Битка кај Фокшани

Битка кај Фокшани (унгарски: Foksányi csata) ― битка која била одржана за време на Руско-османлиската војна (1787–1792) на 1 август 1789 година (стар стил на 21 јули) помеѓу Отоманската Империја против сојузот на Руската Империја и Хабсбуршката Монархија во близина на Фочани, Кнежевство Молдавија (сега во Романија). Русите ги предводел Александр Суворов, Австријците принцот Јосијас Кобуршки, а Османлиите Осман-паша.

Битка кај Фокшани
Дел од Руско-османлиската војна (1787-1792) и Австриско-османлиската војна (1787-1791)
Биткаta кај Фокшани Јохан Хиеронимус Лешенкол
Датум 1 август 1789 Место Фокшани, Кнежевство Молдавија Исход Австриско-руска победа
Завојувани страни
Руско Царство Хабсбуршка Монархија	Османлиска Империја
Команданти и водачи
Александр Суворов Јосијас Сакскобургзафелдски	Осман-паша
Сила
25,000 18,000 7,000 од 10,000	ок. 30,000
Жртви и загуби
400 до 800 загинати и ранети	1,500–1,600 загинати и 2,500 ранети 12 топови

Битката кај Фокшани.

Австриската војска броела 18.000 австриски и унгарски војници. Рускиот контингент бил составен од 7.000 војници. Османлиите собрале околу. 30.000 војници.

Сојузниците упаднале во логорот на Османлиите и ги истерале Турците од Молдавија.

Почеток на молдавската кампања

Како што започна сезоната на кампања од 1789 година, Коџа Јусуф-паша, големиот везир на Отоманската Империја, презел чекори за одбрана на вазалните покраини Молдавија и Влашка. Тој се соочил со изгледите за офанзива од два правци. На северозапад била австриска војска од 18.000 луѓе под Јосијас Кобуршки. Во меѓувреме, Суворов марширал руски војници во Молдавија од североисток. Јусуф-паша бил решен да ги нападне австриските сили пред тие да се поврзат со нивните руски сојузници. За таа цел, тој му наредил на Осман-паша да поведе војска од 30.000 луѓе на север до Фочани. Градот бил важно трговско средиште стратешки сместено на границата меѓу Молдавија и Влашка. Учејќи за османлискиот пристап, Јосијас побарал помош од својот руски колега. Суворов марширал со 7.000 луѓе. Тој ја напушти својата положба во Барлад на 28 јули и марширал 65 км за 28 часа за да стигне до Јосијас следниот ден кај реката Сирет.

Подготовка за битка

Русите и Австријците напредувале од Сирет во две колони. Суворов командувал со левата колона, Јосијас со десната. Тие стапиле во допир со положбите на Осман-паша на 31 јули и ги вратиле назад на главната османлиска војска во Фочани.

На 1 август, Суворов и Јосијас ги собрале своите сили во две линии, со пешадија во квадрати. Илустрацијата што ја придружува оваа статија покажува пешадија во квадратни формации.

Во претходните ангажмани со Османлиите, руската армија ја распоредувала својата пешадија во линија. Руските команданти набрзо откриле дека користењето линеарни тактики против Османлиите доведувало до катастрофа. Османлиите ги напаѓале долгите и тенки руски линии со маси одлична коњаница, која можела да ги пробие руските формации и да ги скрши на делови. Суворов и другите ги преорганизирале своите борбени формации во квадрати. Овие квадрати би можеле да ги одвратат отоманските коњаници и потоа да напредуваат за да добијат битки. Суворов користел квадрати составени од поединечни полкови и баталјони, распоредени во шаховски шаблон, со борби во лабав ред. Неговото распоредување на бојното поле доведувало до поголема флексибилност, брзина, меѓусебна огнена поддршка, способност да биде пробиено низ османлиската одбрана и непоколебливо во одбивањето на османлиските коњаници и лесните пешадиски напади.

Австријците дошле до заклучок сличен на оној на Русите. Во Австро-османлиската војна (1737–1739), Австријците користеле линиска тактика против Османлиите. Сега тие усвоиле пешадиски плоштади наредени за да понудат взаемна поддршка.

Иронично, до крајот на 18 век, османлиската коњаница, како што се феудалните спахии и доброволците делии, значително се намалиле во квалитетот и важноста. Главните потпори на османлиската армија биле професионалниот артилериски корпус и пешадијата, вклучувајќи ги и платените трупи, како што се јаничарите и помошните платеници, како што се оние што ги имала болјарската аристократија на Молдавија и Влашка.

Битка кај Фокшани

Битката започнала околу 9:00 часот наутро на 1 август 1789 година, кога руската и австриската артилерија отвориле оган врз османлиските линии. Османлиите го зацврстиле својот логор со линија на огради. Османлиските трупи на Балканот имале искуство во подигнување на теренски утврдувања, кои би можеле да вклучуваат ровови, земјени бедеми и дрвени палисади и кули. Османлиите се подигнале од нивната одбрана за да ги нападнат сојузниците по нивната борбена линија. Сојузничкиот артилериски и мускетен оган ги повратил Османлиите назад.

Суворов потоа го нападнал османското десно крило. Руската коњаница била одбиена, но нападот на руската пешадија бил успешен. Османлиите биле вратени назад во нивните огради под руски оган од непосредна близина. На отоманската лева страна, австриската пешадија исто така ги отфрлила бранителите. Поразени на двата краја на својата линија, Османлиите побегнале. Победата била целосна до 4:00 часот попладне Сојузниците немале ресурси за да ги гонат Османлиите и не напредувале понатаму на османлиската територија.

Османлиските жртви броеле 1.500 мртви и 2.500 ранети. Сојузничките жртви изнесувале 800. Сојузниците заробиле 12 отомански топови.

Последици

Откако Осман-паша бил поразен и протеран од Молдавија, замената на Јусуф-паша како голем везир, Џеназе Хасан-паша, морал да смисли нова стратегија. Во септември самиот везир тргнал во офанзива со 100.000 луѓе. Повторно, Суворов му се придружил на Јосијас, а резултатот бил голема сојузничка победа во Битката кај Римник.

Ред при битката

Следното е список на единиците што ја сочинувле австриско-руската армија во Фокшани.

Руски единици:

• Апшеронски мускетарски полк,
• Ростовски мускетарски полк,
• Смоленски мускетарски полк,
• Јегерски полк,
• 2 баталјони гранадери,
• Рјазански драгунски полк,
• Стародупски драгунски полк,
• Черниговски драгунски полк,
• Козаци.

Австриски единици:

• Императорски пешадиски полк,
• Пешадиски полк „Кауниц“,
• Пешадиски полк „Шредер“,
• Пешадиски полк „Венцел Колоредо“,
• Прв полк „Секлер Гренц“,
• Втор полк „Секлер Гренц“,
• Гранадерски баталјон „Карл Тоскана“,
• Гранадерски баталјон „Кевенхулер“,
• Гранадерски баталјон „Митровски“,
• Гранадерски баталјон „Пелегрини“,
• Леснокоњанички полк,
• Хусарски полк „Барко“,
• Императорско хусарски полк,
• Секелско хусарски полк,
• Арнаутски (албански помошници) или мештани помошници: Власи за хабсбуршките сили, „вооружени Молдавци“ во руските сили. 

Отсликано:

• 
  Наредба за марширање на Битката кај Фокшани
• 
  Ред при битката

Карта на распоредување.

Извори

• • Black, Jeremy. The Cambridge Illustrated Atlas of Warfare: Renaissance to Revolution, 1492-1792. Cambridge: Cambridge University Press, 1996.
  • Criste, O., Kriege under Kaiser Josef II. Vienna: K.u.K. Kriegsarchivs, 1904. Nafziger Collection, http://usacac.army.mil/cac2/CGSC/CARL/nafziger/789GAA.pdf Архивирано на 26 јануари 2017 г., http://usacac.army.mil/cac2/CGSC/CARL/nafziger/789HAA.pdf Архивирано на 29 декември 2016 г. (accessed December 20, 2017).
  • Field, Jacob F. "Focsani, 1 August 1789", R.G. Grant, ed., 1001 Battles that Changed the Course of History. New York: Universe Publishing, 2011.
  • Onacewicz, Wlodzimierz. Empires by Conquest. Fairfax: Hero Books, 1985.
  • Nicolle, David, and Angus McBride. Armies of the Ottoman Empire, 1775-1820. London: Osprey, 1998.
  • Tucker, Spencer C., ed. "Aleksandr Vasilievich Suvorov", A Global Chronology of Conflict: From the Ancient World to the Modern Middle East. ABC-CLIO, 2010.

Надворешни врски

• Медал за победата над Турците во битката кај Фочани (пристапено на 8 април 2024) Архивирано на 7 мај 2021 г.

45°42′0″N 27°10′47″E