Царска вода
Царска вода (лат. и англ. aqua regia) или кралска вода, по МСЧПХ: хидрохлорид на азотна киселина, HNO3 +3 HCl) — мешавина од концентрирана азотна (HNO3) и хлороводородна (HCl) киселина во зафатнински сооднос 1:3.[1]
| |
 Свежо подготвената царска вода е безбојна, но за неколку секунди станува портокалова. Во случајов се користи за чистење од органски соединенија на садовите потопени во неа.
| |
Назив според МСЧПХ Хидрохлорид на азотната киселина | |
Други називи
| |
| Назнаки | |
|---|---|
8007-56-5 
| |
| 3Д-модел (Jmol) | Слика |
| PubChem | 90477010 |
| |
| UNII | X3TT5X989E
|
| Својства | |
| Хемиска формула | |
| Моларна маса | 0 g mol−1 |
| Изглед | чадлива течност. Свежо подготвената царска вода е безбојна, но за неколку секунди станува жолта, портокалова или црвена. |
| Густина | 1,01–1,21 г/см3 |
| Точка на топење | |
| Точка на вриење | |
| растворлива | |
| Парен притисок | 21 mbar |
| Опасност | |
| NFPA 704 | |
| Дополнителни податоци | |
| Освен ако не е поинаку укажано, податоците се однесуваат на материјалите во нивната стандардна состојба (25 °C, 100 kPa) | |
| Наводи | |
Особини и својства
уредиЦарската вода е силен оксидирачки растворувач, т.е. мешавина од киселини во кои се раствораат златото, платината и паладиумот. Се состои од еден зафатнински дел од концентрирана азотна киселина (HNO3) и три дела од концентрирана хлороводородна киселина (HCl). Поради своето многу силно оксидирачко дејство, се користи за растворање на благородни метали (освен среброто, со кое твори нерастворлив хлорид). Се користи за издвојување на метали на злато, сребро и платина од анодната тиња што останува по електролитичкото рафинирање на никел и бакар.
Нејзината реакција со златото е претставена со следната хемиска равенка:
- 3HNO3 + 9HCl + 2Au → 2AuCl3 + 3NOCl + 6H2O
Со растворање на злато во царска вода, се создаваат тетрахлороаурат (III) јони, што се изразува со равенката:
- Au(s) + 4 H + + NO3 - + 4Cl - <--> AuCl4 - + NO(g) + 2H2O
Белешки
уреди- ↑ Информациите во инфокутијата се специфични за моларен сооднос од 1:3 помеѓу азотна киселина и хлороводородна киселина.
Наводи
уреди- ↑ Hrvatska enciklopedija (LZMK); broj 11 (Tr-Ž), str. 743. Za izdavača: Leksikografski zavod Miroslav Krleža, Zagreb 2009.g. ISBN 978-953-6036-41-7
Надворешни врски
уреди- Chemistry Comes Alive! Aqua Regia
- Aqua Regia at The Periodic Table of Videos (University of Nottingham)
- Demonstration of Gold Coin Dissolving in Acid (Aqua Regia)