Википедија

Луј Антоан де Сен-Жист

Луј Антоан Леон де Сен-Жист (француски изговор: [sɛ̃ʒyst]; 25 август 1767 – 28 јули 1794) бил јакобински водач за време на Француската револуција. Тој бил близок пријател на Максимилијан Робеспјер и служел како негов најдоверлив сојузник за време на владеењето на јакобинците (1793–94) во Француската Прва Република. Сен-Жист работел како законодавец и воен комесар, но постигнал траен углед како олицетворение на владеењето на теророт. Тој јавно ги доставувал обвинителните извештаи што произлегувале од Робеспјер и Комитетот за јавен спас и ја бранел употребата на насилство врз противниците на владата. Тој ги надгледувал апсењата на некои од најпознатите личности на Револуцијата и ги дочекал многу од нив на гилотина. За неговата неотстапнa сериозност, подоцна историчарите го нарекле „Ангел на Смртта“.

Луј Антоан де Сен-Жист
Портрет слика на Сен-Жист
Сен-Жист од Пјер-Пол Прудон, 1793 (Музеј на уметности во Лион)
Член на Националниот конвент
На должноста
20 септември 1792 – 27 јули 1794
38-от Претседател на Националниот конвент
На должноста
19 февруари 1794 – 6 март 1794
Претходник Жозеф-Никола Барбо ди Баран
Наследник Филип Жак Рул
Член на Комитетот за јавен спас
На должноста
30 мај 1793 – 27 јули 1794
Лични податоци
Роден(а) 25 август 1767(1767-08-25)
Десиз, Франција
Починал(а) 28 јули 1794(1794-07-28)
Париз, Франција
Партија Монтања

Од својот почеток во 1789 година, Револуцијата го воодушевила младиот Сен-Жист, кој се обидел да заземе водечка улога. Рано, тој станал командант во неговата локална единица на Националната гарда. Набргу откако ја достигнал минималната законска возраст од 25 години во август 1792 година, тој победил на изборите за делегат во Националната конвенција во Париз. И покрај недостатокот на евиденција или влијание, Сен-Жист смело го осудил кралот Луј Шеснаесетти од говорницата и го предводел успешното движење за да биде погубен. Неговата смелост му донела политичко признание и трајна корист кај Робеспјер. Сен-Жист му се придружил на Комитетот за јавен спас и подоцна отслужил мандат како претседател на Конвенцијата. Тој бил примарен автор на радикалното законодавство на јакобинците, како што се Вантозовските декрети и Уставот од 1793 година.

Испратен како надзорник на армијата за време на нејзините несигурни почетоци во Француските револуционерни војни, Сен-Жист ѝ наметнал сурова дисциплина. Во исто време, тој осигурил трупите да бидат заштитени со новиот антиаристократски поредок ветен од Револуцијата. Бил признат како заслужен од многумина за заживување на армијата на фронтот. Овој успех како претставник на мисијата довел до уште две посети на фронтот, вклучувајќи го и признатото учество во големата Битка кај Флерија.

Во текот на целата своја законодавна и воена работа, Сен-Жист останал најпосветен на неговата улога како политички бранител на Робеспјер. Тој јавно ги осудил непријателите на владата на јакобинците како заговорници, криминалци и предавници и бил немилосрден во неговата примена на насилство. Тој ги подготвил смртните казни за водачот на партијата на крупните капиталисти (Жиронда) Жак Пјер Брисо и неговите колеги жирондинци; за екстремистичкиот водач Жак Ебер и неговите милитантни приврзаници; и за неговиот поранешен колега Жорж Дантон и другите јакобински критичари на Теророт, како новинарот Камиј Демулен. Додека се зголемувал бројот на погубени, противниците на крајот извршиле успешен државен удар. Сен-Жист и Робеспјер биле уапсени во крвавиот пуч на 9 термидор (27 јули 1794 година) и погубени следниот ден заедно со многу нивни сојузници. Во повеќето историски објаснувања на Револуцијата, нивната смрт на гилотина го означува крајот на владеењето на теророт и почетокот на новата фаза, Термидорската реакција.

Ран живот

уреди

Луј Антоан де Сен-Жист е роден во Десиз во поранешната провинција Ниверне во централна Франција.[1] Тој бил најстарото дете на Луј Жан де Сен-Жист де Ришбург (1716–1777), пензиониран офицер во француската коњаница (и витез со Орден на Сент Луј),[2] и Марија-Ана Робино (1736–1811), ќерка на нотар.[3] Имал две помлади сестри, родени во 1768 и 1769 година. Семејството подоцна се преселило на север и во 1776 година се населило во селото Блеранкур во поранешната провинција Пикардија, востановувајќи се како рурално благородничко семејство што живее од изнајмувања на нивната земја. Една година по преселбата, таткото на Луј Антоан починал, оставајќи ја сопругата со нивните три деца. Таа заштедила пари за едукација на нејзиниот единствен син и во 1779 година бил испратен во училиштето Société de l'Oratoire de Jésus et de Marie Immaculée во Соасон. После светол почеток, неговите учители наскоро го сметале Сен-Жист како проблематичен ученик - една репутација која подоцна била измешана од неславни приказни (скоро сигурно неавтентични) за тоа како тој кренал востание на учениците и се обидел да го запали училиштето.[4] Како и да е, тој дипломирал во 1786 година.[5]

Неговата нервозна природа, сепак, не се намалила. Како млад човек, Сен-Жист бил „гневен, убавец и престапник“.[6] Добро поврзан и популарен меѓу луѓето, тој покажал посебна љубов кон една млада жена од Блеранкур, Тереза Геле. Таа била ќерка на богат нотар, моќен и автократски човек во градот, а тој сè уште бил неистакнат адолесцент. За него се вели дека ѝ предложил брак, за што се вели дека прифатила.[7] Иако не постојат докази за нивната врска, официјалните записи покажуваат дека на 25 јули 1786 година, Тереза се омажила со Емануел Торин, потомок на истакнато локално семејство. Сен-Жист бил надвор од градот и не бил свесен за настанот, а традицијата раскажува срцето му било скршено. Без оглед на неговата вистинска состојба, познато е дека неколку недели по бракот тој ненајавено заминал од дома за Париз, собрал пар пиштоли и добра количина сребро на неговата мајка.[8] Неговиот потфат завршува кога мајка му испратила полиција да го уапси и го испратила во поправен дом каде престојувал од септември 1786 до март 1787 година. Смирен, Сен-Жист се обидел повторно да започне: се запишал како студент на Правниот факултет на Универзитетот во Ремс.[9] После една година, сепак, тој го напуштил правниот факултет и се вратил во домот на неговата мајка во Блеранкур без пари, без никакви професионални можности.[10]

Рана револуционерна кариера

уреди
 
Домот на Сен-Жист во Блеранкур, сега е музеј и туристички центар.

Брзиот развој на Револуцијата во 1789 година ја соборила традиционалната структура на моќ во Блеранкур. Нотарот Геле, претходно неспорен градски водач, бил предизвикан од група реформисти, предводени од неколку пријатели на Сен-Жист, меѓу кои и сопругот на неговата сестра Лујза.[11] Нивните обиди биле неуспешни до 1790 година кога Блеранкур ги одржал своите први отворени општински избори. Овластена од Националното конститутивно собрание, новата изборна структура им овозможила на пријателите на Сен-Жист да ја преземат власта во селото како градоначалник, секретар и, во случајот на неговиот зет, шеф на локалната Национална гарда. И покрај тоа што не ги исполнувал законските квалификации и даночните квалификации, на невработениот Сен-Жист му било дозволено да ѝ се приклучи на гардата.[12]

Веднаш покажал немилосрдна дисциплинираност за која ќе стане познат. За неколку месеци станал командант, со чин полковник.[13] На локалните состаноци ги фасцинирал присутните со својата патриотска ревност и талент: во една многу повторувана приказна, Сен-Жист ги расплакал членовите на градскиот совет со ставање на својата рака во пламенот на запален антиреволуционерен памфлет, заколнувајќи се за својата посветеност кон Републиката.[14] Тој имал моќни сојузници кога се обидувал да стане член на изборното собрание на неговиот округ. Започнува преписка со познати водачи на Револуцијата како Камиј Демулен.[15] Кон крајот на 1790 година, тој за првпат му пишува на Робеспјер, барајќи од него да разгледа една локална петиција. Писмото било исполнето со највисоки пофалби, почнувајќи: „Вие, кои ја поддржувате нашата вознемирена земја против поројот на деспотизам и интриги; вие кого го познавам, како што го познавам Бог, само преку неговите чуда.“[16] Преку нивната преписка, двајцата развиваат „длабоко и мистериозно пријателство што ќе трае до денот кога тие умираат заедно.“[17]

Делегат во Конвенцијата

уреди

Меѓу делегатите, Сен-Жист бил буден, но во прво време малку комуницирал. Тој се приклучил на парискиот Јакобински клуб, и останува настрана од жирондинците.[18] Тој чекал до 13 ноември 1792 година да го одржи својот прв говор во Конвенцијата, но кога го одржал, ефектот бил спектакуларен. Она што го донел на говорница била дискусијата за тоа како да се третира кралот после бегството и неговото фаќање во Варен.[19][20]

На кралот му се судело во Конвентот во јануари 1793 година, по претходно држење во изолација. На една страна во Конвентот биле жирондинците кои не го поддржувале судењето, а на спротивната страна биле монтањарците кои барале смртна казна. Жирондинците го добиле името од областа Жиронда во југозападна Франција, со главен град Бордо. Тие воделе поумерена политика, ја заштитувале сопственоста, барале федеративно уредување, претставничка демократија и ред во општеството. Монтањарците го добиле името од зборот „планинци“ (montagnards), поради тоа што во Конвентот седеле на горните клупи, на повисоко место.

По говорот на Антоан Сен-Жист во Конвентот, Луј XVI е прогласен за тиранин, а тоа во исто време значело и осуда на смрт. Одлуката за погубување на кралот била донесена во напната атмосфера, без можност за компромисно решение. Најмладиот делегат, меѓу 749 членови на Конвентот, Сен-Жист бил главен говорник во расправата и најлут противник на кралот, релативно млад (1754-1793). Зборувал како вистински манихеец, поставувајќи го прашањето во форма - едно или друго: „Осудете го кралот или народот!“.

За смртна казна гласале 380, а против биле 310 члена на Конвентот. Против смртната казна биле Кондорсе, Лафајет и Томас Пејн, но и тие не можеле да го запрат мнозинството во Конвентот. Од спротивната страна биле Мара, Дантон, Демулен, Сен-Жист и Робеспјер. Тие биле помоќни од првата група, бидејќи веќе ја држеле извршната власт во свои раце. Кралот е осуден за предавство на земјата бидејќи барал надворешна интервенција. Кралот Луј XVI е погубен на 21 јануари 1793 година, по кратка постапка како и другите осудени на гилотина. Говорот на Сен-Жист бил пресуден бидејќи не оставал сомнеж во праведноста на пресудата: „Не е возможно да се владее и да се биде невин. Да се верува во такво нешто значи преголема лудост. Секој крал е узурпатор.“[21] Говорот на младиот заменик ја наелектризирал Конвенцијата.[22][23] Сен-Жист бил прекинуван честопати од бури аплауз.[24] Робеспјер бил особено импресиониран - тој зборувал од говорница следниот ден со изрази скоро идентични со оние на Сен-Жист,[25] и нивните ставови станале официјална позиција на јакобинците.[26] До декември, таа позиција станала закон: Кралот бил одведен на судење пред Конвенцијата, осуден на смртна казна и погубен на гилотина на 21 јануари 1793 година.[27]

За разлика од Чарлс I, францускиот крал поприродно ја примил смртната казна. Тој изјавил само дека е невин и не го оспорувал легитимитетот на Револуционерниот трибунал. За разлика од него, Чарлс I не го признавал легитимитетот на Парламентарниот суд и ниту во еден момент не помислувал да бара милост или некој да го брани. Дури поблиските пријатели ги замолил да не го допираат сечилото на ножот за да не ја отапат неговата острина.

Апсење на жирондинците

уреди

Додека Сен-Жист работел на уставот, се одвивало драматично политичко војување. Кај сан-килотите (парискиот пролетаријат) - сметани за „народот“ од многу радикали, и претставувани од Париската комуна, — им пораснала антипатијата кон умерените жирондинци. На 2 јуни 1793 година, во масовна акција поддржана од Националната гарда, тие ја опколиле Конвенцијата и ги уапсиле делегатите на Жирондата. Другите делегати - дури и монтањарите, кои долго време уживале неформален сојуз со сан-килотите - негодувале на акцијата, но се чувствувале принудени политички да го дозволат тоа. Водачот на жирондинците, Жак Пјер Брисо бил обвинет за предавство и му било закажано судење, но другите брисотини биле затворени (или гонети) без формални обвиненија. Конвенцијата расправала за нивната судбина и политичкиот неред траел со недели. Сен-Жист претходно молчел за жирондинците, но сега јасно застанал до Робеспјер, кој долго време до крај се противел на повеќето од нив. Кога било доставено првичното обвинение од страна на Комитетот, Сен-Жист бил тој што го доставил извештајот до Конвенцијата.[28]

Во своите тајни преговори, Комитетот за јавен спас првично не бил во можност да формира консензус во врска со затворените заменици, но бидејќи некои жирондинци избегале во покраините и се обиделе да кренат востание, мислењето на Комитетот се радикализирал.[29] До почетокот на јули, Сен-Жист се обратил во Конвенцијата со долг извештај во името на Комитетот. Неговиот осудувачки напад не оставил простор за понатамошно помирување. Судењата на жирондинците мора да продолжат, рекол тој, и сите пресуди мора да бидат сурови. Постапката се одвивала со месеци, но Брисо и дваесетте негови сојузници на крајот биле осудени и испратени на гилотина на 31 октомври 1793 година.[30] Сен-Жист ја искористил нивната ситуација за да добие одобрение за заплашување со нови закони, кулминирајќи со Законот за осомничени лица (17 септември 1793 година), кој му даде на Комитетот огромни нови овластувања за апсење и казнување.[31]

Воен комесар

уреди

Сен-Жист предлага пратениците од Конвенцијата директно да ги надгледуваат сите воени подвизи, што било одобрено на 10 октомври 1793 година.[32] Во услови на влошување на условите на фронтот во есента истата година, неколку делегати биле назначени за мисија и биле испратени во критичната област на Алзас да ја помогнат дезинтегрирачката Армија на Рајна. Резултатите не биле доволно брзи, така што на крајот на месецот Сен-Жист бил испратен таму заедно со сојузник од Конвенцијата, Филип-Франсоа-Жозеф Ле Ба.[33] Мисијата траела од ноември до декември 1793 година.[34] На двајцата им биле доделени „вонредни овластувања“ да воведат дисциплина и да ги реорганизираат трупите.

„Војници, дојдовме да ве одмаздиме и да ви дадеме водачи кои ќе ве мобилизираат до победа. Решивме да пронајдеме, да ги наградиме и да ги унапредиме заслужните, но и да ги пронајдеме сите виновни, кој и да е... На сите команданти, офицери и агенти на владата им се наредува да ги задоволат во рок од три дена праведните поплаки на војниците. После тој интервал, ние самите ќе ислушуваме какви било поплаки и ќе дадеме такви примери на правда и строгост на какви што Армијата сè уште не била сведок.“[35]
- Прв проглас на Сен-Жист до Армијата на Рајна, 1793 г.

Од самиот почеток, Сен-Жист доминира во мисијата.[33][36] Бил немилосрден во барањето на резултати од командантите, како што бил и сочувствителен кон поплаките на обичните војници.[32] На првиот ден на фронтот, тој издаде проглас со ветување за „примери на правда и строгост, на какви што Армијата сè уште не била сведок.“[35][37] Целата армија веднаш била ставена под најстрога дисциплина. За кратко време, многу офицери биле отпуштени од работа, а многу други, вклучително и барем еден генерал, биле погубени со стрелечки одред.[38]

Меѓу војниците и цивилите, Сен-Жист ги репресирал противниците на Револуцијата, но тој не се согласувал на масовни погубувања нарачувани од некои други пратеници во мисијата. Тој ставил вето на голем дел од работата на пратениците и многу од нив ги повлекол во Париз.[33] Локалните политичари биле исто толку ранливи: дури и Еулогиус Шнајдер, моќниот водач на најголемиот град на Алзас, Стразбур, бил уапсен по наредба на Сен-Жист[39] а за армијата се испраќало многу опрема.[40] Сен-Жист тесно соработува само со генералот Шарл Пишегри, доверлив јакобинец кого тој го почитувал. Под бестрашен надзор на Сен-Жист, Пишегри и генералот Лазар Ош успеале да ја обезбедат границата и започнале инвазија на германската Рајнска Област.

Со ревитализираната армија, Сен-Жист се враќа за кратко во Париз каде неговиот успех е поздравен. Сепак, имало малку време да се слави. Тој бил брзо испратен назад во првите редови, овој пат во Белгија каде Армијата на Северот ги доживеала истите проблеми со дисциплината и организацијата.[41] Во текот на јануари и февруари 1794 година,[34] тој повторно имал безмилосни и ефикасни резултати, но по помалку од еден месец мисијата била прекината. Додека Париз се грчел во политичко насилство, Робеспјер побарал негова помош.

Претседател на Конвенцијата

уреди

Со напредувањето на републичката армија и уништените жирондинци, левичарските монтањари, предводени од јакобинците и Робеспјер, ја контролираат Конвенцијата. Во овие околности, на првиот ден од Вантоз во Втората година од револуцијата (19 февруари 1794 година), Сен-Жист е избран за претседател на Националната конвенција.[39]

Со оваа нова моќ, тој ја убедува комората да ги донесе радикалните Декрети од Вантоз, според кои власта ќе го конфискува аристократскиот имот на емиграцијата и ќе го дистрибуира на сиромашните санкилоти (пролетери).[42] Но, овие акти на прераспределба на богатството, веројатно најреволуционерните акти од времето на Француската револуција,[43] никогаш не стапија во функција. Комитетот се спротивставува на започнување процедури за нивно спроведување, а френетичното темпо на развој на политичките настани ги остави во сенка.[44]

Противниците на јакобинците гледале на Вантозовите декрети како циничен маневар за повик до милитантната екстремна левица.[45] Искрено или не, Сен-Жист дава страсни аргументи за нив. Една недела по нивното усвојување, тој повикува Декретите да се спроведуваат енергично и ги поздравува за вовед во нова ера: „Елиминирајте ја сиромаштијата што ја срамоти слободната држава; сопственоста на патриотите е света, но добрата на заговорниците треба да им служат на сиромашните. Сиромашните се моќните на земјата и тие имаат право да зборуваат како господари кон владите кои ги запоставуваат.“

Апсење на ебертистите

уреди

Како што се приближува пролетта 1794 година, Комитетот за јавен спас, предводен од Робеспјер, Сен-Жист, Леба и Жорж Кутон, има скоро целосна контрола над владата.[46] И покрај огромното достигнување на нивните овластувања, сепак, соперниците и непријателите останале. Еден од најтешките проблеми, барем за Робеспјер, бил пролетерскиот агитатор Жак Ебер, кој објавува порој критики против буржоаскиот јакобинизам во неговиот весник Le Père Duchesne. Ултрарадикалните ебертисти во Кордељерскиот клуб ги поткопувале напорите на јакобинците за координација со санкилотите, а најекстремните ебертисти дури и отворено повикувале на востание.[47]

 
Указ на Револуционерниот трибунал што ги осудува ебертистите.

Сен-Жист, во својата улога на претседател на Конвенцијата, недвосмислено објавува дека „секој што го осудува или го напаѓа достоинството на револуционерната влада, треба да биде осуден на смрт.“ Конвенцијата се согласува со овој проглас на Сен-Жист на гласање на 13-ти вантоз Година II (3 март 1794). Ебер и неговите најблиски соработници биле уапсени следниот ден.[39] Нешто повеќе од една седмица подоцна, Сен-Жист изјавил во Конвенцијата дека активностите на ебертистите биле дел од странски заговор против владата. Обвинетите биле испратени да се соочат со Револуционерниот трибунал.[48] Сен-Жист ветил: „Нема повеќе сожалување, нема слабост кон виновните... Отсега, владата нема повеќе да толерира злосторства.“[49] На 4 Жерминал (24 март 1794 година), Трибуналот ги испраќа Ебер, генералот Шарл-Филип Ронсен, генералниот секретар на министерството за војна Франсоа-Никола Венсан, Антоан-Франсоа Моморо и повеќето други истакнати ебертисти на гилотина.[50]

Апсење на дантонистите

уреди

Тековната политичка борба се засилувала незапирливо. Кога паднале ебертистите, Робеспјер се почувствувал принуден да ги елиминира неговите други соперници во Кордељерскиот клуб, почнувајќи од Фабр д’Еглантин и неговиот близок пријател Жорж Дантон.[51] Дантон бил меѓу најгласните од умереното крило кои се спротивставиле на Комитетот. Тој особено се спротивставил на фанатизмот на Сен-Жист и „екстравагантната“ употреба на насилство.[52]

Критиката на Дантон кон Теророт добила поддршка,[52] но еден финансиски скандал во врска со француската компанија Источна Индија овозможил „удобен изговор“ за неговиот пад.[51] Робеспјер повторно го испраќа Сен-Жист во Конвенцијата за да достави „извештај“ на Комитетот (31 март 1794) во кој го објавува апсењето на Дантон и „последните партизани на кралството“. Покрај обвиненијата за корупција поврзана со трговското друштво, Сен-Жист го обвинува Дантон за заговор за враќање на монархијата. Тој го осудува како „лош граѓанин“, „лажен пријател“ и „злобен човек“.[53] По бурното шоу-судење, Фабр, Демулен и други големи приврзаници на Дантон биле испратени на губилиште со нивниот водач на 16 жерминал (5 април 1794). Во својот извештај, Сен-Жист ветил дека ова ќе биде „конечно чистење“ на непријателите на Републиката.

Насилното отстранување на ебертистите и дантонистите овозможило само илузија на стабилност. Нивните смртни случаи предизвикале длабока огорченост во Конвенцијата, а нивното отсуство само им отежнувало на јакобинците да влијаат на опасно непредвидливите маси на санкилоти.[54] Елиминацијата на пролетерските трибуни и последователното губење на поддршката на улиците ќе се покаже како катастрофално за Сен-Жист и Робеспјер за време на настаните од Термидор.[55]

Како доставувач на извештаите на Комитетот, Сен-Жист служел како јавно лице на Теророт, а подоцна историчарите го нарекоа „Ангел на Смртта“.[56] По настаните од Жерминал, Сен-Жист ја засилува својата контрола врз државниот безбедносен апарат. Тој создава ново биро на „општа полиција“ за Комитетот за јавен спас што се совпаѓа со - и ги узурпира - овластувањата што му биле дадени официјално на Комитетот за општа безбедност. Меѓутоа, веднаш по неговото формирање, администрацијата на новото биро поминала кај Робеспјер кога Сен-Жист го напуштил Париз уште еднаш за фронтовските линии.[57][58]

Последни денови

уреди
 
Битката кај Флерија (1794) од Жан-Батист Мозес. Масло на платно, Шато де Версај .

Револуционерната армија сè уште била во одбранбена позиција, а Сен-Жист е испратен назад во Белгија за да помогне во подготовките за наредната битка.[59] Од април до јуни 1794 г.,[34] тој повторно го презема врховниот надзор на Армијата на Северот и придонесува за победата кај Флерија.[32][60] Во оваа жестоко водена битка на 26 јуни 1794 г. Сен-Жист ги применува неговите најдраконски мерки, наредувајќи сите француски војници кои се повлекуваат од непријателот да бидат по кратка постапка стрелани. Тој се почувствува оправдан кога победата целосно ги протерува Австријците и нивните сојузници од целата Јужна Холандија. Флерија го одбележува пресвртот во војната на првата коалиција: Франција останува во офанзива до својата конечна победа во 1797 година.[61] По неговото враќање од битката, Сен-Жист е третиран како херој и „поздравуван од сите страни“.[62]

По враќањето во Париз, Сен-Жист открива дека политичката позиција на Робеспјер значително е деградирана. Бидејќи Теророт го достигнал својот врв - т.н. „Голем Терор“ - опасноста од противудар од неговите непријатели станала речиси неизбежна.[63][64] Сен-Жист, сепак, останува непоколеблив во своето сојузништво со Робеспјер.[65] Француската победа кај Флорија и другите што следувале ја намалиле потребата за национална безбедност за време на војната, за која првично се претпоставувало како оправдување за Теророт. „Изговорот за Теророт беше при крај“.[66] Противниците на Теророт ги користеле зборовите на Сен-Жист против него, барајќи целосно спроведување на уставот од 1793 година.[67][68]

Како што политичката борба достигнува трескавичен замав, Комитетот воведува нацрт-закон за воспоставување на понова верзија на „Законот за осомничените“ - Законот од 22 преријал. Законот утврдува нова категорија на „непријатели на народот“ во толку нејасна смисла што буквално секој може да биде обвинет и осуден. На обвинетите не им е дозволено правен советник, а на Револуционерниот суд му е наложено да изрекува само смртна казна. Робеспјер бргу го диригирал нацрт-законот кон закон, и иако Сен-Жист не бил директно вклучен во неговото составување, тој сигурно дава поддршка.[69] Во голема мера проширувајќи ја моќта на Трибуналот, новите статути го катализирале Големиот терор: во првиот месец кога тие биле на сила, бројот на погубувања во Париз се зголемил, од просек од пет на ден, на седумнаесет на ден, по што се зголемил во наредниот месец на дваесет и шест.[70]

Законот од преријал бил главен аргумент за противниците на Робеспјер.[71] Отпорот кон теророт се шири низ целата Конвенција и Сен-Жист е принуден да се осврне на поделбата. Бертран Барер и другите термидоријанци тврделе дека тој се обидувал да предложи Робеспјер да има диктаторски авторитет.[72] Како и да е, некое време термидоријанците сепак сметале дека Сен-Жист е човек што може да се реформира, или во најмала рака корисен за нивните лични амбиции. Нивниот став кон него се сменил подоцна, кога тој испорачувал бескомпромисна јавна одбрана на Робеспјер на 9 термидор (27 јули 1794).[73]

Термидор

уреди

На трибината, Сен-Жист ја прогласува апсолутната неопходност на сегашниот закон, а конспирирачките делегати налутено вревеле додека зборувал. На крајот, неколку од нив физички го оттргнале од говорницата, и секој од нив започнал свое обраќање во кое побарале отстранување на Робеспјер и сите негови приврзаници. Среде негодувањето, како што се сеќава Пол Барас, Сен-Жист „не го напушти подиумот, и покрај прекините што би растерале некој друг. Тој само слезе на неколку чекори, а потоа повторно се качи за да го продолжи дискурсот гордо... Бесчувствителен, неподвижен, се чинело дека им пркоси на сите со својата смиреност.“[74]

Сен-Жист го спасува своето достоинство на говорницата, но не и својот живот. Кревајќи се во негова поддршка, Робеспјер пропелтечил и го изгубил гласот; неговиот брат Огистен Бон Жозеф Робеспјер, Филип Леба и други клучни сојузници сите се обиделе да ги поколебаат пратениците, но не успеале.[75] Средбата завршила со наредба за нивно апсење. Сен-Жист, сè уште на подиумот, останал неподвижен и „погледнал со презир“ на местото на настанот.[76] Неговата самодоверба се чинела оснажена кога трупите од Париската комуна предводени од Франсоа Анрио пристигнале да ги ослободат. За неколку часа, сепак, целата група требало да се засолни во париската Општинска куќа. Кога војниците конечно се пробиле внатре, голем број поразени јакобинци се обиделе да извршат самоубиство; Сен-Жист стоел покрај Леба, кој се застрелал во главата. Секое размислување за сопствено самоубиство е нејасно, но тој сам се појави невознемирен од дивиот, насилен конечен притвор.[77] Меѓу заробените, „само Сен-Жист, со врзани раце, но со глава крената високо, можеше да оди.“[78] Робеспјер, Сен-Жист и дваесет нивни соработници биле гилотинирани следниот ден, а Сен-Жист како што се верува ја прифатил својата смрт со ладнокрвност и гордост. Како последна формалност на идентификација, тој покажал кон една копија на Уставот од 1793 година и рекол: „Јас сум тој што го направи тоа“.[79]

Наводи

уреди
  1. ↑ Ten Brink, p. 105.
  2. ↑ Vinot (edition Fayard), p. 16.
  3. ↑ Vinot (edition Fayard), p. 17.
  4. ↑ Vinot (edition Fayard), p. 41.
  5. ↑ Hampson, p. 4.
  6. ↑ Scurr, p. 132.
  7. ↑ Hampson, p. 5.
  8. ↑ Hampson, pp. 5–6.
  9. ↑ Vinot (edition Fayard), pp. 57–58.
  10. ↑ Hampson, pp.6–9.
  11. ↑ Hampson, pp. 22–23.
  12. ↑ Hampson, pp. 21–24.
  13. ↑ Hampson, p. 24.
  14. ↑ Hampson, p. 26.
  15. ↑ Hampson, p. 27.
  16. ↑ Thompson, p. 109.
  17. ↑ Scurr, p. 121.
  18. ↑ Hampson, pp. 78–79.
  19. ↑ Hampson, p. 82.
  20. ↑ Jordan, p. 67.
  21. ↑ Sen-Žist, Luj-Antoan (1987). Republikanske ustanove. Libertas. стр. 174.
  22. ↑ Hampson, p. 85.
  23. ↑ Schama, p. 651.
  24. ↑ Hampson, p. 86.
  25. ↑ Scurr, pp. 221–222.
  26. ↑ Walzer, pp. 121–130.
  27. ↑ Hampson, p. 87.
  28. ↑ Schama, p. 803.
  29. ↑ Hampson, p. 117.
  30. ↑ Doyle, p. 253.
  31. ↑ Schama, p. 766.
  32. ↑ 32,0 32,1 32,2   Chisholm, Hugh, уред. (1911). „Saint-Just, Antoine Louis Léon de Richebourg de“ . Encyclopædia Britannica. 24 (11. изд.). Cambridge University Press. стр. 20–21.
  33. ↑ 33,0 33,1 33,2 Palmer, pp. 180–181.
  34. ↑ 34,0 34,1 34,2 Gough, p. 52.
  35. ↑ 35,0 35,1 Bruun, p. 75.
  36. ↑ Béraud, pp. 102–103.
  37. ↑ Palmer, pp. 182–183.
  38. ↑ Palmer, pp. 183–184.
  39. ↑ 39,0 39,1 39,2 Stephens, p. 470.
  40. ↑ Gough, p. 47.
  41. ↑ Loomis, p. 285.
  42. ↑ Soboul, p. 396.
  43. ↑ Rudé, pp. 99–100.
  44. ↑ Schama, p. 840.
  45. ↑ Mason, Rizzo, pp. 258–262.
  46. ↑ Bax, p. 84.
  47. ↑ Hampson, p. 182.
  48. ↑ Gough, p. 61.
  49. ↑ Hampson, p. 185.
  50. ↑ Doyle, p. 270.
  51. ↑ 51,0 51,1 Doyle, pp. 272–274.
  52. ↑ 52,0 52,1 Hazani, p. 113.
  53. ↑ Hazani1, p. 124.
  54. ↑ Soboul (1980), p. 256.
  55. ↑ Doyle, p. 281.
  56. ↑ Loomis, p. 284.
  57. ↑ Aulard, p. 253.
  58. ↑ Andress, p. 292.
  59. ↑ Linton, History Today
  60. ↑ Hampson, p. 205.
  61. ↑ Doyle, pp. 206–207.
  62. ↑ Ten-Brink, p. 107.
  63. ↑ Ten-Brink, pp. 308–309.
  64. ↑ Hampson, p. 207.
  65. ↑ Ten-Brink, p. 309.
  66. ↑ Bruun, p. 119.
  67. ↑ Scurr, p. 340.
  68. ↑ Hampson, pp. 207–209.
  69. ↑ Hampson, pp. 214–215.
  70. ↑ Schama, p. 837.
  71. ↑ Doyle, pp. 277–278.
  72. ↑ Vinot, p. 311.
  73. ↑ Doyle, pp. 279–280.
  74. ↑ Béraud, pp. 111–112.
  75. ↑ Ten-Brink, pp. 372–374.
  76. ↑ Ten-Brink, p. 374.
  77. ↑ Bax, 92.
  78. ↑ Loomis, p. 399.
  79. ↑ Hampson, p. 227.
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Луј_Антоан_де_Сен-Жист&oldid=4814460“