Јапет (месечина)
Јапет — трета најголем месечина на Сатурн, единаесетта по големина во Сончевиот Систем,[3] и најголемото небесно тело во Сончевиот Систем кое што не се наоѓа во хидростатичка рамнотежа. Неговата оддалеченост од Сатурн изнесува 3,56 милиони километри, неговиот пречник изнесува 1.436 километри, додека пак орбиталниот период на оваа месечина изнесува 79,32 Земјини денови.
 Фото мозаик на Јапет направен од слики на Касини, 31 декември 2004 година, на којшто се гледа темниот регион Касини и неговата граница со светлата страна (Ронсевалска земја), повеќе големи кратери (Фалсарон над центарот, Торџис, најголемиот кратер, десно) и екваторскиот гребен | |
| Откривање | |
|---|---|
| Откривач | Џовани Доменико Касини |
| Откриено | 25 октомври 1671 година |
| Ознаки | |
| Сатурн VIII Saturn VIII | |
| Орбитални особености | |
| 3.560.820 км | |
| Занесеност | 0,0286125 |
| 79,3215 д. | |
Просечна орбитална брзина | 3.26 км/с[б 1] |
| Наклон |
|
| Месечина на | Сатурн |
| Физички особености | |
| Димензии | 1,492.0 × 1,492.0 × 1,424 км < |
Среден полупречник | 734,5 ± 2,8 км |
| 6.700.000 км2 | |
| Маса | (1,805635 ± 0,000375)⋅1021 кг |
Средна густина | 1,088 ± 0,013 г/см³ |
| 0,224 м/с² | |
| 0,573 км/с | |
| 79,3215 Земјини денови | |
| нула | |
| Албедо | 0,05–0,5[2] |
| Температура | -183,15 до -143.15 °C |
| 10,2–11,9 | |
Повеќето внатрешни и големи месечини на Сатурн кружат во екваторската рамнина (исто така, рамнината на прстените). Јапет е исклучок, затоа што неговата орбита е закосена за 14,72 степени во однос на екваторската рамнина. Другите месечини имаат орбити со уште поголемо закосување, но тие се многу помали, надворешни месечини. Јапет е дваесеттата најоддалечена месечина од Сатурн и најоддалечена голема месечина на планетата.
Исто така, има синхронизирана ротација. Јапет го открил Џовани Касини додека работел во Париз на 25 октомври 1671 година. Тој забележал дека Јапет има природно темна предна полутопка и светла задна полутопка. Темната област е наречена Реџио Касини (италијански: Cassini Regio; македонски: Област Касини) и е покриена со материјал темен како јаглен, како контраст на ледената површина на светлата страна (француски: Roncevaux Terra; македонски: Ронсевалска земја). Иако сондата „Касини-Хајгенс“ открила поголем дел од површината, оштетена од кратери, потеклото на темниот материјал останува мистерија. Постоеле претпоставки дека материјалот избил од внатрешноста на месечината или дека е ејекта од ударите на уште подалечни месечини, како, на пример Фојба.
Екваторски гребен
уреди
Единствената структура што ја открил „Касини-Хајгенс“ создала уште една загатка. Не е познато дали гребенот, со должина од 1.300 километри, ширина од 20 километри и висина од 13 километри (некои врвови достигнуваат и 20 километри) што се наоѓа речиси на екваторот на месечината, е свиткан планински појас или материјал што избил низ пукнатината на месечината.
Користена литература
уреди- Андоновска, Ема и Шувака-Хоџиќ, Лавинија (2008). „Вселена“. Скопје: Младинска книга. ISBN 978-9989-2721-8-9.
Надворешни врски
уреди
Јапет (месечина) на Ризницата ?- Информации за Јапет на официјалниот портал на мисијата Касини Архивирано на 26 март 2015 г.
- Дискусија за Јапет, октомври 2007 Архивирано на 28 февруари 2008 г.
- Профил на Јапет Архивирано на 1 август 2007 г. на официјалниот портал на НАСА за истражување на Сончевиот Систем
Грешка во наводот: Има ознаки <ref> за група именувана како „б“, но нема соодветна ознака <references group="б"/>.
- ↑ Jacobson, R.A. (2009) SAT317 (2009-12-17). „Planetary Satellite Mean Orbital Parameters“. JPL/NASA. Посетено на 2011-01-15.
- ↑ Williams, David R. „Saturnian Satellite Fact Sheet“. NASA. Посетено на 2007-11-04.
- ↑ The moons more massive than Iapetus are: the Moon, the 4 Galilean moons (Ganymede, Callisto, Io, and Europa), Titan, Rhea, Titania, Oberon, and Triton. See JPLSSD.