја високи од 40-60 метри, со масивни стебла и големи потпори или корени на дрвјата.

Два главни типа на шума може да се препознаат меѓу разновидна влажна зимзелена шума со мешункасти дрвја во јужната третина, до влажна полузимзелена шума на север. Голем број на епифити и лијани формираат важен елемент на пониските нивоа, вклучувајќи Platycerium, Nephrolepis biserrata, Drymaria и Asplenium africanum. Влажната зимзелена шума покрај реката Сасандра расте на почва од шкрилец на југозапад, и главно се состои од следните видови: абонос (Diospyros gabunensis), Diospyros chevalieri , Mapania baldwinii, Mapania linderi и Heritiera utilis (syn. Tarrietia utilis ), бројни ендемски видови, особено во долната долина Кавали и депресиите Мено и Хана во близина на планината Ниенокуе. Големото ендемско дрво Kantou guereensis расте тука. На посиромашните почви на север и југоисток растат видови како палмата Eremospatha macrocarpa, западноафриканскиот абонос Diospyros mannii, Diospyros kamerunensis, Parinari chrysophylla, Chrysophyllum perpulchrum и Chidlowia sanguinea [vi]. Видовите како што се Gilbertiodendron splendidum, Symphonia globulifera и Raphia, се појавуваат во мочуришните шуми покрај реките. На инселберзите има растителност, според нивната почва, расте трева налик на савана и листопадни дрвја како што е Spathodea campanulata. Во оваа област биле откриени растенија за кои некогаш се сметало дека исчезнале, како што е Amorphophallus staudtii. Експлоатација на комерцијалните дрва официјално престанала во 1972 година. Оттогаш шумата добро закрепнала, иако во големите области доминираат засадени видови.

Шумските растенија сè уште играат голема улога во животот на луѓето во регионот Таи. Плодот на Thaumatococcus daniellii локално познат како катамфе или катемфе, јоруба или мека трска, се користи во традиционалната медицина и содржи протеинска супстанца пет илјади пати послатка од шеќерната трска. Кората на Terminalia superba, или „дрво на маларија“, ја користат етничката група Крумен за третман против маларија. Ова значи дека паркот е реон на генетски потенцијал кој сè уште не е истражен од природните науки и медицината.

Фауна уреди

Фауната е прилично типична за западноафриканските шуми, но многу разновидна: пронајдени се речиси 1.000 видови ’рбетници. Паркот содржи 140 видови цицачи и 47 од 54 видови големи цицачи за кои се знае дека живеат во дождовната шума во Гвинеја, вклучително и дванаесет регионални ендемски и пет загрозени видови. Изолацијата на регионот помеѓу две големи реки довела до нејзиниот посебен карактер.

Цицачи уреди

 
Шимпанза во Националниот парк Таи

Цицачите вклучуваат 11 видови примати: западен црвен колобус (Procolobus badius), мајмун Дијана (Cercopithecus diana), мајмун Кембел (Cercopithecus campbelli), помал мајмун со точкаст нос (Cercopithecus petaurista) и поголем мајмун со точкаст нос (Cercopitanshecus), црно-бел колобус (colobus polykomos), мечкаст колобус (colobus vellerosus), зелен колобус (Procolobus verus), димен мангаби (Cercocebus atys), џуџест галаго (galago demidovii) и пото (Perodicticus potto). Во 80-ти години на минатиот век имало повеќе од 2.000 западноафрикански шимпанза (Pan troglodytes verus). Во 1995 година, Марчеси проценува дека вкупниот број на шимпанза во Таи е 4.507, со можни 292 во Н'Зо и блиските резервати (сепак нема сомнение дека ваквите бројки се намалиле во последните 15 години).

Исто така, пронајдени се два вида на лилјаци, овошен лилјак (Epomops buettikoferi) и Hipposideros marisae, како и летачки верверици (Anomalurus Peli), џиновски панголин (Manis gigantea), дрвен панголин (Manis tricuspis) и долгоопашест панголин (Manis tetradactyla), либериски мунгос (Liberiictus kuhni), африканска златна мачка (Profelis aurata), леопард (Panthera pardus), африкански шумски слон (Loxodonta africana cyclotis), кој во 2001 година броел само околу 100 единки на југот од паркот во споредба со околу 1.800 во 1979 година, црвена речна свиња (Potamochoerus porcus), џиновска шумска свиња (Hylochoerus meinertzhageni ivoriensis), џуџест нилски коњ (Hexaprotodon liberiensis) од кој имало околу 500 единки во 1996 година, водено еленче (Hyemoschus aquaticus), бонго (Tragelaphus euryceros), африкански шумски бивол (Syncerus caffer nanus) и исклучителна разновидност на шумски дукери. Шумските глодачи вклучуваат стаорец (Lophuromys sikapusi), мочуриштен стаорец (Malacomys edwardsi) и горски стаорец (Graphiurus murinus). Во паркот е забележана и Stochomys defua, што е карактеристично за секундарни шуми.

Птици уреди

 
Centropus senegalensis во националниот парк

Паркот се наоѓа во една од светските области со ендемски птици. Регистрирани се најмалку 250 видови птици, од кои 28 се ендемски во зоната во Гвинеја. Постојат 143 видови типични за примарна шума, вклучувајќи африкански орел (Stephanoaetus coronatus), белонокта ветрушка (Falco naumanni), белограда бисерка (Agelastes meleagrides), риболовен був (Scotopilia ussheri), Ceratogymna cylindricus, Ceratogymna elata, Campephaga lobata, Illadopsis rufescens, Bleda eximia, Criniger olivaceus, Bathmocercus cerviniventris, Melaenornis annamarulae, Prinia leontica, Maloconotus lagdeni, Lamprotornis cupreocauda, Picathartes gymnocephalus и Malimbus ballmanni (Фишпул и Еванс, 2001).

Влекачи и водоземци уреди

Два вида крокодили, Crocodylus cataphractus и џуџестиот крокодил (Osteolaemus tetraspis) и неколку видови желки, како што е желката Kinixys homeana, се меѓу 40-те видови влекачи што живеат во паркот. Најмалку 56 вида водоземци се познати од паркот;[7] овие вклучуваат Amietophrynus taiensis и Hyperolius nienokouensis пронајдена во 1997 година, и двете се познати само од Брегот на Слоновата Коска.[8][9]

Без`рбетници уреди

 
Nephila

Членконогите претставуваат најголем дел од биомасата во тропските шуми. Видовите без`рбетници вклучуваат редок слатководен мекотел (Neritina tiassalensis) и бројни илјадници видови инсекти, вклучувајќи 57 вилински коњчиња, 95 видови мравки, 44 видови термити и 78 видови тврдокрилци (DPN, 1998).

Локална човечка популација уреди

Оригиналните племиња на шумскиот регион биле Гуере и Оуби, од тотемски причини, не јаделе шимпанза и со тоа останале популациите на шимпанзата. Француското влијание датира само од средината на 19 век. Очигледно, имало мала населба во областа пред доцните 1960-ти години, кога изградбата на акумулацијата во долината Н'Зо и, подоцна, сушата во Сахел, ги натерало луѓето да се селат кон југ. Населението во областа од околу 3.200 лица во 1971 година пораснало на 57.000 дваесет години подоцна. Сега околу паркот има 72 села, а во паркот нелегално живеат стотици лица.

Од трите главни групи земјоделци, руралните Бакуе и Крумен селективно ја расчистувале шумата, поштедувајќи ги лековитите дрвја; за разлика од Бауле, покрај новодојденците кои вклучуваат бегалци раселени од браната на реката Н'Зо, од Сахел и од конфликтите во Либерија и Брегот на Слоновата Коска кои сега формираат 90% од населението, имаат неселективно распарчено и уништено голем дел од шумата во тампон-зоната. На тоа место, се садат земјоделски култури за храна, со цел да се намали смртноста од маларија. Источната страна на паркот претрпела најмногу поради ова. Овие луѓе ниту го поддржуваат паркот, ниту се информирани за него од страна на властите (DPN, 2002; Gartshore et al.1995).

Научни истражувања и капацитети уреди

Паркот бил дел од проектот на УНЕСКО за човекот и биосферата за ефектите на вмешувањето на човекот во природниот шумски екосистем. Ова бил огромен истражувачки проект извршен под покровителство на Институтот за тропска екологија и Центарот за еколошки истражувања на Универзитетот во Абобо-Аџаме[10] во блискиот град Таи. Пример за меѓународната научна соработка биле тимовите на Брегот на Слонова Коска, Франција, Италија, Германија и Швајцарија кои работеле заедно на различни истражувачки програми. Ова ниво на истражување продолжило. Интернет страницата и истражувачките проекти имаат голем потенцијал за обука и научни истражувања. Француската канцеларија за наука и техника за надворешни работи (ОРСТОМ) работи тука неколку години. Во 1984 година, холандски тим ја прегледал областа, користејќи ултра лесен авион за фотографирање на ниска надморска височина за да идентификува дрвја што умираат кои би се употребиле за горење. Имало истражување на Брегот на Слоновата Коска за шумските термити, вклучено во кампањата за растенија на IUCN/WWF 1984-1985, и од владиниот Институт за шумарство. Холандската фондација Тропенбос објавила детално целосно истражување на паркот во 1994 година. Од 1979 до 1985 година, швајцарски истражувачи проучувале шимпанза, а до 1994 година проучувале пренесување на вирусот ебола кај луѓето, како и антителата кои може да се најдат кај други животни.

Постои еколошка станица во басенот Аудренисроу во основната зона и база на германски тим во кампот Федфо во тампон зоната. Постои и станица за резерви на биосфера 18 км југоисточно од селото Таи, кое се состои од неколку монтажни куќи, комунална кујна, две добро опремени лаборатории и електричен генератор. Станицата е контролирана и финансирана на национално ниво и управувана од 2-3 лица на Брегот на Слонова Коска.

Помеѓу 1993 и 2002 година, проект финансиран од GTZ, KfW и WWF, со одделот за паркови, работел на подобрување на управувањето и надзор, следење и попис на состојбата на флората и фауната. Започнале пилот-проекти за зачувување заедно со месното население и направиле компаративни студии на седум видови мајмуни. По фазата I во 1997 година и по втората фаза во 2002 година, биле објавени извештаи. Овој проект произвел над 50 трудови кои опфаќаат теми како што се употреба на алатки и вирусот ебола кај шимпанзата, и фауната како потенцијален извор на храна и лекови. Во 2002 година, техничкото и научното управување со паркот било доделено на националната канцеларија за резерви на Брегот на Слонова Коска, која опфаќа политика на управување, чување, истражување, едукација и комуникација за сите паркови. Формиран е научен совет на вклучени невладини организации, меѓународни и локални. Била формирана и втора истражувачка станица на источната страна од паркот. Сепак, националната работилница за шумската зона одржана во 2002 до 2003 година се фокусирала на недостаток на научно истражување, мониторинг, евалуација, координација со странски институции, и пристап до направеното истражување.

Литература уреди

  • Ake Assi, L. & Pfeffer, P. (1975). Inventaire Flore et Faune du Parc National de Taï. Abidjan. BDPA/SEPN
  • Boesch, C. (1989). West African Oasis. WWF Report August/September, pp. 11–14.
  • Budelman, A. & Zander, P. (1990). Land-use by immigrant Baoule farmers in the Tai region, southwest Ivory Coast. Agroforestry Systems 11(2): 101-124.
  • Caspary, H-U.,Koné, I., Prouot, C. & De Pauw, M. (2001). La chasse et Lafilière Viande de Brousse dans l’Espace Taï, Côte D’Ivoire. *Tropenbos Côte d’Ivoire report.
  • Collin, G. & Boureïma, A. (2006). Rapport de Mission Suivi de l’Etat de la Conservation du Parc National de Taï en Côte d’Ivoire, Site de Patrimoine Mondial. IUCN & UNESCO, Switzerland & Paris.
  • Critical Ecosystems Partnership Fund (2000). Ecosystem Profile. Upper Guinean Forest Ecosystems of the Guinean Forest of West *African Biodiversity Hotspot. CI/ GEF/ Macarthur F’d’n/ WB/ Govt.of Japan. 47pp.
  • Direction des Parcs Nationaux et Réserves (1998). Plan d’Amenagement du Parc National deTaï 1998- 2007. Ministry of Waters and Forests.
  • Direction des Parcs Nationaux et Réserves (n.d.). Monographie des Parcs Nationaux et Reserves Naturelles de la Côte D’Ivoire.
  • (2002). Project Autonome pour la Conservation du Parc National de Taï.
  • Dosso, M.,Guillaumet, J. & Hadley, M. (1981). Taï Project: land use problems in a tropical rain forest. Ambio 10(2-3): 120-125.
  • FGU-Kronberg, (1979). Etat actual des Parcs Nationaux de la Comoé et de Taï. Tome 3. Parc National de Taï. Deutsche Gesellschaft für *Technische Zusammenarbeit (GTZ) GmbH., Abidjan. 155 pp.
  • Fishpool, L. & Evans, M. (eds) (2001). Important Bird Areas for Africa and Associated Islands. Priority Sites for Conservation. *Pisces Publications, Newbury / Birdlife Internat’l, Cambridge, U.K.
  • Gartshore, M., Taylor, P. & Francis, I. (1995). Forest Birds in Cote D’Ivoire. BirdLife International, Cambridge, U.K.
  • Girardin, O.,Koné, I. & Yao,T.(2000). Etat des recherches en cours dans le Parc National deTaï. Seminar Proceedings. Semperviva 9, *Centre Suisse des Recherches Scientifique, Abidjan. 199 pp.
  • Guillaumet, J., Couturier, G. & Dosso, H. (1984). Recherche et Aménagement en Milieu Forestier Tropical Humide: Le Projet Taï de Côte d'Ivoire. UNESCO, Paris.
  • Herbinger, I., Boesch, C., Tondossama, A. (2003). Côte d’Ivoire. In Kormos, R., Boesch, C., Bakarr, M.,Butynski, T. (eds.). West African Chimpanzees. Status Survey and Conservation Action Plan. IUCN, Gland, Switzerland and Cambridge, UK. pp. 99–109.
  • IUCN (2003). Report on the State of Conservation of Natural and Mixed Sites Inscribed on the World Heritage List. Gland, Switzerland
  • (2002). Report on the State of Conservation of Natural and Mixed Sites Inscribed on the World Heritage List. Gland, Switzerland.
  • (1985). Threatened natural areas, plants and animals of the world. Parks 10: 15-17.
  • (1982). Rapport de Mission UICN/WWF/PARCS CANADA - Côte d'Ivoire (Parc National de Taï). IUCN, Gland.
  • IUCN/WWF Project 3052. (1982a). Ivory Coast, Tropical Rainforest Campaign. WWF Yearbook 1983-1988. Gland, Switzerland
  • IUCN/WWF Project 3207. (1982b). Development Plan for Taï National Park. WWF Yearbook 1983-1988. Gland, Switzerland
  • Lauginie, F. (1975). Etude de Milieu Naturel et de l'Environnement Socio-economique du Parc National de Tai.
  • Marchesi, P., Marchesi, N., Fruth, B. and Boesch, C. 1995. Census and distribution of chimpanzees om Cote D'Ivoire. Primates, 36, 591-607.
  • Merz, G. & Steinhauer, B. (1984). Distribution and status of large mammals in Ivory Coast. 1. Introduction. Mammalia 48 (2): 207-226.
  • Poorter, L.,Jans, L.,Bongers, F. & van Rompaey, R. (1994). Spatial distribution of gaps along three catenas in the moist forest of Tai National Park, Ivory Coast. Journal of Tropical Ecology 10(3): 385-398.
  • Rahm, U. (1973). Propositions Pour la Création du Parc National Ivoirien de Taï. Morges, Switzerland: IUCN Occas. Paper No. 3.
  • Riezebos, E.,Vooren, A. & Guillaumet, J. (eds) (1994). Le Parc National de Taï, Côte-d'Ivoire. Vol.1: Synthese des Connaissances. Tropenbos Foundation, Wageningen, Netherlands. 323pp.
  • Thiollay, J. (1985). The birds of the Ivory Coast: status and distribution. Malimbus 7: 1-59.
  • UNESCO World Heritage Committee (2003). Report on the 27th Session of the Committee. Paris.
  • UNESCO/IUCN (2006). Rapport de Mission Suivi de l’Etat la Conservation du Parc National de Taï en Côte d’Ivoire, Site de Patrimoine Mondial. Paris. World Heritage Nomination submitted to UNESCO (1982).
  • WWF (2005). Conservation and development of Tai National Park. Project details. WWF Newsheet.

Наводи уреди

 

  1. ↑ McGraw, William Scott; Klaus Zuberbühler; Ronald Noë (2007). Monkeys of the Tai Forest: An African Primate Community. Cambridge University Press. стр. 14–16. ISBN 0-521-81633-5.
  2. ↑ „Hexaprotodon liberiensis - Endangered“. IUCN Red List of Endangered Species. Архивирано од изворникот на 2008-06-28. Посетено на 2008-03-14.
  3. ↑ „Pan troglodytes – Endangered“. IUCN Red List of Endangered Species. Архивирано од изворникот на 2008-07-04. Посетено на 2008-03-14.
  4. ↑ „Advisory Body Evaluation“ (PDF). UNESCO. Посетено на 2008-03-14.
  5. ↑ Djangrang, Nimrod Bena (December 1996). „Tai National Park - Cote d'Ivoire, West Africa - Column“. UNESCO Courier. Архивирано од изворникот на 2012-07-08. Посетено на 2008-02-26.
  6. ↑ French, Howard W. (November 24, 1996). „Hunt for the Creature That Ebola Calls Home“. The New York Times. Посетено на 2008-03-14.
  7. ↑ Rödel, Mark-Oliver; Ernst, Raffael (2002). „A new Phrynobatrachus from the Upper Guinean rain forest, West Africa, including a description of a new reproductive mode for the genus“. Journal of Herpetology. 36 (4): 561–571. doi:10.2307/1565925. JSTOR 1565925.
  8. ↑ Frost, Darrel R. (2015). „Amietophrynus taiensis (Rödel and Ernst, 2000)“. Amphibian Species of the World: an Online Reference. Version 6.0. American Museum of Natural History. Посетено на 25 October 2015.
  9. ↑ Frost, Darrel R. (2015). „Hyperolius nienokouensis Rödel, 1998“. Amphibian Species of the World: an Online Reference. Version 6.0. American Museum of Natural History. Посетено на 25 October 2015.
  10. ↑ „www.uabobo.ci“. Архивирано од изворникот на 2010-02-14. Посетено на 2021-04-21.

Надворешни врски уреди

Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Национален_парк_Таи&oldid=5102138“