Злосторство против човештвото
Злосторство против човештвото (понекогаш се нарекува и злосторство против човечноста) ― преземања на акти или систематски напади насочени против цивилното население. Овие напади обично се извршуваат од (или во име на) некој авторитет, најчесто од (или во име на) државата и претставуваат грубо кршење на човековите права. За разлика од воените злосторства, злосторствата против човештвото не секогаш се случуваат за време на војна, и се однесуваат на општо применувана практика, а не на дела извршени од поединци.[1] Иако злосторствата против човештвото се однесуваат на дела извршени од или во име на властите, тие не мора да бидат дел од официјална политика, потребно е само да бидат толерирани од властите. Првото судење за злосторства против човештвото бил Нирнбершкиот процес.
По судењата во Нирнберг, обвинениета за злосторствата против човештвото ги преземаат други меѓународни судови (на пример, од Меѓународниот кривичен суд за поранешна Југославија, Меѓународниот кривичен суд за Руанда и Меѓународниот кривичен суд), но и домашните судови.
За разлика од воените злосторства, злосторства против човештвото можат да се извршат и во мирновременски услови.[2] Војна за агресија, воени злосторства, убиства, масакри, дехуманизација, геноцид, етничко чистење, депортации, неетичко експериментирање со луѓе, вонсудски казни вклучувајќи кратки погубувања, употреба на оружје за масовно уништување, државен тероризам или државно спонзорство на тероризам , киднапирање и присилните исчезнувања, употребата на деца војници, неправедно затворање, ропство, тортура, силување, политичка репресија, расна дискриминација, верско прогонство и други прекршувања на човековите права може да го достигнат прагот на злосторства против човештвото ако се дел од широко распространета или систематска практика .
Потекло на терминот
Терминот „злосторства против човештвото“ го употребил Џорџ Вашингтон Вилијамс,[3] американски министер, политичар и историчар, во писмо до државниот секретар на Соединетите Американски Држави во кое ги опишува злосторствата извршени од администрацијата на Леополд II во Слободна Држава Конго во 1890 година [4] Во својата прва годишна порака во декември 1889 година, американскиот претседател Харисон зборувал за трговијата со робови во Африка како „злосторство против човештвото“. Веќе во 1883 година, Џорџ Вашингтон Вилијамс го користел истиот термин во неговите размислувања за ропството во САД.[5]
На 24 мај 1915 година, земјите од Антантата објавиле заедничка декларација во врска со ерменскиот геноцид. Во неа актите на Отоманската империја биле окарактеризирани како „злосторства против човештвото и цивилизацијата“ [6]
Дефиниција според Нирнбершките принципи
На 8 август 1945 година четирите големи сили од антихитлеровата коалиција ја потпишале Лондонската спогодба со која се предвидувало основање на Меѓународен воен суд составен од судии и обвинители именувани од САД, СССР, Велика Британија и Франција. Подоцна овој договор бил поддржан од страна на деветнаесет други земји, кои иако немале ативна улога во активностоте на Трибуналот сепак ја искажале својата недвосмислена поддрша за концептот и укажале на широкото меѓународно прифаќање на утврдените норми.[7] Спогодбата го содржи и Статутот на меѓународниот воен суд. Членот 6 од Статутот ги дефинира кривичните дела во јурисдикцијата на трибуналот. Тие вклучуваат: злосторства против мирот, воени злосторства и злосторства против човештвото.[8]
Формулирањето на принципите било доверено на Обединетите нации. Генералното собрание на ОН за тоа ја задолжила Комисијата на ОН за меѓународното право со својата Резолуција број 177 (II) од 21 ноември 1947 година. Комисијата ги објавила овие принципи во извештајот на работата на Комисијата од 5 јуни до 29 јули 1950 година.[9]
Во шестиот принцип е наведено дека под злосторства на човештвото се подразбираат: убиство, истребување, поробување, депортација и други нехумани акти направени против цивилно население, или прогони на политичка, расна или верска основа, кога тие дела се направени или тие прогони се спроведени во вршење или во врска со вршење на било кое злосторство против мирот или било кое воено злосторство.[9]
Дефиниција за злосторства против човештвото според Римскиот статут
Во 2002 година, во Хаг (Холандија) бил осован Меѓународниот кривичен суд (МКС), а Римскиот статут предвидува МКС да има јурисдикција за геноцид, злосторства против човештвото и воени злосторства. Дефинициите на постапките на МКС за „злосторство против човештвото“ значително се развиле од неговата оригинална правна дефиниција или онаа што ја користеле ОН.[10] Дефиницијата на Римскиот статут нуди најобемна листа на конкретни криминални дејствија кои можат да претставуваат злосторства против човештвото.
Во членот 7 од договорот се наведува дека:
За целите на овој Статут, „злосторство против човештвото“ значи кое било од следните дела кога е извршено како дел од широк или систематски напад против кое било цивилно население, со знаење за нападот:
- (а) Убиство;
- (б) Истребување;
- (в) Поробување ;
- (г) Депортирање или насилен трансфер на население ;
- (д) Затворање или друго тешко лишување од физичка слобода со кршење на основните правила на меѓународното право;
- (ѓ) Мачење ;
- (е) Силување, сексуално ропство, присилна проституција, присилна бременост, присилна стерилизација или која било друга форма на сексуално насилство со споредлива тежина;
- (ж) Прогон на која било препознатлива група или колективност на политички, расни, национални, етнички, културни, религиозни, полови, како што е дефинирано во став 3, или други основи кои се универзално признати како недозволиви според меѓународното право, во врска со кој било акт наведен во овој став или кое било кривично дело во надлежност на Судот;
- (з) Присилно исчезнување на лица;
- (ѕ) Злосторство на апартхејд;
- (и) Други нехумани дејствија од слична природа кои намерно предизвикуваат големо страдање или сериозна повреда на телото или на менталното или физичкото здравје.
Регулирање во Македонскиот кривичен законик
Македонскиот Кривичен законик, во член 403 го регулира делото геноцид, како злосторство против човечноста. Во Законот е предвидено дека „тој што со намера наполно или делумно да уништи некоја национална, етничка, расна или верска група, ќе нареди да се вршат убиства или тешки повреди на телото или тешко нарушување на физичкото или душевното здравје на членовите на групата или присилно раселување на населението или групата да се стави во такви животни услови што доведуваат до наполно или делумно истребување на групата или да се применат мерки со кои се спречува раѓање меѓу припадниците на групата или да се врши присилно преселување на деца во друга група или тој што со иста намера ќе изврши некое од наведените дела, ќе се казни со затвор најмалку десет години или со доживотен затвор“. Самото дефинирање на злосторството е очигледно поврзано со дефиницијата дадена во Конвенцијата од 1948 година.
Исто така, во членот 407-а предвидени се казни при одобрување или оправдување на геноцидот, во случај кога некој по пат на информационен систем јавно негира, грубо го минимизира или ги одобрува и оправдува делото.[11]
Поврзано
- Повелба на Обединетите нации
- Конвенција за геноцид
- Историски ревизионизам (негационизам)
- Злосторства од омраза
- Убиство од чест
- Човекови права
- Меѓународниот кривичен суд
- Римски статут на Меѓународниот кривичен суд
- Владеење на правото
- Виенска декларација и програма за акција
- Воени злосторства
- Универзална јурисдикција
Наводи
- ↑ Zegveld, Liesbeth. Accountability of Armed Opposition Groups. стр. 107.
- ↑ Margaret M. DeGuzman,"Crimes Against Humanity" Research Handbook on International Criminal Law, Bartram S. Brown, ed., Edgar Elgar Publishing, 2011.
- ↑ Provost, René; Akhavan, Payam, уред. (2010). Confronting Genocide. Springer Science & Business Media. стр. 33. ISBN 978-9048198405.
- ↑ Hochschild, A. King Leopold's Ghost: A Story of Greed, Terror and Heroism in Colonial Africa. Houghton Mifflin, 1999. pp. 111–112.
- ↑ Lösing, Felix (2020). A 'Crisis of Whiteness' in the 'Heart of Darkness'. Racism and the Congo Reform Movement. Bielefeld: transcript. стр. 80. ISBN 978-3-8376-5498-1. OCLC 1182579739.
- ↑ „France, Great Britain and Russia Joint Declaration. May 24, 1915“. Архивирано од изворникот на 2016-04-14. Посетено на 2009-08-06. Занемарен непознатиот параметар
|dead-url=(help) - ↑ Кошевалиска, Олга; Максимова, Елена (2020). Меѓународно казнено право. Штип: Универзитет „Гоце Делчев” - Штип. стр. 73. ISBN 978-608-244-769-8.
- ↑ „Устав Международного Военного трибунала для суда и наказания главных военных преступников европейских стран оси“. Архивирано од изворникот на 2016-03-05. Посетено на 2014-05-18. Занемарен непознатиот параметар
|dead-url=(help) - ↑ 9,0 9,1 Кошевалиска, Олга; Максимова, Елена (2020). Меѓународно казнено право. Штип: Универзитет "Гоце Делчев". стр. 75–76. ISBN 978-608-244-769-8.
- ↑ Cherif Bassiouni. „Crimes Against Humanity“. Архивирано од изворникот на 2006-07-18. Посетено на 2006-07-23.
- ↑ Кошевалиска, Олга; Максимова, Елена (2020). Меѓународно казнено право. Штип: Универзитет "Гоце Делчев". стр. 107. ISBN 978-608-244-769-8.
Дополнителна литература
- Кристофер Р. Браунинг, „Двата различни начини на гледање на нацистичкото убиство“ (преглед на Филип Сендс, Источна Западна улица: За потеклото на „Геноцид“ и „Злосторства против човештвото“, Нопф, 425 стр., 32,50 долари; и Кристијан Gerlach, The Extermination of the European Ews, Cambridge University Press, 508 стр., $29,99 [хартија]), The New York Review of Books, кн. LXIII, бр. 18 (24 ноември 2016 година), стр. 56–58. Дискутира за правниот концепт на Херш Лаутерпахт за „злосторства против човештвото“, во контраст со правниот концепт на Рафаел Лемкин за „ геноцид “. Сите геноциди се злосторства против човештвото, но не сите злосторства против човештвото се геноциди; геноцидите бараат повисок стандард на докажување, бидејќи тие повлекуваат намера да уништат одредена група.
- 978-0-521-78262-3
- (fr) Жан Алберт (реж. ), L'avenir de la justice penale internationale, Institut Presage, Bruylant, 2018, 383 стр. (ISBN 978-2-8027-5345-2 )
Надворешни врски
- Проект за воени злосторства
- Проект за владеење на правото во вооружени конфликти
- Што е злосторство против човештвото? – онлајн видео
- Геноцид и злосторства против човештвото - извор за учење, што ги истакнува случаите на Мјанмар, Босна, ДРК и Дарфур
- Злосторства против човештвото – Библиографии на теми на Меѓународната правна комисија и семинар за меѓународно право (Библиотека на УНОГ)