Фана Кочовска-Цветковиќ

Фана Кочовска - Цветковиќ (село Лавци, Битолско, 27 јули 1927 – Скопје, 17 април 2004) била македонски комунист, првоборец и народен херој. Носител е на Партизанска споменица 1941. Била најмлад прогласен народен херој на Југославија.

Фана Кочовска - Цветковиќ
27 јули 1927 – 17 април 2004
Роден во:	Лавци, Битолско
Починал во:	Скопје
Служба во:	Југословенски партизани
Битки/војни:	Втора светска војна Народноослободителна борба
Други занимања:	општествено-политички работник

Со неполни 14 години станала младинска активистка. Во 1942 година била партизанка во Битолскиот партизански одред „Гоце Делчев“ и младински раководител во Баталјонот „Стив Наумов“. Учествувала во Февруарскиот поход.

По Ослободувањето вршела високи општествени и државни функции.

Животопис

Таа е родена на 27 јули 1927 година во селото Лавци во близина на Битола, во сиромашно семејство на македонски емигранти. Таа немала ниту три години кога нејзиниот татко отишол на печалба во Америка. Дури и во детството, таа морала да ѝ помага на мајка си во вршење на тешка работа на поле, за да се обезбеди нивното опстоење, бидејќи печалбарската плата не била ни сигурна ни константа.

Учество во НОБ

Фана (лево) со другарка партизанка

По окупацијата на Југославија во април 1941 година, во селото Лавци имало силна партиска организација, под чие покровителство работела како активен член на СКОЈ. Бугарскиот фашистички окупатор успел да фати еден член на СКОЈ, кој лошо се однесувал пред полицијата, ги пофалил работата на организацијата и нејзините членки. Фана била во можност да избега од фашистичката полиција, која дошла во селото за да ја пронајде, влегле во нејзината куќа и ги малтретирале нејзината мајка и баба.

Фана продолжила да работи нелегално. Набргу потоа, таа заминала во партизанскиот одред "Гоце Делчев", а немала ни полни петнаесет години. Во пролетта на 1944 година, Фана била дел од група од седум војници, кои требало да го запрат производството во рудникот за олово во Пробиштип. Задачата била да ги нападнат бункерите одржувани од страна на германски и бугарски фашисти. Задачата била реализирана, но Фана била повредена. Другарите едвај се спасиле од непријателот. Седиштето на бригадата одлучило да ја остави да биде лекувана во селото. Фана одбила да остане во селото, и продолжила да се бори со бригадата.

Таа се истакнала за време на Битката кај селото Лавци во 1943 година, кога биле убиени командантот Тошо Ангеловски Даскалот, младиот напаѓач Панде Хајзе и неколку други. Се скриле во околината на селото Лавци, околу еден месец и половина со група партизани, Фана четири дена останала сама, опкружена од страна на бугарските патроли, кои и дење и ноќе ги барале, знаејќи дека партизаните се во близина. Фана била учесник на Февруарскиот поход во 1944 година, од Кожуф до Козјак. Тогаш таа била водач на младинскиот баталјон „Стив Наумов“.

За народен херој била прогласена на 29 ноември 1953 година.

По војната

Веднаш по ослободувањето вршела високи општествени и државни функции. Била член на Окружниот комитет на народната младина во Битола, член на Бирото на Централниот комитет на Народната младина на Македонија, претседател на Секцијата на жените во Македонија, како и член на оваа секција за Југославија. Потоа била претседател на комисијата за општествен надзор на Социјалистичка Република Македонија. Била избрана за член во Главниот одбор на Претседателството на Македонија, член на Конференцијата на Сојузот на комунистите, и на десеттиот конгрес за член на Централниот комитет на Сојузот на комунистите.

Таа почина на 17 април 2004 година во Скопје.

Користена литература

• Narodni heroji Jugoslavije (книга). „Mladost“, Белград 1975 година.
• „Народни херои од Македонија“, Наша книга, Скопје, 1973, стр. 193-197

Надворешни врски

• „Замина најмладиот народен херој“ Архивирано на 5 март 2016 г., „Утрински Весник“
• Јордан Цеков-Дане „Во спомен на Фана Кочовска-Цветковиќ“ Архивирано на 5 март 2016 г., „Утрински Весник“