Едрилец
| Едрилец | |
|---|---|
| |
| Научна класификација | |
| Царство: | Животни |
| Колено: | Членконоги |
| Класа: | Инсекти |
| Ред: | Пеперуги |
| Семејство: | Papilionidae |
| Род: | Iphiclides |
| Вид: | I. podalirius |
| Научен назив | |
| Iphiclides podalirius (Linnaeus, 1758) | |
Едрилец (лат. Iphiclides podalirius L.) — вид дневна пеперуга[1]. Лета карактеристично, како да едри[1]. Има крилја со жолто-црни (тигрови) шари[1]. Живее претежно на отворени нерамни терени, во грмушки и на ливади. Се храни со нектар[1]. Во периодот на парење се собира во поголеми населенија. Презимува во стадиум на кукла. Распространета е во Средна и Јужна Европа. Во Македонија се јавува во две генерации од април до септември[1]. Позната е како мигрант.
Подвидови
уреди- Iphiclides podalirius podalirius (Средна и Јужна Европа)
- Iphiclides podalirius feisthamelii (Северна Африка, Шпанија и југозападна Франција)
- Iphiclides podalirius persica Верити, 1911
- Iphiclides podalirius virgatus (Батлер, 1865)
Iphiclides podalirius feisthamelii е понекогаш сметана како валиден вид, Iphiclides feisthamelii.[3]
Растространетост
уредиОвој вид е доста чест. Овој вид е широко распространет на источниот Палеоарктик и во поголемиот дел од Европа со исклучок на северните делови. Нејзиниот опсег се протега на север до Долна Лужица и централна Полска и на исток низ Мала Азија и Закавказје до Арапскиот Полуостров, Пакистан, Индија и западна НР Кина.[2][4] Неколку примероци од видот се пријавени од средна Шведска и Обединетото Кралство, но тие веројатно биле само скитници, а не и мигранти.
Живеалиште
уредиОвие видови од семејството Papilionidae живеат во градини, градови, како и на селата, во ниви и отворени шумски места. Се среќаваат на места со трнинки и особено овоштарници. Во Алпите може да бидат најдени до надморска височина од 2000 м, но обично претпочитаат подножја и пониски места.[5][3]
Присуството на едрилецот во поплавната рамнина на реката Морава во Словачка, се покажало дека е добар показател за релативно добро зачуван ксеротермички пасишни живеалишта со шумско-степска вегетација, кои немаат историја на сечење.[6]
Статус
уредиВо некои години, едрилецот е доста изобилен. Едрилецот станува се поретко додека се расчистуваат трнинките. Пеперутката сега е заштитена со закон во Чешка, Словачка, Германија, Унгарија, Луксембург, Русија, [[Украина] ] и Полска.[7] Се смета за редок и загрозен и заштитен во некои сојузни покраини во Австрија и со неопределен статус низ цела Европа. Во Ерменија, видот покажува стабилен тренд на населението и е оценет како најмала загриженост.[8] Иако некои власти го нарекуваат статус „ранлив“,[6]:46[9] сепак не е наведен во Црвениот список на МСЗП.[10]
Опис
уредиЕдрилецот има распон на крилјата од 60-80 мм кај мажјаците, од 62-90 мм кај женките. Тоа е многу голема карактеристична пеперутка. Бојата на позадината на крилата е кремасто бела или бледо жолта. На предните крила има шест тигарски ленти и ознаки во облик на клин. На надворешниот раб на задните крила има сини ознаки на полумесечина, со долгнавеста, портокалова дамка на задниот агол и релативно долга опашка.[3][5]
Овој вид е доста сличен со ластовичкината опашка, Papilio hospiton, Алексаноровиот едрилец и Protographium marcellus.
-
Мажјак -
Машки долен дел -
Женка -
Женски долен дел
Галерија
уреди-
Гасеница -
Гасеница во кукла -
Развиен примерок -
Примерок на планината Баба -
Примерок на планината Баба -
Примерок на планината Баба -
Примерок на планината Баба
Наводи
уреди- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Крпач, Владимир Т. (2009). „Едрилец“. Во Ристовски, Блаже (уред.). Македонска енциклопедија. 1. Скопје: МАНУ. стр. 517. Занемарен непознатиот параметар
|coauthors=(се препорачува|author=) (help)CS1-одржување: користи параметар editors (link) - ↑ 2,0 2,1 "Iphiclides Hübner, [1819]" at Markku Savela's Lepidoptera and Some Other Life Forms
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Euro Butterflies by Matt Rowlings
- ↑ Fauna europaea
- ↑ 5,0 5,1 „Captain's European Butterfly Guide“. Архивирано од изворникот на 2008-07-04. Посетено на 13 јули 2023.
- ↑ 6,0 6,1 Kulfan, Miroslav; Degma, Peter; Kalivoda, Henrik (1995). „Lepidoptera of different grassland types across the Morava floodplain“ (PDF). Journal of Research on the Lepidoptera. 34: 39–47. Архивирано од изворникот (PDF) на 23 July 2011. Посетено на 27 October 2010.
- ↑ Collins, N. Mark; Morris, Michael G. (1985). „Iphiclides podalirius (Linnaeus, 1758)“. Threatened Swallowtail Butterflies of the World: The IUCN Red Data Book. Gland & Cambridge: IUCN. стр. 45. ISBN 978-2-88032-603-6 – преку Biodiversity Heritage Library.
- ↑ Butterfly Conservation Armenia. „The State of Iphiclides podalirius (Linnaeus, 1758) in Armenia“. Butterfly Conservation Armenia. TSE NGO. Посетено на 13 јули 2023.
- ↑ Popov, 1989. On research of Lepidoptera, Rhopalocera population of Carpathian State Reserve. /S.G. Popov// Information Report of thesis, IV Conference of young scientists. 1-3 of June 1989 devoted to 70 Anniversary of YCL. Uzhgorod, 1989:138.
- ↑ A search for "Iphiclides" in the search facility of the IUCN Red List web site provides no result. Пристапено на 13 јули 2023.
