Википедија

Преславски собор

Народниот совет во Преслав (бугарски: Преславски народен събор) се одржал во 893 година. Бил еден од најважните настани во историјата на Првата бугарска империја и бил камен-темелник на христијанизацијата на Бугарија под кнезот Борис I.

Позадина и извори

уреди

Во 889 г., Борис I абдицирал и се повлекол во манастир, а го наследил неговиот најстар син Владимир-Расате, кој се обидел да го врати тенгризмот, традиционалната религија во земјата од 681 година. Откако Владимир-Расате бил Советен од неговиот татко во 893 година, собрал Народен совет во Преслав за да ги легитимира промените.[1][2] Бидејќи прашањата што требале да се разговараат биле од големо значење за целата земја, било потребно присуство и одобрување на вишото и пониското благородништво, свештенството и претставниците на сите провинции.[3] Во средновековните извори нема директно спомнување на Советот. Најдеталниот опис на настаните што довел до падот на Владимир-Расате доаѓа од бенедиктинскиот игумен Регино од Прум во неговото дело Хроникон:[4]

„ ...Кнезот на тој народ [Борис I], како што велат, откако го прифатил благословот на Крштевањето, покажал такво совршенство, што дење му се јавувал на својот народ во царски облеки, а ноќе облеан во сурова облека влегол тајно во црквата и лежејќи на подот од храмот, времето го поминувал во молитва, ставајќи само вреќa на подот. Наскоро го напуштил земното царство и откако на своето место како кнез го поставил својот најстар син [Владимир], тој се ишишал, ја зел облеката на светиот подвиг и се замонашил, посветувајќи го својот ден и ноќ на добротворни цели, бдение и молитви. Во меѓувреме, неговиот син кого го постави за принц и кој бил многу помалку ревносен и активен од неговиот татко, почнал да ограбува и да го поминува своето време во пиење, гозби и разврат и со сите средства да го врати својот новокрстен народ назад во пагански ритуали. Кога дознал дека татко му, разгорен од силен гнев, ја соблекол монашката облека, повторно го облекол војничкиот појас, ја облекол царската облека и кога ги зел богобојазливите, тргнал против својот син. Набргу без многу мака го фатил, му ги извадил очите и го испратил во затвор. Потоа „ја собра целата своја империја“ и за принц го поставил својот помлад син [Симеон I] и му се заканил пред сите со иста казна доколку го предаде вистинското христијанство. Откако така го договорил, го соблекол појасот, ја облекол светата монашка облека и кога отишол во манастир, остатокот од сегашниот живот го поминал во свет аскетизам. “

Одлуки

уреди

Според историчарите, Борис I претседавал со советот и биле донесени четири главни одлуки:[1]

  • Принцот Владимир-Расате бил симнат од престолот и на негово место дошол неговиот брат Симеон I. Симеон, кој требало да биде висок свештеник, па дури и Архиепископ,[5][6] бил ослободен од неговата монашка заклетва.[7] Имало и промена во принципот на сукцесија што му овозможило на братот на монархот да го наследи. Дотогаш само првородениот син на монархот можел да го наследи на престолот. Таа промена ја спомнал Џон Егзарх во своето дело Шестоднев.
  • Главниот град на Бугарија бил преместен од Плиска во Преслав. Таа одлука се објаснува со желбата на Борис I да избере престолнина подалеку од Плиска каде сеќавањето на незнабошното минато сè уште било многу силно. Во новата престолнина Симеон би бил опкружен со луѓе лојални на христијанството и на прословенската политика на неговиот татко.[8] Преслав бил и местото на манастирот Пантелејмон[9] каде Борис I се пензионирал и каде што можеби престојувал самиот Симеон. Андреев сугерира дека поставувањето на главниот град во Преслав било симболичен чин на раскинување со паганството.[1]
  • Византиското свештенство требало да биде протерано од земјата и да се замени со бугарски свештеници. Меѓу новоименуваните бугарски епископи бил и Св. Климент Охридски кој бил испратен во Девол во областа Кутмичевица.[10]
  • Старословенскиот јазик требал да го замени грчкиот во литургијата. Така тој станаол официјален јазик на Бугарија. Овој чин бил од големо значење не само за Бугарија туку и за целиот словенски свет.[11]

Значење

уреди

Одлуките донесени за време на Преславскиот Совет имале големо влијание врз бугарската историја. Официјалниот статус на старобугарската дал голем поттик за развојот на Преславската и Охридската книжевна школа. Бугарската култура и литература влегла во своето златно доба под власта на новоизбраниот Симеон I и земјата станала културен и духовен центар на словенска Европа.[12] Отстранувањето на византиското свештенство и грчкиот јазик од литургијата обезбедил Бугарија да се држи настрана од какво било силно или директно византиско влијание во нејзината политика и верски живот.[13]

Реакцијата на Византија била брза. Веднаш во 894 година, царот Лав VI го преселил пазарот на бугарските трговци од Константинопол во Солун, што претставувало тежок удар за бугарските економски интереси.[14] Ова ја разгорело првата комерцијална војна во Европа,[15] во која победил Симеон I по одлучувачката битка кај Булгарофигон.

Белешки

уреди

^ a: Народниот совет постоел од создавањето на Бугарија и во својата првобитна форма го вклучил целиот „вооружен народ“ предводен од болјарите. Имал повисок авторитет од Хан, што можел да се илустрира со Советот од 766 година кога бил симнат ханот Сабин. Народниот совет почнал да губи важност со централизацијата на земјата под Крум и Омуртаг и особено по христијанизацијата кога монархот се сметал за претставник на Бог на земјата.[3]

Наводи

уреди
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Andreev, p. 85
  2. ↑ Runciman, pp. 134-136
  3. ↑ Zlatarski, p. 257
  4. ↑ LIBI, vol. II, pp. 306-307
  5. ↑ Andreev, p. 91
  6. ↑ Runciman, p. 137
  7. ↑ Andreev, p. 92
  8. ↑ Zlatarski, pp. 258-259
  9. ↑ Runciman, p. 136
  10. ↑ Zlatarski, pp. 271-273
  11. ↑ Zlatarski, pp. 261-262
  12. ↑ Lalkov, pp. 23-25
  13. ↑ Zlatarski, p. 284
  14. ↑ Zlatarski, pp. 284-287
  15. ↑ Mladjov, Ian. „Selections on Byzantium. Selections from the Chronicle of Ioannes Skylitzes, translated and adapted from B. Flusin and J.-C. Cheynet (2003)“. Архивирано од изворникот на 27 July 2012. Посетено на 4 March 2011.

Извори

уреди
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Преславски_собор&oldid=5229277“