Германска окупација на Естонија (1918)

Германската окупација на Естонија — окупација на територијата на Естонија од страна на трупите на германската царска армија, што се случила во периодот од октомври 1917 година до ноември 1918 година.

Слетувањето на германските трупи на островот Сарема.

За време на битките од 11 до 21 октомври 1917 година, Германците го окупирале Мунсундскиот архипелаг, кој ги вклучувал островите Сарема, Даго и Муху. Со цел да ја убедат болшевичката влада да го потпише Брест-Литовскиот договор, Германците слетале на копното на Естонија на 18 февруари 1918 година и го зазеле Хапсалу на 21 февруари. На 22 февруари, Валга, Перну (Пернов) и Вилјанди (Фелин) веќе биле во нивни раце, на 24 февруари паднал и Тарту (Дерпт). На 25 февруари, германските трупи го окупирале Талин, последниот град окупиран од Германците бил Нарва, окупиран на 4 март, по кое следувало зазимање од Естонците, како резултат на што републиката била прогласена на 24 февруари 1918 година и моќта на Црвената гарда била елиминирана.

На 5 март, еден одред на Црвената гарда почнала да се повлекува преку реката Нарва. На 28 февруари, генерал-полковник Адолф фон Секендорф пристигнал во Талин. Тој бил назначен за претставник на германската окупациска администрација на островите на Мунсундскиот архипелаг.

Во 1918 година, територијата на Естонија, заедно со Курланд, Ливонија, Сарема и Рига, станала дел од Обер Ост.

Предуслови

Естонија за време на Првата светска војна

За време на Првата светска војна, околу 100.000 Естонци служеле во Руската царска армија, од кои 10.000 луѓе ги дале своите животи. И покрај кантонирањето на повеќето естонски полкови во Естонија, Ливонија, Курланд и североисточна Русија, Естонците успеале да учествуваат во битките на сите фронтови.

Линијата на фронтот минувала низ територијата на земјата. Почнувајќи од 1917 година, околу 200.000 луѓе служеле на бродовите кои биле паркирани во близина на крајбрежните градови и естонските национални единици. Повеќето од нив биле во служба во поморските утврдувања изградени уште во времето на Петар Велики. Тие работеле и во претпријатијата во Талин, кои произведувале бродски топови и муниција.

Првата светска војна имала огромно влијание врз животот на естонскиот народ и економијата. Цените на производите од различни видови се зголемиле повеќекратно, валутата поевтинила, црниот пазар почнал да се здобива со популарност, главно основните производи. Имало сериозен недостиг од сол, шеќер, масло, облека од лен и слично, поради што мораше да се воведат картички за храна. Најголем дел од работоспособното машко население работело во претпријатија, поради што земјиштето и земјоделските површини останале необработени. Исто така, недостигот на коњи и говеда му задавале сериозен удар на земјоделството. Сепак, за разлика од големите руски градови, во Естонија практично немало глад.

На почетокот на војната, поголемиот дел од претпријатијата во земјата биле погодени од молци, вклучително и претпријатието на Мајер за одгледување растенија со хемиски средства, Лакман, кој продавал печатени материјали и фабриката Валдхоф. Втората била разнесена од руските трупи кои набрзина се повлекувале, во паника како резултат на слетувањето на германските војници од бродови закотвени во близина на плажата Перну. По затворањето на фабриките, бројот на невработени се зголемил, но поради потребата од обработување на земјата на село и производство на муниција и сл., бројот на вработени започнал да се зголемува. Во 1917 година започнала евакуацијата на фабричката опрема и имотот на Универзитетот во Тарту во Русија.

До крајот на 1917 година, употребата на германскиот јазик на преполни места бил табуирана, а до соборувањето на владата, долгот изнесувал 3.000 рубли. Набргу потоа, било ставено крај на издавањето на сите весници на германски јазик. Сепак, затворањето на германските училишта им нанело најголема штета на балтичките Германци .

Вооружени акции во Естонија

Во 1912 година, за да се спречат непријателските воени бродови да се приближат до Петроград, започнала изградбата на одбранбени структури во крајбрежните региони на Естонија и Финска, кои биле наречени Морски тврдини на Петар Велики. До 1917 година било планирано да се изградат 57 крајбрежни утврдувања вооружени со пушки и топови, 13 противвоздушни и голем број бази за хидроавиони. Биле подигнати огради од бодликава жица и ископани ровови на места каде што непријателот можел да слета. Покрај тоа, со помош на руски бродови, на море биле поставени 38.500 мини, од кои 10.000 во Ирбенскиот теснец.

Бројот на војници стационирани на островите на Мунсундскиот архипелаг во 1917 година изнесувал околу 15.000 луѓе. Подоцна, таму слетале уште 7.000 луѓе, вклучително и војници од вториот баталјон на 1. естонски полк. Војниците биле под команда на задниот адмирал Дмитриј Свешников, развојот на плановите го спроведувал началникот на Генералштабот, капетанот Николај Рик. Во Летонскиот Залив биле стационирани 2 борбени брода (Слава и Гражданин), 3 крстосувачи, 33 разурнувачи и голем број помали бродови, кои биле под команда на вицеадмиралот Михаил Бахирев.

На 12 октомври 1917 година, слетувањето на германските трупи на островот Сарема започнало преку операцијата Албион, која траела 5 дена. Со Германците командувал генералот Хуго фон Катен, кој го имал на располагање 23-от резервен корпус. Во операцијата учествувале и 42-та пешадиска дивизија на генерал-полковник Лудвиг фон Есторф. Во операцијата било планирано да се вклучат крстосувачот Молтке, 10 воени бродови, 9 крстосувачи, 58 уништувачи и 6 подморници, како и 181 резервни бродови и 124 моторни чамци. Флотата била под команда на вицеадмиралот Ерхард Шмит. Во операцијата учествувале 24.600 офицери и војници, кои имале на располагање 8.500 коњи, 2.500 коли, 40 топови, 220 митралези и 80 минофрлачи.

Германските трупи, на кои распаднатата руска војска не им пружила сериозен отпор, за кратко време успеале да го окупираат архипелагот. И покрај обидот на патриотските офицери да организираат отпор, многу војници со подигнати бели знамиња се предале. Дури ни резервниот контингент војници, кои пристигнале на островите од копното на Естонија, не можел да го спречи понатамошното напредување на Германците. За време на операцијата биле убиени само 184 Германци, 20.000 Руси биле заробени, голема количина муниција и пиштоли биле заробени.

По заземањето на островите на архипелагот и понатамошните успешни операции на флотата во Балтичкото Море, било планирано да се изврши офанзива во областа на Санкт Петербург со цел да се заземе. Но, како резултат на револуционерните пресврти во Германија и Русија, овој план останал неостварлив .

Револуција од 1917 година

1917 година била одбележана со третата годишнина од влегувањето на Русија во Првата светска војна. Огромните загуби и повлекувањето од претходно окупираните територии довеле до зголемување на бројот на пацифистите, повеќето војници и околу 50 % од цивилното население копнееле за итен прекин на непријателствата. Бесконечните демонстрации во Петроград имале влијание врз јакнењето на напнатата состојба во земјата, како резултат на што на крајот на февруари 1917 година се случила Февруарската револуција. Царот Николај II бил принуден да абдицира и власта преминала во рацете на Привремената влада.

Сепак, Русија продолжила да води непријателства. По инструкции на привремената влада, дури биле преземени голем број офанзиви, кои завршиле неуспешно. Националните малцинства, како Естонците, започнале да бараат автономија и независност за своите народи. Во март-април 1917 година, територијата на современа Естонија, која се наоѓала во провинцијата Ливланд, станала дел од провинцијата Естланд, а на власт дошол новоименуван гувернер. На 5 јуни, бил прогласен привремен Земски совет на Естонија.

За време на воените години, Германија, која ги финансирала руските револуционери, направила обиди да ја дестабилизира ситуацијата во земјата за да ја повлече Русија од војната. Една од најрадикалните партии била Болшевичката партија, на чело со Владимир Илич Улјанов, кој барал мир, префрлање на земјата во рацете на селаните и обезбедување леб за нив. Како резултат на Октомвриската револуција во ноември 1917 година, власта преминала од Привремената влада во рацете на болшевиците. Веќе на крајот на ноември 1917 година, борбите на Источниот фронт прекинале. Сепак, преговорите во Брест-Литовск не довеле до ништо, а германските трупи започнале нова офанзива на Источниот фронт. Руските војници, деморализирани и неспособни да се борат, се повлекле со мал или никаков отпор. За неколку дена Германците успеале да ги окупираат териториите на Естонија, северниот дел на Латвија, Белорусија и Украина. На 3 март 1918 година, владата на Ленин била принудена да го склучи Брест-литовскиот договор. Воените операции против Советска Русија, која губела огромни територии по големина, престанале .

Делови од естонската национална гарда

Во март 1917 година, по почетокот на револуционерните настани во Русија, во Естонија започнало формирањето на национални единици. До крајот на годината, Естонците веќе имале 4 пешадиски полкови, резервен баталјон, инженерска чета и артилериска бригада во своите раце . Во октомври 1917 година, новоформираната 1-ва естонска дивизија ги вклучила сите горенаведени единици. Потполковник Јохан Лајдонер, вработен во Генералштабот, бил назначен за командант на дивизијата, а Јан Сотс бил началник на штабот на дивизијата. Повеќето од естонските офицери и војници, веќе искусни борци, служеле во националните единици, првите вооружени формации на естонската армија за време на војната за независност.

Германска окупација

Естонската декларација за независност

По Октомвриската револуција, претставниците на партиите кои имале право на глас во Земскиот совет на Естонија, во врска со распоредувањето на Црвениот терор, се сомневале во можноста за создавање демократска држава Русија и решиле да дејствуваат на поинаков начин., што би ѝ овозможило на Естонија да го избере својот пат за понатамошен развој. До крајот на декември 1917 година бил претставен проект кој предвидувал елиминација на болшевиците и создавање на Руска унија, сојуз на скандинавските држави, како и почеток на соработка меѓу Финска и Естонија. Сепак, владите на земјите од Скандинавскиот Полуостров и Финска не се осмелиле да соработуваат со Естонија и балтичките земји.

По склучувањето на одделниот мировен договор Брест-Литовск, германските трупи започнале офанзива на Балтикот, како резултат на што Естонците морале веднаш да донесат одлука за прогласување независност. На 24 декември, во врска со окупацијата на сè повеќе територии од страна на Германците, Советот на старешини на Земскиот совет на Естонија одлучил да создаде независна естонска држава со цел на постоечкиот судир да му даде глобални размери.

До средината на јануари 1918 година, по избрзаното повлекување на болшевиците, претставниците на сите политички партии, вклучително и социјалистичките револуционери и социјалдемократите, кои се двоумеле од декември 1917 година, ја одобриле идејата за создавање естонска држава.

Литература

• Raun, Toivo U. Estonia and the Estonians. — 2nd. — Stanford, California: Hoover Institution Press, 2001. — (Studies of nationalities). — ISBN 0-8179-2852-9.

Надворешни врски

• „World War I — The Estonian War Museum — General Laidoner Museum“ (англиски). esm.ee. Архивирано од изворникот на 2014-04-26. Посетено на 2014-04-24.