Длабоконебесно тело
Длабоконебесно тело — секое небесно тело не не е поединечна ѕвезда или тело од Сончев Систем (како Сонцето, Месечината, планета, комета итн.).[1][2] Оваа класификација претежно се користи во љубителската астрономија, каде под поимот се подразбираат слабосјајни тела кои можат да се набљудуваат со голо око или скромни телескопи како ѕвездени јата, маглини и галаксии. Поимот се однесува на приодот кон набљудување на телата, а не карактерот на самите тела.
.jpg)
Потекло и класификација
уредиКласификацијата на неѕвездени небесни тела почнала набргу по измислувањето на телескопот.[3] Еден од првите опфатни списоци е Месјеовиот каталог од 1774 г., каде се опфатени 103 „маглини“ и други сјабосјајни и матни тела кои му правеле пречки бидејќи Месје трагал по комети.[3] Со унапредувањето на телескопите, овие бледи маглини почнале да се разложуваат на поопписни научни класи како меѓуѕвездени облаци, ѕвездени јата и галаксии.
Длабоконебесно тело како астрономска класификација за овие тела води потекло од современата љубителска астрономија. Не е познато кој го вовел, но поимот е популаризиран во колумната „Чуда од длабокото небо“ (Deep-Sky Wonders) во американскиот месечник Sky & Telescope, чие прво издание излегло во 1941 г.[4] Списанието го отпочнал Леланд Коупленд, а автор на текстовите долги години бил Волтер Скот Хјустон. Неговите колумни, како и подоцнежните книги во кои се собрани истите, го популаризирале поимот.[5] Секој месец читателот бил воден низ мал дел од небото, истакнувајќи познати и помалку познати тела за набљудување со двоглед или мал телескоп.
Набљудувања и активности
уреди
Постојат многу љубителски техники и активности поврзани со длабоконебесните тела. Некои од телата се доволно сјајни за да се најдат со двоглед или мал телескоп. Меѓутоа за најслабосјајните тела потребна е светлозбирна моќ на телескопи со голем објектив,[6] и не можат да се најдат и видат со голо око. Ова довело до популарноста на телескопите GoTo кои автоматски ги наоѓаат длабоконебесни тела, како и големи рефлекторски телескопи (како оние во Добсонов стил) со широки видни полиња погодни за такви набљудувања.[7] За набљудување на слабосјајни тела е потребно темно небо, па затоа ваквите преносливи телескопи се згодни за љубителите кои ги носат во природа, подалеку од светлински загадените урбани места.[8] За да го сузбијат загадувањето и да го засилат контрастот, набљудувачите користат маглински филтри предвидени да примаат извесни бранови должини, а да попречуваат непожелни.
Постојат организирани активности поврзани со длабоконебесните тела како Месјеовиот маратон, кој се одржува на извесен ден секоја година и го поттикнува набљудувачите да ги најдат сите 110 Месјеови објекти за една вечер. Бидејќи Месјеовиот каталог е откриен со релативно мали телескопи од XVIII век, тој е популарен меѓу набљудувачите бидејќи телата во него се на дофат на нивните љубителски инструменти. Постои многу потежок испит наречен „Хершел 400“ предвиден да ги испроба можностите на поголеми телескопи и искусни љубители.
Видови на длабоконебесни тела
уредиПостојат многу видови на тела кои одговараат на писот длабоконебесни. Критериумот е дека телата треба да не бидат од Сончевиот Систем и не се ѕвезди, па така списокот го опфаќа следново:[9]
Поврзано
уредиНаводи
уреди- ↑ Fred Schaaf (1998). 40 Nights to Knowing the Sky: A Night-by-Night Sky-Watching Primer. Henry Holt and Company. стр. 113. ISBN 978-0-8050-4668-7.
- ↑ Ian Ridpath (2001). The Illustrated Encyclopedia of the Universe. Watson-Guptill Publications. стр. 273. ISBN 978-0-8230-2512-1.
- ↑ 3,0 3,1 Edward W. Kolb; Rocky Kolb (1999). Blind Watchers of the Sky: The People and Ideas that Shaped Our View of the Universe. Oxford University Press. стр. 174. ISBN 978-0-19-286203-7.
- ↑ Charles Anthony Federer (1942). Sky and Telescope. Sky Publishing Corporation.
- ↑ Fred Schaaf (1998). 40 Nights to Knowing the Sky: A Night-by-Night Sky-Watching Primer. Henry Holt and Company. стр. 13. ISBN 978-0-8050-4668-7.
- ↑ Grant Privett; Paul Parsons (2001). The Deep-Sky Observer's Year: A Guide to Observing Deep-Sky Objects Throughout the Year. Springer Science & Business Media. стр. 11. ISBN 978-1-85233-273-0.
- ↑ Rajiv Gupta (септември 2004). Observer's Handbook 2005. Royal Astronomical Soc of Canada. стр. 73. ISBN 978-0-9689141-8-2.
- ↑ The Observer's Handbook, Royal Astronomical Society of Canada, p. 63
- ↑ W.H. Finlay (2003). Concise Catalog of Deep-sky Objects: Astrophysical Information for 500 Galaxies, Clusters and Nebulae. Springer Science & Business Media. стр. 10. ISBN 978-1-85233-691-2.
Извори
уреди- Neil Bone, Wil Tirion, Deep Sky Observer's Guide. Firefly Books, 2005. ISBN 1-55407-024-4.
- Jess K. Gilmour, The practical astronomer's deep-sky companion. Springer, 2003. ISBN 1-85233-474-6.
- Jack Newton, Philip Teece. The Guide to Amateur Astronomy. Cambridge University Press, 1995. ISBN 0-521-44492-6.
- W. H. Finlay, Concise Catalog of Deep-sky Objects: Astrophysical Information for 500 Galaxies, Clusters and Nebulae. London: Springer, 2003. ISBN 1-85233-691-9. Includes the Messier objects, Herschel 400 & more.
- Roger Nelson Clark, Visual astronomy of the deep sky. CUP Archive, 1990. ISBN 0-521-36155-9.
Надворешни врски
уреди- „Прирачник за набљудувачите на длабокото небо“ — база со описи на длабоконебесните тела и планер за набљудување (англиски)
- Длабоконебесно тело на Curlie (англиски)
- Збирки и каталози на длабоконебесни тела сличи на Месјеовиот Архивирано на 9 мај 2021 г. — clell.de (англиски)
- Набљудување на длабоконебесните тела — „Два стрелца“ (руски)