Википедија

Музеј Гугенхаjм (Билбао)

Музејот Гугенхајм Билбао е музеј на модерна и современа уметност дизајниран од канадско-американскиот архитект Френк Гери и се наоѓа во Билбао, провинција Баскија, Шпанија. Музејот бил отворен на 18 октомври 1997 година од шпанскиот крал Хуан Карлос I, со изложба на 250 современи уметнички дела. Изграден покрај реката Нервион, која минува низ градот Билбао до Кантабриското Море, тој е еден од неколкуте музеи кои припаѓаат на фондацијата Соломон Р. Гугенхајм. Тој е еден од најголемите музеи во Шпанија.

Музеј Гугенхајм Билбао
Museo Guggenheim Bilbao / Guggenheim Bilbao Museoa
Гугенхајм Музеј во Билбао
Карта
Основан18 октомври 1997; пред 27 години (1997-10-18)
МестоАбандо, Билбао, Шпанија
Координати43°16′07″N 2°56′02″W / 43.26861° СГШ; 2.93389° ЗГД / 43.26861; -2.93389
ТипМузеј за уметност
Посетеност1 289 147 (2022)[1]
ДиректорХуан Игнасио Видарте
Мреж. местоguggenheim-bilbao.eus

Како дело на современа архитектура, зградата ја нарекуваат „сигнален момент во архитектонската култура“, бидејќи претставува „еден од оние ретки моменти кога критичарите, академиците и пошироката јавност беа целосно обединети за нешто“, според архитектонскиот критичар Пол Голдбергер.[2] Музејот најчесто се именуваше како едно од најважните дела завршени од 1980 година, во Светското истражување за архитектура во 2010 година меѓу експертите за архитектура.[2]

Историја

уреди

Основање

уреди

Во 1991 година, баскиската влада ѝ предложила на Фондацијата Соломон Р. Гугенхајм да финансира музеј Гугенхајм што треба да се изгради во запуштеното пристаниште на Билбао, некогаш главниот извор на приход на градот.[3][4][5] Баскиската влада се согласила да ги покрие трошоците за изградба од 100 милиони американски долари, да создаде фонд за аквизиции од 50 милиони американски долари, да плати еднократна такса од 20 милиони американски долари на Гугенхајм и да го субвенционира годишниот буџет на музејот од 12 милиони американски долари. Во замена, фондацијата се согласила да управува со институцијата, да ротира делови од својата постојана колекција низ музејот во Билбао и да организира привремени изложби.[6]

Музејот бил изграден од Феровиал,[7] по цена од 89 милиони американски долари.[8] Околу 5.000 жители на Билбао присуствувале на екстраваганција пред музејот во ноќта пред официјалното отворање, во која имало светлосно шоу на отворено и концерти. На 18 октомври 1997 година музејот го отворил Хуан Карлос I од Шпанија.[5] На 13 октомври, двајца милитанти на ЕТА застрелале баскиски полицаец кој го прекинал нивниот обид да постават фрлачи на гранати за да го нападнат отворањето.[9]

Урдаиба и проширување

уреди

Во 2008 година, музејот Гугенхајм во Билбао објавил дека бара изградба на 5000м2 проширување во Урдаибаи, влив на исток од Билбао. До 2022 година, владата на покраината Баскија претставила планови да вложи 40 милиони евра за проширување.[10]

Зграда

уреди
 
Музејот е обложен со стакло, титаниум и варовник.

Архитектура

уреди

Фондацијата Соломон Р. Гугенхајм го избрала Френк Гери за архитект, а нејзиниот директор, Томас Кренс, го охрабрила да дизајнира нешто смело и иновативно.[11] Кривините на надворешноста на зградата, наменети да изгледаат случајно, а според архитектот „случајноста на кривините е дизајнирана да ја фати светлината“.[12] Ентериерот „е дизајниран околу голем атриум исполнет со светлина со поглед на устието на Билбао и околните ридови на Баскија“.[13] Атриумот, кој Гери го нарекол Цвет поради неговата форма, служи како организационен центар на музејот.[6]

Кога музејот бил отворен за јавноста во 1997 година, веднаш бил поздравен како една од најспектакуларните градби во светот во стилот на деконструктивизмот (иако Гери не се поврзува со тоа архитектонско движење),[14] ремек дело на 20 век.[15] Архитектот Филип Џонсон ја опишал како „најголемата зграда на нашето време“,[16] додека критичарот Калвин Томкинс, во „Њујоркер“, го окарактеризирал како „фантастичен брод од соништата со брановидна форма во наметка од титаниум “, неговите брилијантно рефлектирачки панели исто така потсетуваат на рибни крлушки.[15] Херберт Мушамп ја пофалил неговата „жива брилијантност“ во списанието „Њујорк тајмс“.[17] „Индипендент“ го нарекува музејот „неверојатен архитектонски подвиг“.[13]

 
Воздушен поглед на музејот

Музејот е беспрекорно интегриран во урбаниот контекст, расплетувајќи ги своите меѓусебно поврзани форми на камен, стакло и титаниум на 32000 м2 лоциран покрај реката Нервион во античкото индустриско срце на градот; скромен ако се гледа од нивото на улицата, највпечатлив е кога се гледа од реката.[17][3] Со вкупно 24000 м2, од кои 11000 м2 се посветени на изложбениот простор, имал повеќе изложбен простор од трите колекции на Гугенхајм во Њујорк и Венеција заедно во тоа време.[5] 11.000 м2 изложбен простор се распоредени преку деветнаесет галерии, од кои десет следат класичен ортогонален план што може да се препознае од надворешноста по нивните камени завршетоци. Останатите девет галерии се со неправилна форма и може да се препознаат однадвор по нивните виртуелни органски форми и титаниумско обложување. Најголемата галерија е широка 30 метри и долга 130 метри (98стапки× 427стапки).[4][17] Во 2005 година, таму била сместена монументалната инсталација на Ричард Сера, Прашањето на времето, која Роберт Хјуз ја нарече „храбра и возвишена“.[18]

Објектот е изграден на време и во рамките на буџетот, што е реткост за архитектура од ваков тип. Во интервју за магазинот Харвард Дизајн, Гери објасни како го направил тоа. Прво, тој се погрижил она што тој го нарекува „ организација на уметникот “ да преовладува за време на изградбата, за да спречи политички и деловни интереси да се мешаат во дизајнот. Второ, тој се погрижил да има детална и реална проценка на трошоците пред да продолжи. Трето, тој користел компјутерски визуелизации произведени од Рик Смит користејќи софтвер CATIA V3 на Дасо системи,[19][20] и тесно соработувал со индивидуалните градежни занаети за да ги контролира трошоците за време на изградбата.

КЛМ донирале 1.000.000 долари за неговата изградба.


 
Внатрешност

Изложби

уреди

Во музејот се сместени „дела од големи размери, специфични за локацијата и инсталации од современи уметници“, како што е 100 метри долгата Змија на Ричард Сера, и ги прикажува делата на баскиските уметници, „како и сместување на избор на дела“ од колекцијата на модерна уметност на фондацијата.[13] Во 1997 година, музејот бил отворен со „Гугенхајмските музеи и уметноста на овој век“, преглед од 300 дела на уметноста од 20 век, од кубизмот до уметноста на новите медиуми. Повеќето парчиња биле од постојаната колекција на Гугенхајм, но музејот се здобил и со слики од Вилем де Кунинг, Марк Ротко и Клифорд Стил и нарачал нови дела од Франческо Клементе, Анселм Кифер, Џени Холцер и Ричард Сера.[6]

Изложбите често се менуваат; музејот генерално е домаќин на тематски изложби, фокусирани на пример на кинеската или руската уметност. Традиционалните слики и скулптури се малцинство во споредба со инсталациите и електронските форми. Врвот на колекцијата и нејзината единствена постојана изложба е Прашањето на времето (вклучувајќи претходно дело, Змија ), серија челични скулптури дизајнирани од Сера, кои се сместени во галеријата Арчелор долга 130 метри (порано позната како Рибната галерија, но преименувана во 2005 година поради производителот на челик кој го спонзорирал проектот).[21] Колекциите обично ја истакнуваат авангардната уметност, апстракцијата од 20 век и необјективната уметност. Кога музејот ја објавил изложбата „Светлечкиот интервал“ во 2011 година, приказ на уметнички дела на грчкиот бизнисмен Димитрис Даскалопулос, кој исто така е управник на музејот, ова наиде на критики за, меѓу другото, преголема кураторска моќ за сериозен добротвор.[22] Во 2005 година, Оливие Бергруен и Ингрид Фајфер курирале ретроспектива на Ив Клајн.[23] Во 2012 година, изложбата на Дејвид Хокни привлекла над 290.000 посетители во музејот.

  •  
    Лалиња од Џеф Кунс
  •  
    Кутре од Џеф Кунс пред музејот

Економско и медиумско влијание

уреди

Музејот бил отворен како дел од напорите за ревитализација на градот Билбао.[24] Речиси веднаш по неговото отворање, Гугенхајм Билбао станал популарна туристичка атракција, привлекувајќи посетители од целиот свет.[14] Во првите три години, речиси 4 милиони туристи го посетиле музејот, помагајќи да се генерираат околу 500 милиони евра економска активност. Регионалниот совет проценил дека парите што посетителите ги потрошиле на хотели, ресторани, продавници и транспорт му овозможиле да наплати 100 милиони евра даноци, што е повеќе од платено за цената на зградата.[25]

Зградата била прикажана во филмот за Џејмс Бонд од 1999 година „Светот не е доволен“ во преднасловната секвенца и тамилскиот филм „Сиваџи “ (2007 година), во кој е амбиент за музичкото видео на песната „Стил“, компонирана од А.Р. Рахман.[26] Музичкото видео на Мараја Кери „Sweetheart“, во режија на Хајп Вилијамс, ги прикажува пејачите Џермејн Дупри и Кери на различни локации во музејот Гугенхајм во Билбао.

Критика

уреди

Таканаречениот „ ефект на Билбао “ се однесува на тоа како музејот го трансформирал градот. Терминот, сепак, бил употребен и од критичарите кои го осудија музејот како симбол на гентрификација и културен империјализам.[27] Волстрит џурнал сугерираше дека ефектот на Билбао треба да се нарече Билбао аномалија, „затоа што иконата хемија помеѓу дизајнот на зградата, нејзиниот имиџ и јавноста се покажува прилично ретка“.[28]

Уметничкиот критичар Брајан О'Доерти беше позитивен во врска со приближувањето кон зградата, но го критикуваше внатрешниот ефект на музејот, велејќи: „[О]кога ќе влезете внатре, работите се малку поинакви. Дури и таканаречените дела специфични за локацијата не изгледаа пресреќни, повеќето од внатрешните простори се премногу огромни“. Тој продолжи да опишува како делата на Брак, Пикасо и Родченко „изгледале апсурдно“ и ситно на ѕидовите на музејот.[29]

Контроверзи

уреди

Управување и инцидент со проневера во 2007 година

уреди

Според извештајот издаден во 2007 година од Судот на ревизори на Баскија, музејот платил повеќе од 27 милиони американски долари за стекнување уметност помеѓу 2002 и 2005 година, вклучително и „Работата на времето“ на Сера за кавернозната галерија на приземјето.[30] Откако друга ревизија во 2008 година откри дека недостасуваат пари од сметките,[31] фондацијата рече дека покренала случај против директорот Роберто Сеарсоло Баренетксеа „за финансиски и сметководствени неправилности“, тврдејќи дека тој признал дека пренасочил пари од две компании кои управуваат со зградата Гугенхајм Билбао и нејзината уметничка колекција[32] на негова сметка од 1998 година.[33]

Штрајк 2021–2022 година

уреди

Во 2021–2022 година, 18-те чистачи (претежно жени) штрајкувале 9 месеци додека не добиле покачување и договори со полно работно време.[34]

Галерија

уреди
  •  
    Билбао Гугенхајм
  •  
    Билбао Гугенхајм
  •  
    Кутре Билбао од Џеф Кунс
  •  
    Билбао Гугенхајм, задниот дел
  •  
    Акрилик на ликовно сликарство од хартија од Ињаки Креспо
  •  
    Музеј Гугенхајм ноќе
  •  
    Гугенхајм на зајдисонце

Поврзани

уреди

Наводи

уреди
  1. ↑ „El Guggenheim recibió 1,2 visitantes en 2022 y aportó al PIB 413,9 millones de euros“. Europa Press. 2 January 2023. Посетено на 2 January 2023.
  2. ↑ 2,0 2,1 Tyrnauer, Matt (30 June 2010). „Architecture in the Age of Gehry“. Vanity Fair. Посетено на 22 July 2010.
  3. ↑ 3,0 3,1 „Frank Gehry“. Salon (англиски). 1999-10-05. Посетено на 2023-07-22.
  4. ↑ 4,0 4,1 „About Us“. The Guggenheim Museums and Foundation (англиски). Посетено на 2023-07-22.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 „CNN – Security tight before Guggenheim Museum opens in Basque city – Oct. 18, 1997“. www.cnn.com. Посетено на 2023-07-22.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Riding, Alan (1997-06-24). „A Gleaming New Guggenheim for Grimy Bilbao“. The New York Times (англиски). ISSN 0362-4331. Посетено на 2023-07-22.
  7. ↑ „Ferrovial history“. Архивирано од изворникот на 6 August 2010. Посетено на 1 December 2007.
  8. ↑ Ouroussoff, Nicolai (1997-06-02). „The Architect's New Museum in Bilbao, Spain, Emerges as a Testament to One Man's Optimism Amid a Landscape of Industrial Decay“. Los Angeles Times (англиски). Посетено на 2023-07-22.
  9. ↑ Igea, Octavio (13 October 2017). „Homenaje al ertzaina asesinado por ETA en el Guggenheim: "Se han olvidado de Txema"“. El Diario Vasco (шпански). Bilbao. Посетено на 31 May 2022.
  10. ↑ Greenberger, Alex (2022-07-29). „Guggenheim's Long-Awaited Expansion to Spanish Nature Reserve Moves Closer to Becoming a Reality“. ARTnews.com (англиски). Посетено на 2023-07-22.
  11. ↑ Gehry, Frank.
  12. ↑ Aggerwal, Artika. „Frank Owen Gerty“. Посетено на 18 August 2011.
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 „The priceless Peggy Guggenheim“. The Independent (англиски). 2009-10-20. Посетено на 2023-07-22.
  14. ↑ 14,0 14,1 Lee, Denny (23 September 2007). „Bilbao, 10 Years Later“. The New York Times.
  15. ↑ 15,0 15,1 Празен навод (help)
  16. ↑ Празен навод (help)
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 Muschamp, Herbert (1997-09-07). „The Miracle In Bilbao“. The New York Times (англиски). ISSN 0362-4331. Посетено на 2023-07-22.
  18. ↑ Hughes, Robert (2005-06-22). „Man of steel“. The Guardian (англиски). ISSN 0261-3077. Посетено на 2023-07-22.
  19. ↑ Goldberger, Paul (2015). Building Art – The Life and Work of Frank Gehry. New York: Alfred A. Knopf. стр. 7. ISBN 978-0-307-70153-4.
  20. ↑ Malherbe, Arnaud (23 October 2003). „Gehry Technologies Extends Partnership with Dassault Systèmes to Develop Solutions for Building Industry“. Dassault Systemes' Press Releases. Посетено на 3 August 2018.
  21. ↑ „Bird's-eye rendering of the Arcelor Gallery with layout of installation "The Matter of Time"“. www.artnet.com. Посетено на 2023-07-22.
  22. ↑ Vogel, Carol (2010-12-16). „Guggenheim Defends Show of Trustee's Art“. The New York Times (англиски). ISSN 0362-4331. Посетено на 2023-07-22.
  23. ↑ „Área de prensa del Museo Guggenheim Bilbao“. prensa.guggenheim-bilbao.eus (шпански). 2023-02-17. Посетено на 2023-07-22.
  24. ↑ Cañadillas, Iñaki. „Caso práctico: La Planificación Estratégica del Museo Guggenheim Bilbao desde una perspectiva de Marketing“ (PDF). Посетено на 13 October 2011.
  25. ↑ Crawford, Leslie.
  26. ↑ „IndiaGlitz – Events – Skin Grafting in 'Sivaji'“. 2007-06-20. Архивирано од изворникот на 20 June 2007. Посетено на 2023-07-22.
  27. ↑ „Guggenheim Bilbao – DW – 06/03/2012“. dw.com (англиски). Посетено на 2023-07-22.
  28. ↑ Rybczynski, Witold (2008-11-22). „When Builders Fall Short With 'Iconic' Properties“. Wall Street Journal (англиски). ISSN 0099-9660. Посетено на 2023-07-22.
  29. ↑ "Public Spectacle: Mark Godfrey and Rosie Bennett talk to Brian O'Doherty," Frieze, issue 80, Jan./Feb.
  30. ↑ Picard, Charmaine.
  31. ↑ Harris, Compiled by Rachel Lee (2009-11-29). „Bilbao Museum Official Sentenced“. The New York Times (англиски). ISSN 0362-4331. Посетено на 2023-07-22.
  32. ↑ Nayeri, Farah.
  33. ↑ Gelder, Compiled by Lawrence Van (2008-04-17). „Embezzlement at Guggenheim Bilbao“. The New York Times (англиски). ISSN 0362-4331. Посетено на 2023-07-22.
  34. ↑ „Limpiadoras del Guggenheim desconvocan la huelga indefinida tras un acuerdo para una subida salarial del 20%“. ElDiario.es (шпански). Europa Press. 21 March 2022. Посетено на 31 May 2022.

Надворешни врски

уреди
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Музеј_Гугенхаjм_(Билбао)&oldid=5287265“