Чилеански антарктички институт
Чилеански антарктички институт (ЧАИ) — техничко тело зависно од Министерството за надворешни работи на Чиле, кое е управувано со органски статут одобрен со закон бр. 82, објавен во Службен весник на 19 март 1979 година. Тој е задолжен за поттикнување на развојот на научни, технолошки и иновативни истражувања на Антарктикот.[1]
| Чилеански антарктички институт | |
|---|---|
| |
| Податоци за органот | |
| Основан | септември 10 1963 |
| Надлежност | Министерството за надворешни работи на Чиле |
| Годишен буџет | 6.426.241 чилеански пезоси (2020) |
Институтот бил основан на 29 мај 1964 година во Домот на честа на Универзитетот во Чиле, во градот Сантјаго, а од 2003 година го има своето главно седиште во Пунта Аренас, главниот град на регионот Магаљанес и Чилеански Антарктик[2]
Историја уреди
Интересот на Чиле за антарктичкиот континент како место за соработка во научниот развој бил консолидиран со учество на самити како што се Меѓународната геофизичка година (1957) и потпишувањето на Антарктичкиот договор (1959), во кои било одлучено да се формира делот на Чилеански Научен комитет за истражување на Антарктикот, Националниот комитет за истражување на Антарктикот.[2] Научниот комитет за истражување на Антарктикот, чии членови доаѓаат од 43 различни земји, е одговорен за иницирање, развој и координирање на научни истражувања со меѓународен квалитет на Антарктикот и Јужниот Океан. Како интердисциплинарен комитет на Меѓународниот совет за наука, тој обезбедува совети за меѓународните тела, како што се Консултативните состаноци на Договорот за Антарктикот, Рамковната конвенција на Обединетите нации за климатски промени и Меѓувладиниот панел за климатски промени.[3]
Како резултат на оваа иницијатива и по учеството на Чиле на Вториот консултативен состанок на Антарктичкиот договор, за прв пат се размислувало за создавање на Антарктички институт со техничка и автономна насока. Следната година, првиот предлог претставен на Конгресот од страна на министерот за надворешни работи, Карлос Мартинес Сотомајор [4] бил редизајниран.Чилеанскиот Антарктички институт (ЧАИ) бил основан со Законот бр.15.266 на 10 септември 1963 година. Во Службен весник на 10 октомври истата година бил објавен официјално. Инаугурацијата на новата институција била на 29 мај 1964 година, во Домот на честа на Универзитетот во Чиле.[5]
Институтот ги започнал своите активности под водство на адмиралот Хорхе Араос (прв директор на) и Питер Велкнер Матершон (прв раководител на Научниот оддел). Првично немало канцеларии или персонал, но тие користеле простори донирани од службеници од Министерството за надворешни работи блиски до прашањето на Антарктикот: Лусија Рамирес, Оскар Пиноче, Сантјаго Бенадава, меѓу другите [4]
Истата, 1964 година, бил создаден научниот оддел, кој ги примил заинтересираните да учествуваат во Првата чилеанска експедиција на Антарктикот1964-1965 година. Експедицијата била промовирана од Националниот комитет за истражување на Антарктикот [3] поради крајот на Антарктичката програма на Универзитетот во Чиле и недостатокот на инфраструктура во неодамна создадениот Чилеански антарктички институт. Оваа експедиција била дел од XIX кампања на Чилеанската морнарица и се фокусирала на дисциплини како биологија, екологија, геологија и метеорологија, покрај архитектонската работа за изградба на место за слетување и изградба на куќа за набљудување вулкани.[4]
Меѓу пионерите се истражувачите Алехандро Форч Петит, координатор на мисијата; Браулио Араја, Валдо Аравена, Рене Коварубијас, Роберто Араја, Франциско Ерве, Хуго Виљароел и Милтон Кирога, од Универзитетот во Чиле, заедно со професорот на Универзитетот во Консепсион, Хуго Мојано; метеоролозите Марио Ариагада и Анхел Конча, од Метеоролошката управа на Чиле; и архитектот Мајрус Гартоф, од чилеанските воздухопловни сили .[6]
До крајот на годината, ЧАИ веќе ги имал своите први „позајмени“ канцеларии на првиот кат на Министерството за јавни работи, а раководниот кадар бил речиси завршен. Со овој човечки тим, малку средства и логистичка поддршка на вооружените сили, започнала да се структурира Чилеанска програма за Антарктикот, базирана на реципрочна соработка со постоечките научни центри во земјата.[4]
Кон крајот на 1965 година, Научниот оддел веќе имал советници за атмосферски, биолошки и копнени науки, функција која ја извршувале Виктор Дезерега, Владимир Хермосила и Оскар Гонсалес-Феран, соодветно. Со помош на овие соработници, било овозможено да се организираат, во некои случаи за прв пат во земјата, состаноци со специјалисти за секоја тема, што овозможило да се дефинираат долгорочни планови во различни области од научен интерес на Антарктикот и ангажирање на заинтересирани центри во својот развој.[4]
Во 1960-тите и 1970-тите, ЧАИ поддржувал шест до дванаесет научни иницијативи по сезона, многу за долгорочно следење. Во првите триесет години, предизвикот бил да се регистрира што „имало“ во тој екосистем, според професорот Анелио Агуајо, кој учествувал во Втората научна експедиција на Антарктикот (1965-1966), заедно со студентот Даниел Торес, и двајцата како дел од Универзитетот во Чиле.[6]
Има и такви кои велат дека Првата антарктичка експедиција одговара на онаа спроведена во сезоната 1964-1965 година. Сепак, некои сметаат дека првата одговара на сезоната 1980-1981 година, бидејќи била прва изведена целосно со брод на целото негово располагање.[4]
Во 1978 година, бил создаден Советот за политика на Антарктикот и следната година институтот станал овластен да организира и води експедиции, директно да презема научно-истражувачка работа и да одржува сопствени бази на Антарктикот. Ова дало нов поттик за поларните истражувања.[7]
Овие експедиции се спроведуваат секоја година, од 1964 година до денес. Институтот организира, планира, води и координира научни експедиции на Чилеанската Антарктичка територија. Планирањето и координацијата на експедициите започнува, приближно, во април секоја година, по одобрувањето на проектите, а следните месеци се подготовка за експедициите што се изведуваат во летниот период, кој обично е помеѓу месеците од ноември до март.[8]
Деценијата од 1990 до 2000 година била карактеризирана со напор да се модернизира инфраструктурата на институтот и да се иницира истражување во рамките на Белиот континент, во секторот Патриотски Планини, еден од влезовите на географскиот Јужен Пол. Пресвртниците од овој период се првата изградба на базата „Професор Хулио Ескудеро“, во 1995 година, со средства од Регионалната влада на Магаљанес и Чилеански Антарктик, и базата „Антонио Хунеус“ во 1999 [9] .[9]
Помеѓу годините 1995-2000 и 2001-2005 година, се истакнал и почетокот на телемедицинските студии во базите „Генерал Бернардо О'Хигинс“, „Претседател Едуардо Фреј“ и Ескудеро; работа на палеофлора, екологија на китовите, студии и заштита на крзнената фока, глациологија, работа на атмосферски и вселенски науки и истражување на историска археологија.[9] Периодот, исто така, ја истакнал промената на седиштето на ЧАИ во градот Пунта Аренас во 2003 година, со цел да се промовира екстремниот град како порта кон Белиот континент.[3]
Правното тело што ја дало својата структура на сегашниот Чилеански антарктички институт е Уредбата со сила на законот бр.19 и одржува свои бази на Антарктикот.[1] Дополнително, во наведената уредба институтот е дефиниран како техничко тело зависно од Министерството за надворешни работи, кое ужива целосна автономија во прашања поврзани со прашањата на Антарктикот од научна, технолошка и дисеминациона природа и е единственото тело кое е одговорно за решавање овие работи. Неговата главна мисија е да ги планира, води и координира научните и техничките активности што државните агенции, или соодветно овластени лица, ги спроведуваат на Чилеанската Антарктичка Територија.[10]
Во рамките на своите истражувачки програми, Чилеанскиот антарктички институт станал пионер во студиите за копнена и морска екологија, со учество, меѓу другото, на еколошката група што д-р Франциско Ди Кастри ја создал на Факултетот за ветеринарна медицина на Универзитетот во Чиле. Бил и пионер во меѓународната научна соработка, во интеграцијата на регионалните академски центри и во цивилно-воените односи. Во исто време, било промовирано изданието на Научната серија и Билтенот за дифузија на ЧАИ (Чилеански Антарктички Билтен), кој трае до ден-денес.[3]
Структура уреди
Седиште уреди
Преку ова пребројување, може да се забележи развојот што го имал Чилеанскиот антарктички институт во своите 55 години од своето постоење, поттикнат од растечката научна активност произлезена од самиот Институт, како и од меѓународните обврски преземени во рамките на Антарктичкиот договор. Ова го прави седиштето на Институтот нешто фундаментално за исполнување на функциите што му се доверени во заштитата на интересите на Чилеански Антарктик.[3]
| Кампус | Град | Година |
|---|---|---|
| Антарктичкиот дел за надворешни односи | Сантјаго, Чиле | 1964 |
| Министерство за јавни работи | Сантјаго, Чиле | 1964- 1967 |
| Зграда „Генерал Норамбуена“ во Националната дирекција за граници и граници | Сантјаго, Чиле | 1967- 1969 |
| Имот во Кале Тријана 849 | Сантјаго, Чиле | 1969-1971 |
| Имот на улица Луис Тајер Оједа 814 | Сантјаго, Чиле | 1971-2003 |
| Зграда во Плаза Муњос Гамеро 1055 | Пунта Аренас, Чиле | 2003- |
Покрај главното седиште сместено во градот Пунта Аренас, главен град на регионот Магаљанес и Чилеански Антарктик, Институтот има уште три зависности.[1]
| Кампусот | Градот | Адреса |
|---|---|---|
| Зграда на Антарктичките лаборатории „Амбасадор Хорхе Бергуњо Барнс“ | Пунта Аренас, Чиле | Лаутаро Наваро 1245 |
| Логистички магацин во пристанишниот терминал Артуро Прат | Пунта Аренас, Чиле | Ав. Магеланов теснец 1398 |
| Единица за координација во „Зградата Хосе Мигел Карера “Министерство за надворешни работи | Сантјаго, Чиле | Театините 180 |
Директори уреди
| Национален директор | Период |
|---|---|
| Хорхе Араос Салинас | 1963-1967 |
| Клаудио Вио Валдивиезо | 1967-1971 |
| Марио Поблете Гарсес | 1971-1973 |
| Ернан Лорка Фулер | 1973-1980 |
| Питер Ромеро јули | 1980-1990 |
| Фернандо Зегерс-Санта Круз | 1990 |
| Оскар Пиноче де ла Бара | 1991-2003 |
| Хосе Ретамалес Еспиноза | 2003-2017 |
| Марсело Лепе Картес | 2018-сега |
Мисија уреди
Мисијата на ЧАИ е да се усогласи со Националната антарктичка политика (ПАН) преку охрабрување на развојот на научни, технолошки и иновативни истражувања на Антарктикот според меѓународните канони; ефикасно учество во Антарктичкиот договор и меѓународни форуми; зајакнување на Пунта Аренас како порта кон Антарктикот; спроведување на акции за ширење и проценка на знаењето на Антарктикот до националната заедница и советување на властите за прашањата на Антарктикот.[2]
Цели уреди
ЧАИ ги има следните цели:[1]
Стратешки цели на Владата
|
Институционални стратешки цели
|
Инфраструктура на Антарктикот уреди
Од базите што ги има Чиле на Чилеанската Антарктичка Територија, три се управувани од Чилеанскиот антарктички институт: базата „Професор Хулио Ескудеро“, „Гиљермо Ман“ и „Јелчо“. Овозможени се за сместување и имаат основна инфраструктура за развој на научните дејности.[1]
Чилеанскиот антарктички институт е претставен на Антарктикот од страна на шефот на базата, бројка што одговара на највисоката власт за време на развојот на експедициите. Во рамките на функциите на раководителот на базата се координацијата, надзорот и посредувањето на научните активности што се вршат. Евентуално, ќе има активна улога во организацијата на семинари и работилници на меѓународно и мултидисциплинарно ниво.[1]
Публикации уреди
Чилеанскиот антарктички институт има две списанија со научни публикации. Од една страна, Чилеанскиот Антарктички Билтен чија крајна цел е двапати годишно да ја собира активноста што ја спроведува Чилеанскиот антарктички институт, како институционално, така и во однос на антарктичката наука, преку информации за вести, интервјуа и написи за науката. Од друга страна, ИЛАИА, годишна публикација, чија содржина е на англиски јазик и има за цел да ја шири Националната програма за наука на Антарктикот и нејзиниот напредок на меѓународно ниво.[1]
Библиотека уреди
Библиотеката е родена од потребата за информации од луѓе кои работат на поларното поле додека Институтот напредувал во своите проучувања. Започнала со набавка на книги за внатрешна употреба. Постепено, бројот на примероци растел и во 1967 година било неопходно да се има библиотекар. Последователно, тие почнале да даваат заеми во собата. Библиографскиот фонд почнал да расте во материјал, па станало неопходно да се организира документацијата во библиографски записи и моментално книгите може да се пребаруваат преку платформата „Марко Поло на Чилеанскиот Антарктик Институт“.[3]
Наводи уреди
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 „Sobre INACH - INACH“. www.inach.cl. Посетено на 1 de agosto de 2019. Проверете ги датумските вредности во:
|accessdate=(help) - ↑ 2,0 2,1 2,2 „Ministerio de Relaciones Exteriores de Chile - Instituto Antártico Chileno - INACH“. minrel.gob.cl. Посетено на 1 de agosto de 2019. Проверете ги датумските вредности во:
|accessdate=(help) - ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Pinochet de la Barra (1994). „Vol 13 N°1“. Во Lucía Ramirez Aranda (уред.). Boletín Antártico Chileno (Español). Instituto Antártico Chileno.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Pinochet de la Barra, Ramírez, Torres y Aguayo. „Instituto Antártico Chileno“. Boletín Antártico Chileno.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)
- ↑ „Instituto Antártico Chileno“.
- ↑ 6,0 6,1 „"El Año Geofísico Internacional en la perspectiva histórica chilena, 1954-1958"“ (PDF). Архивирано од изворникот (PDF) на 2022-09-24. Посетено на 2022-09-24.
- ↑ „Boletín Antártico Chileno 2013“ (PDF). Архивирано од изворникот (PDF) на 2021-06-16. Посетено на 2022-09-24.
- ↑ „Boletíin Antártico Chileno“. Vol 1 N°1. 1981. На
|first=му недостасува|last=(help) - ↑ 9,0 9,1 9,2 „Discurso aniversario 50 años INACH“ (PDF). Архивирано од изворникот (PDF) на 2022-09-24. Посетено на 2022-09-24.
- ↑ „Cuenta pública participativa INACH 2019“.