Куршумли џамија (Костур)
Куршумли џамија (грчки: Κουρσούμ Τζαμί, турски: Kurşunlu Camii[1]) — џамија од отоманската ера во градот Костур, Егејска Македонија, Грција. Џамијата се наоѓа блиску до старото средиште на градот.[2]
| Куршумли џамија Κουρσούμ Τζαμί | |
|---|---|
 Куршумли џамија во 2020 | |
| Основни податоци | |
| Координати | 40°31′13.3″N 21°15′55.3″E / 40.520361° СГШ; 21.265361° ИГД |
| Припадност | Ислам |
| Општина | Костур |
| Подрачје | Егејска Македонија |
| Земја | Грција |
| Осветен | XV или XVI век |
| Статус | Затворена |
| Архитектонски опис | |
| Архитектонски стил | Османлиска архитектура |
| Особености | |
| Куполи | 1 |
| Минариња | 1 (полусрушено) |
Историја
уредиКуршумли џамијата, именувана по нејзиниот оловен покрив, била најистакнатата џамија во Костур.[2][3][4] Џамијата била изградена по османлиското освојување во XV или во XVI век.[2][4] Цамисис и Муцопулос напишале дека била изградена на местото на претходна византиска црква, која пак била подигната на местото на древен пагански храм.[2] Турбето што се наоѓало во дворот на Куршумли џамија имало четири ѕидови од тули и сводови затворени со купола.[5] За време на Османлиите, џамијата функционирала како место за богослужба неколку векови додека Костур не бил припоен кон Грција.[2][3] Последниот имам ја продал џамијата пред заминувањето на муслиманското население во градот.[3]
Во 1925 година џамијата била прогласена за заштитен споменик.[2][6] Општината Костур се обидела во 1935 година да добие дозвола за да ја урне џамијата од естетски причини.[6] На овој потег се спротивставиле месниот кустос и Министерството за образование, а наместо тоа биле урнати само портикот на џамијата и блиското турбе.[6] За разлика од неколку други отомански џамии во Костур, Куршумли џамијата била поштедена од уништување поради непрекинатата употреба.[2] Под Грција, џамијата првично се користела како библиотека, подоцна музеј и нејзината најнова употреба како магацин за антиквитети, затворена за јавноста.[2][3]
Куршумли џамијата е единствената преживеана џамија во Костур во умерено добро зачувана состојба.[3] Поголемиот дел од надворешните облоги на ѕидовите паднале и џамијата претрпела одредени оштетувања.[3] Оставена без надзор со текот на годините, џамијата е во опасност од уривање.[2] Останува само долната половина од минарето, а куполата на џамијата е обрастена со растенија.[2] Внатрешно, зградата има добри акустични својства.[4]
Во средината на 2010-тите, интересот за џамијата бил обновен кога неколку студенти од Политехничкото училиште на Универзитетот „Аристотел“ во Солун ја избрале џамијата за нивните подипломски студии.[4] Нивната работа, дел од меѓуодделенската програма за постдипломски студии „Заштита, одржување и реставрација на спомениците на културата“, владина иницијатива, ја документирала историјата на џамијата и дала предлози за идна употреба.[4] Присуството на студентите било контроверзно, бидејќи дел од општинскиот совет на Костур се спротивставил на финансирањето на нивното сместување.[2] Наведените причини биле дека муслиманската заедница ја нема во современ Костур и противењето на реставрацијата на џамиите во Грција, додека во Турција имало дискусии за пренамена на Света Софија во џамија.[2][б 1] Овие напори довеле до Костурската античка управа, во соработка со грчкото Министерство за култура да издвои средства за понатамошни студии за реставрација и одржување.[4]
Подоцна, еден милион евра биле доделени од Фондот за закрепнување и обнова на џамијата.[4] Во септември 2022 година започнала работата со отстранување на земјата во и околу џамијата и зајакнување на темелите на зградата.[4] При ископувањето биле откриени темелите на постара средновековна византиска базилика и 25 средновековни гробови во кои биле погребани 47 лица.[4] Други откриени артефакти биле бакарни монети, метални копчиња, стакло и фрагменти од облека.[4] Иако сè уште не е одредено, Цамисис и Орландо рекле дека базиликата би можело да била посветена или на Панагија (Марија, мајка на Исус) или на Света Петка.[4] Трикорабната базилика била претворена во гробишта во XIII век.[4] По османлиското освојување на XV век, џамијата била изградена на темелите на базиликата, а градежниот материјал од црквата бил користен за новата градба.[4] Реставраторските работи треба да завршат во 2025 година, со тоа што џамијата ќе биде под јурисдикција на Костур за јавна употреба и културни настани.[4]
Поврзано
уредиБелешки
уреди- ↑ Аја Софија била претворена во џамија во 2020 година, неколку години по контроверзноста.
Наводи
уреди- ↑ Bıçakçı, İsmail (2003). Yunanistan'da Türk mimarî eserleri [Turkish architectural works in Greece] (турски). İslâm Tarih, Sanat ve Kültürünü Araştırma Vakfı. стр. 235, 237. ISBN 9789756855041. "Kesriye.... Kurşunlu Camii"
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 „Το Τζαμί της Καστοριάς και η ιστορία του“ [The Mosque of Kastoria and its history] (грчки). Fouit. 16 January 2024. Посетено на 27 April 2024.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Stavridopoulos 2015.
- ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 4,11 4,12 4,13 Ritzaleou, Maria (20 April 2024). „Καστοριά - Τέμενος Κουρσούμ Τζαμί: Ένα παλίμψηστο της ιστορίας της πόλης“ [Kastoria - Kursum Mosque: A palimpsest of the city's history] (грчки). Voria. Посетено на 27 April 2024.
- ↑ Stavridopoulos 2015.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Pateraki, Marilena (2023). „Heritage Policies and Public Memory between Continuity and Rupture: The Treatment of the Ottoman-era Architecture in Greece in the Aftermath of the Population Exchange“. Balkanologie. 18 (1). doi:10.4000/balkanologie.5116. para. 36.
Надворешни врски
уреди- „Το Κουρσούμ Τζαμί δίχασε την Καστοριά“ [Kursum Mosque divided Kastoria]. archaiologia.gr (Greek). February 22, 2016. Посетено на November 5, 2022.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
Kursum Mosque на Ризницата ?
